Της Ευσταθίας Στράντζαλη,
Είναι χρήσιμο να αναφερόμαστε στις αλλαγές που συμβαίνουν στο περιβάλλον και στις επιπτώσεις που έχουν αυτές. Πιο σημαντικό, όμως, είναι να πηγαίνουμε τη συζήτηση ένα βήμα πιο πέρα, ψάχνοντας λύσεις και τρόπους για να συμβάλουμε στη θετική εκτροπή των πραγμάτων. Οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας είναι ένας από αυτούς τους τρόπους.
Πιο συγκεκριμένα, ως ανανεώσιμες μορφές ενέργειας ορίζονται αυτές οι μορφές ενέργειας, οι οποίες προέρχονται από φυσικές διαδικασίες και μπορούν να ανανεωθούν φυσικά χωρίς να εξαντλούνται με τη χρήση. Οι πιο σημαντικές είναι η ηλιακή ενέργεια, η αιολική, η υδροηλεκτρική, η γεωθερμική και η βιομάζα. Χάρη στη χρήση αυτών μειώνονται σημαντικά οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, γεγονός που συμβάλει σημαντικά στη μη επιβάρυνση του κλίματος και στη δημιουργία ενός φραγμού προς την κλιματική αλλαγή. Παρ’ όλα αυτά, αξίζει να αναλύσουμε την κάθε μία ξεχωριστά.
Ηλιακή ενέργεια: Η ηλιακή ενέργεια καταλαβαίνουμε από το όνομα της ότι προέρχεται από την ηλιακή ακτινοβολία. Είναι ακριβώς μια καθαρή, ανανεώσιμη σίγουρα και αειφόρος μορφή ενέργειας που θα συνεχίσει να υπάρχει. Πώς γίνεται, όμως, η χρήση και η «εκμετάλλευση» αυτής; Η ηλιακή ενέργεια μπορεί να αξιοποιηθεί με διάφορους τρόπους. Ο πιο συχνός είναι αυτός με τη χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων και γίνεται μέσω ηλιακών πάνελ και τεχνολογίες, όπου αξιοποιούν το φως ή την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία από τον ήλιο και τη μετατρέπουν σε ηλεκτρική ενέργεια. Η διαδικασία παραγωγής της ηλιακής ενέργειας ξεκινά με την απορρόφηση του ηλιακού φωτός από ηλιακούς συλλέκτες, οι οποίοι αποτελούνται από πολλαπλά διασυνδεδεμένα ηλιακά κύτταρα. Τα φωτοβολταϊκά περιέχουν πλάκες ημιαγωγών, οι οποίες από την μία πλευρά είναι φορτισμένες θετικά και από την άλλη πλευρά αρνητικά, δημιουργώντας έτσι ένα ηλεκτρικό πεδίο, ώστε να απορροφάται το ηλιακό φως. Η ενέργεια που προκύπτει μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία είναι σε μορφή ηλεκτρονίων και έτσι, η ροή αυτών των ελεύθερων ηλεκτρονίων δημιουργεί ένα ηλεκτρικό ρεύμα, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την τροφοδοσία κατοικιών, επιχειρήσεων ή ακόμα και για φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων, βοηθώντας σε πολύ μεγάλο ποσοστό το περιβάλλον. Παράλληλα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τη θέρμανση του νερού με ηλιακούς θερμοσίφωνες.
Αιολική ενέργεια: Η αιολική ενέργεια είναι η ενέργεια, η οποία παράγεται από την κίνηση του ανέμου και είναι και αυτή με τη σειρά της μια καθαρή, ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Με τη βοήθεια ανεμογεννητριών, η κινητική ενέργεια του ανέμου μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια. Τοποθετούνται συνειδητά σε περιοχές με υψηλές ταχύτητες ανέμου, όπως χερσαίες και υπεράκτιες τοποθεσίες, έτσι ώστε από την περιστροφή αυτών να συλλέγεται η ενέργεια. Όταν τα πτερύγια μιας τουρμπίνας «πιάνουν» τον άνεμο, περιστρέφονται γύρω από μια κεντρική πλήμνη, η οποία περιστρέφεται με τη σειρά της, για να μετατρέψει την κινητική ενέργεια του ανέμου σε ηλεκτρική ενέργεια. Σκοπός, άρα, μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία είναι η μετατροπή της κινητικής ενέργειας και η αξιοποίηση της απ’ όσους περισσότερους ανθρώπους γίνεται μέσω των γεννητριών.
Υδροηλεκτρική ενέργεια: Η υδροηλεκτρική ενέργεια (ή αλλιώς υδραυλική) είναι η ενέργεια, που παράγεται από τη δυναμική ενέργεια του νερού, συνήθως από ποτάμια. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή η μορφή μοιάζει ως ένα βαθμό με το προηγούμενο μοντέλο, καθώς η κίνηση του νερού κινεί τουρμπίνες, οι οποίες συνδέονται με γεννήτριες, παράγοντας ηλεκτρική ενέργεια. Αυτοί οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί έχουν κατασκευαστεί σε ποτάμια, παραπόταμους ή τεχνητές λίμνες και μετατρέπουν την κινητική ενέργεια, που προέρχεται από το νερό, σε ηλεκτρική μέσω της στροβιλογεννήτριας. Παράγοντες, όμως, όπως ο όγκος και η στάθμη του ρέοντος νερού, επηρεάζουν την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας. Μεγαλύτεροι όγκοι νερού και υψηλότερες κεφαλές παράγουν περισσότερη κινητική ενέργεια και, συνεπώς, ηλεκτρική ενέργεια και το αντίστροφο.
