Της Μαρίας Ραβάνη,
Πριν λίγες ημέρες έγινε γνωστή η είδηση της ύπαρξης τριών λιμνών στα έγκατα του Κηφισού. Η πρώτη από αυτές είχε βέβαια εντοπιστεί το μακρινό 2021 στο ύψος της πεζογέφυρας Περισσού και οδού Βικέλα στα Πατήσια, ενώ η δεύτερη τον Ιούλιο του 2023 σε διαφορετικό ύψος (κοντά στη Λεωφόρο Αθηνών και την περιοχή του Ρέντη). Η τελευταία ανακαλύφθηκε πριν λίγες μέρες από άτομα της ανεξάρτητης ομάδας έρευνας και μελέτης «Γεωμυθική», οι οποίοι ανέβασαν βίντεο στο κανάλι τους στο Youtube, ως μια προσπάθεια «αφύπνισης» του κοινού.
Η δημιουργία αυτών των λιμνών οφείλεται όπως εξηγούν και οι ερευνητές στο βίντεό τους στη διαδικασία διάβρωσης των υλικών που είχαν χρησιμοποιηθεί αρχικά για τον εγκιβωτισμού του Κηφισού. Η ύπαρξη λιμνών λοιπόν κάτω από μία από τις μεγαλύτερες αρτηρίες του λεκανοπεδίου Αττικής, δεν θα έπρεπε να μας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Το λεγόμενο «μπάζωμα» ενός ποταμού αποτελεί εξάλλου περίπλοκη υπόθεση. Σίγουρα, ωστόσο, δεν πρόκειται για κάτι που απλά γίνεται τη μία μέρα και δεν το ξαναελέγχουμε ποτέ (ή τουλάχιστον μέχρι οι καιρικές συνθήκες και η μορφολογία του εδάφους να οδηγήσουν σε φαινόμενα όπως είδαμε στη Μάνδρα Αττικής το 2017). Η διαδικασία διάβρωσης, λοιπόν, δεν αποτελεί παραφωνία, η έλλειψη τακτικών ελέγχων όμως πιθανότατα είναι…
Η εγχώρια επιστημονική κοινότητα φαίνεται κάπως διχασμένη όσον αφορά το επίπεδο επικινδυνότητας αυτής της ανακάλυψης. Ορισμένοι θεωρούν την κατάσταση ως ακραία επικίνδυνη, ενώ ορισμένοι — ομολογουμένως πιο ψύχραιμοι — θεωρούν ότι η κατάσταση είναι λογική, αν σκεφτούμε τους ρυθμούς διάβρωσης σε τέτοιες περιπτώσεις. Εξάλλου, με ορισμένους ελέγχους ανά τακτά διαστήματα, θα μπορέσουμε να συντηρήσουμε την ήδη υπάρχουσα κατάσταση, που φαινομενικά είναι ακίνδυνη.
Όπως, λοιπόν, χαρακτηριστικά ανέφερε ο καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας, δεν τίθεται «θέμα στατικής επάρκειας στον Κηφισό» και άρα δεν τίθεται θέμα σταθερότητας της εθνικής οδού. Εφόσον, η κατάσταση της υπόγειας επιφάνειάς της εθνικής οδού ελέγχεται ανά τακτά διαστήματα και ίσως με ορισμένες μικρο-παρεμβάσεις, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται και οι κάτοικοι της Αττικής μπορούν να παραμένουν κολλημένοι στην κίνηση δίχως ανησυχία. Επιφυλάξεις επομένως, αλλά με μέτρο…
Από την πλευρά τους διάφοροι σπηλαιολόγοι που έχουν ερευνήσει το ζήτημα όπως ο Δημήτρης Θεοδοσόπουλος, θεωρούν ότι τα πράγματα δεν πρέπει να παρουσιάζονται τόσο αθώα. Η ύπαρξη λιμνών υποδηλώνει ένα βαθμό διάβρωσης που έχει προκύψει σε βάθος ετών και δεν μπορεί να αναστραφεί έτσι απλά. Και αν δεν μπορούμε να μιλάμε για πολιτική ευθύνη — αν και πιθανότατα θα έπρεπε — σίγουρα υπάρχει ένα είδος κοινωνικής ευθύνης, όταν η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια συνεχώς πλήττεται από πλημμυρικά φαινόμενα, μετρώντας καταστροφές και θύματα.
