Του Παντελή Δημητρόγλου,
Διανύουμε τις πρώτες μέρες του νέου έτος και, όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, ο Ιανουάριος είναι μεταβατικός μήνας, αφού εμπεριέχει όλα όσα συνθέτουν τον αναστοχασμό της χρονιάς που αφήνουμε πίσω. Την ίδια στιγμή, οι εξελίξεις και τα νέα γεγονότα είναι μπροστά μας και εμείς βρισκόμαστε λίγα βήματα πριν τα γνωρίσουμε. Η πολιτική παρακαταθήκη του 2024 είναι κάτι παραπάνω από πλήρης, αφού όλα όσα συνθέτουν το ελληνικό πολιτικό σκηνικό, είτε λίγο, είτε πολύ, από τις θορυβώδεις αλλαγές και ανακατατάξεις, έκαναν αισθητή την παρουσία τους.
Η περασμένη χρονιά ξεκίνησε να μας δείχνει το προφίλ της από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες με τον κυβερνητικό ανασχηματισμό, μία κίνηση που έδειξε την κινητικότητα της κυβέρνησης και την προσπάθειά της να προσαρμόζει τον κομματικό της κορμό προς μία αυτονόητη κατεύθυνση που θα υπάρχει άμεση παρέμβαση, όταν απειλούνται τα συμφέροντα των πολιτών. Λίγο καιρό μετά τον ανασχηματισμό, ένα πολύ μεγάλο γεγονός για τη χώρα ήρθε να ταράξει το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Ειδικότερα, στις 15 Φεβρουαρίου του 2024 το Ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε το νομοσχέδιο περί ισότητας στον γάμο με 175 ψήφους υπέρ, έναντι 77 κατά και με 46 αποχές και 2 παρών. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα έγινε η πρώτη χώρα με χριστιανική Ορθόδοξη πλειοψηφία που νομοθέτησε υπέρ του γάμου και της τεκνοθεσίας ομόφυλων ζευγαριών. Η εξέλιξη αυτή, τροφοδότησε μια σειρά συζητήσεων στη δημόσια σφαίρα. Η αναμενόμενη αντίδραση από την Ελληνική Εκκλησία διατηρήθηκε για αρκετό καιρό ενώ, δεν έλειψαν και οι εσωκομματικές αντιδράσεις, όπως αυτή του πρώην Πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά στις οποίες το Μέγαρο Μαξίμου απάντησε λακωνικά με τη φράση «ουδέν σχόλιον». Συνάμα, αξιοσημείωτος αριθμός βουλευτών επέκριναν την κυβερνητική πρωτοβουλία, επιτρέποντας και σε εκπροσώπους της Εκκλησίας να παρέμβουν και να σχηματίσουν άποψη για άλλη μια φορά επί της δικαιοπαραγωγικής διαδικασίας.
Το σκηνικό παρέμεινε τεταμένο, όχι μόνο στις αρχές, αλλά σε όλη τη διάρκεια του πρώτου μισού της χρονιάς με την εκρηκτική κινητοποίηση του μεγαλύτερου μέρους του φοιτητικού κινήματος που προέκυψε από τη σθεναρή προσπάθεια της Κυβέρνησης να εισάγει στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα τα ιδιωτικά ακαδημαϊκά Ιδρύματα. Στις 9 του Μαρτίου, το νομοσχέδιο ψηφίζεται με 159 ψήφους υπέρ (158 της Ν.Δ. και ο ανεξάρτητος Χ. Κατσιβαρδάς) και 129 κατά. «Παρών» ψήφισαν 11 βουλευτές σε σύνολο 299 ρίχνοντας τις φοιτητικές κινητοποιήσεις και αιτήματα στο κενό.
Την ίδια περίπου περίοδο, ένα ακόμη μεγάλο, για την κυβέρνηση, ανοιχτό μέτωπο ήρθε να συμπληρώσει το τραχύ σκηνικό με μαζικές κινητοποιήσεις, με αποκορύφωμα την παρουσία τρακτέρ μπροστά στη Βουλή. Οι αγρότες, για ακόμη μια φορά, αγανακτισμένοι από τα υψηλά κόστη παραγωγής και την έλλειψη κρατικής αρωγής έκλεισαν εθνικές οδούς και κόμβους, ενώ οι μικρές ελαφρύνσεις που κατέκτησαν, καθυστέρησαν να καταβληθούν, με τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης να επιρρίπτει στους παραγωγούς ευθύνες κομματικής υποκίνησης, ακόμα και σε εκείνους που επλήγησαν από την κακοκαιρία Daniel που ισοπέδωσε τη Θεσσαλία.
