Της Ωκεανίς Καπουσίδου,
Η πολιτική κρίση που κατατρύχει τη Νότια Κορέα εδώ κι ένα μήνα πλέον δείχνει να εξελίσσεται. Το πολιτικό σκηνικό της χώρας, που συνεχώς επιδεινώνεται, έχει βυθιστεί σε χάος, με αποτυχημένες προσπάθειες σύλληψης του Προέδρου, αντικρουόμενες δικαστικές αποφάσεις, και μαζικές κινητοποιήσεις πολιτών.
Η κρίση ξεκίνησε στις 3 Δεκεμβρίου, όταν ο Πρόεδρος Yoon Suk Yeol επέβαλε στρατιωτικό νόμο με το πρόσχημα της αντιμετώπισης «αντικρατικών δυνάμεων» που φέρονταν να συνεργάζονται με τη Βόρεια Κορέα. Η απόφαση αυτή θεωρήθηκε από πολλούς μια κίνηση με στόχο να περιοριστεί η δράση της αντιπολίτευσης, η οποία είχε ήδη καταφέρει να κυριαρχήσει στη Βουλή χάρη στη σαρωτική της νίκη στις τελευταίες εκλογές. Έκτοτε, η δυσλειτουργία του πολιτικού συστήματος της χώρας κι η έντονη πόλωση που το χαρακτηρίζει υπήρξαν εμφανείς, με τον πρωθυπουργό να περιορίζεται στην άσκηση βέτο σε νομοσχέδια που ψήφιζε η αντιπολίτευση υπό την ηγεσία του Lee Jae-myung με πρωτοφανή συχνότητα.
Ο Yoon οδηγήθηκε σε αυτή την απόφαση όντας αντιμέτωπος με σοβαρές πολιτικές προκλήσεις όπως η απόρριψη, από την αντιπολίτευση, του προϋπολογισμού που είχε προτείνει η κυβέρνηση κι η εμπλοκή της Πρώτης Κυρίας σε σκάνδαλο. Η αντιπολίτευση που ηγείται από το Δημοκρατικό Κόμμα, μαζί με αρκετούς ανεξάρτητους βουλευτές, κατέθεσε πρόταση μομφής κατά του Προέδρου. Μετά από έντονες διαβουλεύσεις, η πρόταση εγκρίθηκε στις 14 Δεκεμβρίου, καθιστώντας τον Yoon πρώτο Πρόεδρο στην ιστορία της Νότιας Κορέας που απομακρύνεται από το αξίωμα του με αυτόν τον τρόπο.
Στις 3 Ιανουαρίου οι αρχές προσπάθησαν να συλλάβουν τον Πρόεδρο Yoon, μετά από απόφαση του Περιφερειακού Δικαστηρίου της Δυτικής Σεούλ, στο πλαίσιο ποινικής έρευνας για την κήρυξη του βραχύβιου στρατιωτικού νόμου. Βρέθηκαν όμως αντιμέτωπες με την προεδρική φρουρά κι εκατοντάδες υποστηρικτές του, οι οποίοι συγκεντρώθηκαν έξω από την προεδρική κατοικία. Είχαν προηγηθεί τρείς κλήσεις για ανάκριση, τις οποίες ο υπό αναστολή Πρόεδρος αγνόησε, με αποτέλεσμα την έκδοση εντάλματος σύλληψης εναντίον του από το δικαστήριο και ξεχωριστού εντάλματος για έρευνα της κατοικίας του. Μετά μια δραματική εξάωρη αντιπαράθεση έξω από την προεδρική κατοικία το εγχείρημα των αρχών ματαιώθηκε.
Οι προσπάθειες σύλληψής του πρόκειται να συνεχιστούν, με αξιωματούχο της αστυνομίας να αποκαλύπτει σε δημοσιογράφους ότι η Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς (CIO), που ηγείται της έρευνας, συζητά την ενδεχόμενη σύλληψη μελών της προεδρικής φρουράς εάν επιχειρήσουν εκ νέου να παρεμποδίσουν τις προσπάθειες των σωμάτων ασφαλείας. Τόνισε μάλιστα ότι «όλες οι διαθέσιμες επιλογές», συμπεριλαμβανομένης της κινητοποίησης ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας, εξετάζονται. Η ισχύς του εντάλματος σύλληψης της 31ης Νοεμβρίου έληγε τη Δευτέρα, με τη CIO να επιδιώκει την παράτασή του, όπως δήλωσε ο Λι Τζάε Σουνγκ, αναπληρωτής διευθυντής του Γραφείου Διερεύνησης της Διαφθοράς. Παράλληλα, το Κοινοβούλιο που κυριαρχείται από το κύριο αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα έχει καταθέσει νέες κατηγορίες εναντίον του Γιουν, με αιχμή την υποτιθέμενη πρόθεση να εκτελεστούν πολιτικοί του αντίπαλοί και να κατηγορηθεί για τις δολοφονίες αυτές η Βόρεια Κορέα.