Το σχόλιο του κ. Θεοδοσόπουλου κρύβει ίσως τη μοναδική πραγματικότητα που θα πρέπει να μας ανησυχεί όλους, είτε είμαστε κάτοικοι Αττικής είτε όχι: «Το τεχνικό έργο έγινε πριν από 20 χρόνια και μετά αφέθηκε στη μοίρα του». Πρόκειται όπως λέει ο ίδιος για μια απόσταση 7 χιλιομέτρων με μόλις 2 εισόδους από τις οποίες κάποιος μπορεί να μπει για να επιθεωρήσει την κατάσταση που βρίσκονται οι λίμνες και να παρέμβει, ώστε να βελτιωθεί η τωρινή εικόνα που παρουσιάζει το έργο. Σε περίπτωση που δεν γίνουν οι απαραίτητες προληπτικές κινήσεις, η ύπαρξη αυτών των λιμνών μπορεί να οδηγήσει με μαθηματική ίσως ακρίβεια σε πλημμυρικά φαινόμενα που θα επηρεάσουν τουλάχιστον 18 (!) δήμους της Αττικής, δηλαδή το ¼ του πληθυσμού.
Έστω και η υπόνοια διάβρωσης του υπό-εδάφους κάτω από τη μεγαλύτερη αρτηρία της Αττικής, εσωκλείει αμέτρητους κινδύνους και πολύ δυσοίωνα μελλοντικά σενάρια. Ο πολυσύχναστος Κηφισός με τις ουρές αυτοκινήτων και τους χιλιάδες κατοίκους να τον διασχίζουν, δεν μπορεί απλά να αγνοηθεί. Είτε μιλάμε για πιθανή είτε για πραγματική απειλή, ο κίνδυνος καθίζησης ή ακόμη και κατάρρευσης του έργου πρέπει να μας θορυβεί όλους μας — κατοίκους Αττικής και μη. Στην παρούσα φάση, ωστόσο, μπορούμε μόνο να παραμένουμε αμέτοχοι θεατές, περιμένοντας από αυτούς που μπορούν (και οφείλουν), να πράξουν τα δέοντα…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ωρολογιακή βόμβα ο Κηφισός – Μεγάλος ο κίνδυνος πλημμυρών, ανησυχία για τη στατικότητα της εθνικής οδού, In.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κηφισός: Οι τρεις λίμνες κάτω από την εθνική οδό – Προβληματισμένοι οι ειδικοί- ΒΙΝΤΕΟ, Dikastiko.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Το νερό έχει σκάψει τα τσιμέντα» – Σοβαρός κίνδυνος στον Κηφισό, In.gr, διαθέσιμο εδώ
- Προβληματισμός για την στατικότατα του Κηφισού μετά την ανακάλυψη της τρίτης λίμνης, Rosa.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ευθ. Λέκκας στο ΕΡΤNews για τη λίμνη στον Κηφισό: Χρειάζεται έλεγχος, αλλά δεν τίθεται θέμα στατικής επάρκειας, Ertnews.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γιατί έγιναν οι λίμνες στον Κηφισό -Tι λέει στο iefimerida ο ένας εκ των σπηλαιολόγων που τις ανακάλυψαν, Iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
- Καθησυχαστικός ο Ευθ. Λέκκας για την υπόγεια λίμνη του Κηφισού, H Ναυτεμπορική, διαθέσιμο εδώ
