Της Αναστασίας Δρόσου,
Στις ΗΠΑ, χώρα ιστορικά χτισμένη πάνω σε θεμέλια πολυπολιτισμικότητας, υπάρχει ειδική ορολογία για τις πολιτικές πολυφωνίας, ισότητας και ενσωμάτωσης: Καλούνται εν συντομία DΕI, με βάση τα αρχικά των λέξεων diversity – equity – inclusion. Πρόκειται για την εφαρμογή πολιτικών, κυρίως στον εργασιακό χώρο και τον εκπαιδευτικό τομέα, που προωθούν την εκπροσώπηση και τη συνύπαρξη ατόμων από διαφορετικά πολιτισμικά, εθνοτικά και κοινωνικά περιβάλλοντα, τη δίκαιη και ίση αντιμετώπισή τους, καθώς και τον σεβασμό των διαφορετικών απόψεων που μπορεί να εκφράζονται στο πλαίσιο αυτής της συνύπαρξης. Στόχος, όχι μόνο ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και η δημιουργία ενός εκκολαπτηρίου ατόμων που ενθαρρύνονται να εξελίσσονται διαρκώς και να αποδίδουν όλο και περισσότερο. Γιατί στη χώρα—σύμβολο του νεοφιλελευθερισμού, η ισότητα αξίζει, γιατί προσφέρει οικονομικό όφελος.
Ωστόσο, παρά την παραδοχή του αναμφισβήτητου οικονομικού και ηθικού οφέλους από την εφαρμογή πολιτικών DΕI στις επιχειρήσεις, συναντάμε το εξής παράδοξο: οι πολιτικές αυτές διαδόθηκαν και ρίζωσαν στον αμερικανικό επιχειρηματικό χώρο τις προηγούμενες δεκαετίες, για να συρρικνωθούν πρόσφατα. Οι αριθμοί είναι εύγλωττοι: από το 2023, 81 προγράμματα αντίθετα στις αρχές της DEI προτάθηκαν στον τομέα της εκπαίδευσης, σε 28 πολιτείες αλλά και στο Κογκρέσο, ενώ 8 από αυτά τέθηκαν σε εφαρμογή ως νόμοι. Εξάλλου, οι πρωταγωνιστές της επιχειρηματικής αμερικανικής σκηνής, Elon Musk και Bill Ackman, «γκρίνιαξαν» σε δημοσιεύσεις τους στο διαδίκτυο για τις πολιτικές DEI. Τον Δεκέμβριο, η Walmart ανακοίνωσε την εγκατάλειψη των πολιτικών DEI, ενώ ακολούθησε «ντόμινο» άλλων μεγάλων επιχειρήσεων: Meta, McDonalds και η λίστα συνεχώς μεγαλώνει.
Αυτή η αρνητική (για όσους εκτιμούν την ανθρώπινη αξία) στροφή συμβαδίζει και εναρμονίζεται με την όλη νοοτροπία του νέου αμερικανού Προέδρου. Ήδη από το 2020, ο Trump είχε υπογράψει εκτελεστική διαταγή που καταργούσε τα λεγόμενα “diversity trainings”, στα κυβερνητικά πρακτορεία και σχετικούς οργανισμούς, που δέχονται κρατική χρηματοδότηση. Χάρη, ωστόσο, στην αντίδραση μελών της διοίκησης, η απόφαση αυτή δεν τέθηκε ποτέ σε εφαρμογή μετά από δικαστική παρέμβαση, με επίκληση της παραβίασης της Πρώτης Τροπολογίας. Ο Biden επανέφερε την τάξη, ζητώντας την εφαρμογή της αρχής του κοινωνικού και πολιτισμικού πλουραλισμού κατά τη διαδικασία επιλογής των διοικητικών στελεχών. Αυτή ακριβώς την εκτελεστική διαταγή αναμένεται να «χτυπήσει» ο Trump, μετά την επίσημη ανάληψη της Προεδρίας.
Ωστόσο, αυτές οι μεταρρυθμίσεις αφορούν την αμερικανική διοίκηση. Τι συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα; Αν σκεφτούμε ευρύτερα, το αθέμιτο των εφαρμοζόμενων πρακτικών κρίνεται τελικά από τα δικαστήρια. Με τον διορισμό πάνω από 200 συντηρητικών δικαστών από τον Trump σε ομοσπονδιακά δικαστήρια, και αντίστοιχα 3 συντηρητικών στο Ανώτατο Δικαστήριο, η δικαιοσύνη παίρνει μία διαφορετική κλίση. Η συντηρητική νομολογιακή κατεύθυνση μπορεί να υποβαθμίσει την αξία και την εφαρμογή των πολιτικών DEI στους εργασιακούς χώρους, υποβαθμίζοντας τα δικαιώματα των εργαζομένων. Ας μην ξεχνάμε, εξάλλου, πως η παντοδυναμία των Ρεπουμπλικάνων στο Κοινοβούλιο και τη Γερουσία, τους δίνει τη νομοθετική ευχέρεια να νομιμοποιήσουν και επισήμως τον περιορισμό των βασικών αυτών αξιών.
Κοιτάζοντας τα επιχειρήματα των επικριτών των DEI, επανερχόμαστε σε ερωτήματα δημόσιου διαλόγου που επαναλαμβάνονται διαρκώς τον τελευταίο καιρό. Ακούμε φράσεις, όπως: «Οι πολιτικές ισότητας σημαίνουν ρατσισμό προς τους λευκούς Αμερικανούς», «τι σόι ισότητα είναι αυτή η οποία δίνει περισσότερα δικαιώματα σε μαύρους, γυναίκες και λατίνους;», «οι πολιτικές DEI είναι βαθύτατα αντι-αμερικανικές». Μιλώντας για δικαιοσύνη, θα άρμοζε να διερωτηθούμε αν οι κοινωνικές αδικίες αξίζει να εξισορροπούνται από ένα κράτος που επιχειρεί να τις διορθώσει και να τις θεραπεύσει. Αν απαντήσουμε θετικά στο παραπάνω ερώτημα, τότε η πολυφωνία, η ισότητα και η ενσωμάτωση είναι «μπούσουλας» για το επίπεδο της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και μάλλον οι ΗΠΑ κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση, κατεδαφίζοντας σιγά — σιγά τα ίδια τα θεμέλια πάνω στα οποία χτίστηκαν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What is DEI and why is it dividing America, CNN, διαθέσιμο εδώ
- How could Trump’s second term affect DEI initiatives in the US, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Why Companies are Scaling back DEI in America, Bloomberg, διαθέσιμο εδώ