Εμπρός στο χαώδες αυτό σκηνικό κι οι πολίτες παρουσιάζονται διχασμένοι. Οι υποστηρικτές του Υoon συνεχίζουν να οργανώνουν διαδηλώσεις, κατηγορώντας την αντιπολίτευση για παράτυπη πολιτική δίωξη, ενώ, στον αντίποδα, οι αντίπαλοί του βλέπουν τις πράξεις του ως απειλή για τη —μάλλον εύθραυστη— δημοκρατία στη χώρα, με χιλιάδες διαδηλωτές να απαιτούν την πλήρη απομάκρυνση και τη δίωξή του. Παράλληλα, η κρίση έχει επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας, με το Γουόν να πέφτει στα χαμηλότερα επίπεδα από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, την ίδια στιγμή που η Σεούλ αντιμετωπίζεται πλέον διεθνώς ως μια ακόμη χώρα σε πολιτική αστάθεια κι αβεβαιότητα.
Η Νότια Κορέα χαρακτηρίζεται από μια μακρά ιστορία πολιτικών κρίσεων, γεγονός που αντικατοπτρίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει όσον αφορά την πολιτική διαφάνεια, παρά την έντονη οικονομική της ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό. Η πιο πρόσφατη περίπτωση είναι η καθαίρεση (impeachment) της Προέδρου Παρκ Γκουν Χε το 2016 η οποία κατηγορήθηκε για διαφθορά. Το σκάνδαλο αυτό είχε εκτεταμένες συνέπειες στην πολιτική σταθερότητα και την εμπιστοσύνη του λαού προς τους θεσμούς. Η δημιουργία της Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς κι Ερευνών Υψηλόβαθμων Υπαλλήλων (CIO) το 2021, ως απάντηση στη λαϊκή απαίτηση για ένα αδιάβλητο κι αξιόπιστο σύστημα ελέγχου, αποσκοπούσε στο να αποτραπούν παρόμοια φαινόμενα. Ωστόσο, η περιορισμένη αποτελεσματικότητά της σε κρίσιμες περιπτώσεις, όπως αυτή του Γιουν, ανέδειξε για κόμη μία φορά τη δυσκολία εξισορρόπησης των θεσμών στη χώρα του κορεατικού Νότου.
Η κρίση που διανύει σήμερα η χώρα θα μείνει στην ιστορία ως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισε από την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1987. Το Ανώτατο Δικαστήριο θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα επικυρώσει την καθαίρεση του Yoon, ενώ η αντιπολίτευση έχει ήδη ξεκινήσει προετοιμασίες για τις επόμενες εκλογές, εντείνοντας το ήδη πολωμένο πολιτικό κλίμα. Εάν η καθαίρεση του Yoon οριστικοποιηθεί, το σύνταγμα της χώρας απαιτεί τη διεξαγωγή νέων εκλογών εντός 60 ημερών. Εν τω μεταξύ, η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία. Ως μια από τις πιο σημαντικές οικονομίες στον κόσμο και στρατηγικός σύμμαχος των Η.Π.Α, η πολιτική σταθερότητα της Νότιας Κορέας είναι κρίσιμη και για την ευρύτερη περιοχή. Η πολιτική αβεβαιότητα θέτει σε κίνδυνο τη θέση της χώρας ως εξισορροπητικό άξονα στην Ανατολική Ασία, γεγονός που αποδεικνύεται κι από την παρέμβαση του Antony Blinken, ο οποίος επισκέφθηκε τη χώρα τη Δευτέρα με σκοπό να ενθαρρύνει τη συνέχιση της πολιτικής γραμμής του καθαιρεθέντος Προέδρου.
Η κρίση στη Νότια Κορέα αποτελεί μια ακόμα υπενθύμιση ότι καμία δημοκρατία δεν είναι άτρωτη. Η διαμάχη μεταξύ της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, η πολωμένη πολιτική κουλτούρα κι η κατάχρηση εξουσίας έχουν αφήσει τη χώρα σε μια κατάσταση βαθιάς αστάθειας, με την επόμενη μέρα να καθορίζει όχι μόνο το μέλλον της δημοκρατίας της αλλά και τη θέση της ως παγκόσμιου παίκτη σε μια γεωπολιτικά ευαίσθητη περιοχή. Το αν η χώρα θα κατορθώσει να ξεπεράσει αυτήν την κρίση, θα εξαρτηθεί από τη σύνεση των ηγετών της, αλλά κι από τη στάση του ίδιου του λαού της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- How one man threw South Korea into a political crisis, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Blinken wades into political crisis with visit to South Korea, Le Monde, διαθέσιμο εδώ
- Attempt to arrest S Korea president suspended after dramatic standoff, BBC, διαθέσιμο εδώ