Οι Ευρωεκλογές έδειξαν με απτά στοιχεία το πολιτικό κόστος που εκτός από τη Νέα Δημοκρατία και τον ΣΥΡΙΖΑ, είχε κατά βάση τον θεσμό συνολικά, αφού η αποχή πλησίασε το αρνητικό ρεκόρ του 60%. Το κυβερνών κόμμα συγκέντρωσε μόλις 27,82%, ενώ και ο ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε πτώση, φτάνοντας το 14,93%. Το ΠΑΣΟΚ, η Ελληνική Λύση και το ΚΚΕ φάνηκε να είναι από τους «κερδισμένους» της υπόθεσης, αφού σημείωσαν σημαντική αύξηση με 12,93%, 9,57% και 9,29% αντίστοιχα. Αν και μικρότερα σε δύναμη, η Νίκη με 4,42% και μια έδρα, η Πλεύση Ελευθερίας 3,43% και μία έδρα και η Φωνή Λογικής 3,06% και επίσης με μία έδρα. Το πολιτικό περιβάλλον της Ελληνικής «αποστολής» στην Ευρωβουλή, εκτός από σημαντικές αλλαγές, σημείωσε αύξηση στα ποσοστά της ακροδεξιάς, ενώ η αβεβαιότητα, αλλά και η αδιαφορία των πολιτών που ανέδειξαν το τρομερό ποσοστό αποχής, άφησαν σίγουρα έναν μεγάλο προβληματισμό.
Το διάστημα που ακολούθησε, ο Ελληνικός κρατικός μηχανισμός ανέδειξε για άλλη μια φορά τις ανεπάρκειές του, αφού οι πυρκαγιές κατέστρεψαν ξανά μεγάλο μέρος της Ελληνικής υπαίθρου, ενώ η Αττική έζησε πρωτόγνωρες στιγμές, καθώς οι πυροσβεστικές δυνάμεις χρειάστηκε να επιχειρήσουν ακόμα και μέχρι το Χαλάνδρι. Από ό,τι φαίνεται, το Ελληνικό καλοκαίρι δεν έχει καταφέρει να ξεπεράσει τις παθογένειες του, ενώ σε παρόντα χρόνο το ερώτημα είναι, τι έχει μείνει για να καεί.
Οι ιδιαίτερες συνθήκες της Ελληνικές πολιτικής συνέχισαν και μετά το καλοκαίρι, με τις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβρη να δείχνουν την προσπάθεια της παράταξης να ανασυγκροτηθεί, εκλέγοντας τον ίδιο Πρόεδρο, ταυτόχρονα όμως, σε ήρεμο και ενωτικό κλίμα. Η χρονιά δεν άφησε περιθώρια βελτίωσης ούτε για την αντιπολιτευτική πτέρυγα, καθώς μετά και από τις εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και από τον επιμέρους διχασμό που επικρατούσε, το κόμμα σιγά-σιγά δείχνει να επιστρέφει στα ποσοστά εκείνα που είχε όταν πρωτοεμφανίστηκε, αφού δεν κατόρθωσε να μείνει ενωμένο και να διατηρήσει μία ενιαία στάση.
Μέσω ενός σχεδόν «εμπόλεμου σκηνικού», μετά και από το τελευταίο επεισοδιακό συνέδριο, ο Σωκράτης Φάμελλος, που εξελέγη ο νέος αρχηγός, φαίνεται ότι επιχειρεί να διατηρήσει ένα ήρεμο κλίμα με ήπια αντικυβερνητική επιχειρηματολογία, θυμίζοντας την ηρεμία, σε αυτή τη περίπτωση, μετά την καταιγίδα. Το 2025 έρχεται μαζί με το ΠΑΣΟΚ βρισκόμενο πια στη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί να τη διατηρήσει, το οποίο όμως, παρά τη νέα θέση που κατέκτησε και παρά τη σημαντική αύξηση των ποσοστών του, φαίνεται ότι στέκεται υπό «άνετη κυβερνητική σκιά», χωρίς να έχει απτή δυναμική να ασκήσει ουσιαστική αντιπολιτευτική δράση, αν σκεφτεί κανείς ότι αυτό πηγάζει και από την κυβερνητική παντοδυναμία.