Γεωθερμική ενέργεια: Η γεωθερμική ενέργεια είναι η ενέργεια, που προέρχεται από τη θερμότητα του εσωτερικού της Γης. Η θερμότητα από τον πυρήνα οδηγεί σε βρασμό υπόγειες δεξαμενές νερού, γνωστές και ως γεωθερμικές πηγές, όπου απ’ αυτές μέσω των πηγαδιών που διαθέτουν, αντλούν το ζεστό νερό, το οποίο στη συνέχεια μετατρέπεται σε ατμό για την κίνηση μίας στροβιλογεννήτριας. Αυτή η θερμότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή για τη θέρμανση χώρων και νερού. Η προσπάθεια αξιοποίησης αυτών των φυσικών πόρων θεωρείται πανάκεια για τη μείωση χρήσης ορυκτών καυσίμων. Στόχος είναι η λιγότερη εξάρτηση απ’ αυτά για την αποφυγή αύξησης του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής.
Βιομάζα: Η βιομάζα είναι οργανική ύλη, η οποία προκύπτει από φυτικούς, ζωτικούς οργανισμούς και τα απορρίμματα τους, όπως ξύλο, τα ξερά φύλλα, αγροτικά απόβλητα, απορρίμματα τροφίμων ή φυτά. Η αξιοποίηση της γίνεται μέσω της καύσης της, η οποία είναι φιλική προς το περιβάλλον, καθώς οι εκπομπές απορροφώνται από τα φυτά και έτσι, δεν παράγεται CO2. Η καύση βιομάζας σ’ ένα λέβητα παράγει ατμό υψηλής πίεσης, ο οποίος περιστρέφει μία στροβιλογεννήτρια για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα, μπορεί να επιτευχθεί η δημιουργία ηλεκτρικής ενέργειας όχι μόνο από την καύση, αλλά και από τη ζύμωση ή την αεριοποίηση. Ωστόσο, οι εκπομπές από τη βιομάζα ποικίλλουν ανάλογα με το υλικό, που καίγεται και είναι συχνά υψηλότερες απ’ άλλες καθαρές πηγές. Χρησιμοποιείται συνήθως για την παραγωγή ηλεκτρισμού, θέρμανσης ή ως βιοκαύσιμο, όπως και οι περισσότερες από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ενδεικτικά υπάρχουν και άλλες ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, όπως η ενέργεια από τη θάλασσα ή η ωσμωτική ενέργεια. Παρ’ όλα αυτά, οι προαναφερθείσες είναι οι πιο σημαντικές.
Σίγουρα, όμως, οι μορφές αυτές δεν έχουν μόνο θετική χροιά. Αξίζει συνοπτικά να αναφερθούμε στα θετικά και στα αρνητικά κάθε μίας απ’ αυτές. Η ηλιακή ενέργεια, η αιολική και η υδροηλεκτρική συνεισφέρουν στη μείωση εκπομπών αεριών του θερμοκηπίου. Παρ’ όλα αυτά, η πρώτη μπορεί να προκαλέσει τοξικά προβλήματα, ενώ η απόσυρση των πάνελ μπορεί να επιφέρει περιβαλλοντικούς κινδύνους. Από την αιολική ενέργεια, λόγω της χρήσης των ανεμογεννητριών μπορεί να προκληθούν θάνατοι σε πολλά πτηνά. Παρόμοια συνέπεια έχει και η υδροηλεκτρική ενέργεια από την οποία μπορεί να αναταραχθεί η ιχθυοπανίδα. Η γεωθερμική ενέργεια από τη μία πλευρά καταφέρνει να μειώσει σε σημαντικό βαθμό την εκμετάλλευση της γης. Παρ’ όλα αυτά, η έκρηξη τοξικών ουσιών δεν είναι αναπόφευκτη λόγω των γεωθερμικών εργοστασίων. Τέλος, η βιομάζα μπορεί να αποτρέψει τη χρήση ορυκτών καυσίμων, αλλά, παράλληλα, η πιο σημαντική συνέπεια είναι η πιθανότητα αποδάσωσης και απώλειας βιοτόπων.
Σκοπός είναι να βοηθήσουμε το περιβάλλον να «αναπνεύσει». Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε και τις συνέπειες αυτών των μορφών, ώστε να τις χρησιμοποιούμε συνειδητά και με μέτρο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές: Πώς παράγεται ηλεκτρική ενέργεια σε Ελλάδα, Κύπρο και ΕΕ;, euronews, διαθέσιμο εδώ
- Τι Είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας; Μάθε Σήμερα, novavolt.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, europarl.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Ποιες είναι οι 5 κύριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;, rawmathub.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ir.lib.uth.gr, διαθέσιμο εδώ
- Βιβλίο: «Ο κόσμος του σήμερα. Πηγές ενέργειας στο μέλλον» Robin Kerrod