Σιγά-σιγά υποδεχόμαστε το 2025, με δύο σημαντικά πολιτικά, αλλά και θεσμικά γεγονότα. Αρχικά, η νέα χρονιά φέρνει μαζί της τον κρατικό προϋπολογισμό που ψηφίστηκε από 159 βουλευτές, παρότι η κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ αριθμεί 155 μετά τις τρεις διαγραφές που έχουν γίνει (Αντώνης Σαμαράς, Μάριος Σαλμάς και Λευτέρης Αυγενάκης). Αυτό συνέβη καθώς τρεις με προέλευση από τους «Σπαρτιάτες» (ο ένας και με νεοδημοκρατικό παρελθόν), μαζί με τον διαγραφέντα Αυγενάκη, που διεκδικεί ως χριστουγεννιάτικο δώρο την επιστροφή του στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κυβερνώντος κόμματος, υπερψήφισαν τον προϋπολογισμό μαζί με τους βουλευτές της ΝΔ.
Μαζί με τα δεδομένα που προκύπτουν από τα στοιχεία του προϋπολογισμού, συνδυάζονται οι ελλειμματικές κοινωνικές δαπάνες και οι συνεχείς αυξήσεις σε καταναλωτικά αγαθά που η μεσαία τάξη αξιοποιεί τα εναπομείναντα αποταμιευμένα της ποσά για να εξισορροπήσει την οικονομική αυτή άνιση κατάσταση, ενώ έχουν ήδη ανακοινωθεί νέες αυξήσεις με αβέβαιη συνεισφορά στα κρατικά ταμεία.
Οι θεσμικές ανησυχίες είναι αυτές που συνθέτουν την κατακλείδα του 2024, αλλά και συνάμα τον πρόλογο του 2025. Προ ολίγων εβδομάδων ξεκίνησε να απασχολεί, ολοένα και περισσότερο, το πρόσωπο που θα αναλάβει την Προεδρία της Δημοκρατίας με τις προοδευτικές παρατάξεις να ζητούν από την Κυβέρνηση να απομακρυνθεί από την «ολοκληρωτικά γαλάζια» στελέχωσή της, ενώ αντίθετα, οι πολιτικοί κύκλοι της ΝΔ. έχουν προβεί σε λακωνικότατες δηλώσεις, περισσότερο για λόγους στοιχειώδους ενημέρωσης. Μέχρι η Κυβέρνηση να προβεί σε μία πιο ξεκάθαρη και ολοκληρωμένη πρόθεση ή τελική επιλογή, συνολικά το Κοινοβούλιο έχει θεσμική υποχρέωση να πιέζει για μία πιο ουδέτερη και διακομματική απόφαση συνεργασίας και πολιτικής επιφάνειας.
Είναι κρίσιμο, τόσο για την ενεργή πολιτική σκηνή όσο και για το εκλογικό σώμα, στον απόηχο όλων όσων απασχόλησαν την πολιτική του τόπου, να περάσει σε μία νέα περίοδο με δυναμική ουσιαστικής αυτοκριτικής και θέλησης για εξυγίανση μέσω πιο διαφανών θεσμών. Στην προσπάθεια αυτή, θα πρέπει να γίνει κατανοητό από το σύνολο των Ελλήνων πολιτών ότι καίριας σημασίας είναι η εύρυθμη και αξιόπιστη λειτουργία της δικαιοσύνης, αφού με την παραδειγματική ανάμειξή της στα προαναφερθέντα ζητήματα, το νέο έτος πρέπει είναι πολιτικά ποιοτικότερο και κοινωνικά πιο ενεργό, σε μια εποχή που έχει ανάγκη όσο ποτέ πριν τις αρετές αυτές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το 2024 ήταν μια πολιτική χρονιά που τα είχε όλα, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Νομοσχέδιο για ομόφυλα ζευγάρια: 175 «ναι» με ρωγμές στα κόμματα, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΠαΣοΚ και ΣΥΡΙΖΑ σε περιπέτειες, η Κεντροαριστερά σε αναζητήσεις, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ευρωεκλογές 2024: Κίτρινες κάρτες σε Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κρατικός Προϋπολογισμός 2024, minfin.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
