Της Γεωργίας Σαχινίδου,
Το φαινόμενο της μετανάστευσης δεν είναι καινούριο, καθώς γνωρίζουμε, από ιστορικά στοιχεία που εκτείνονται από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, πως στη Γερμανία η εργασιακή απασχόληση αυξήθηκε σημαντικά μέχρι τη δεκαετία του ’90. Αυτό δεν έγινε τυχαία. Η μετανάστευση προϋπάρχει, γιατί πολλοί άνθρωποι επιθυμούσαν ένα καλύτερο μέλλον με καλύτερες δουλειές και συνθήκες διαβίωσης, πράγματα τα οποία δεν φαίνεται να υπάρχουν στις πατρίδες τους. Το ζήτημα όμως, «αν οι χώρες μετανάστευσης ωφελούνται από τους μετανάστες» είναι πολύπλοκο και πολυδιάστατο, άρα δεν μπορούμε να το απαντήσουμε με ένα απλό ναι ή όχι.
Ο όρος «μετανάστευση» αναφέρεται στην ατομική ή ομαδική μετακίνηση από την πατρώα γη σε άλλον τόπο, με βασικό κίνητρο την εργασία, σύμφωνα με το λεξικό της σύγχρονης νέας ελληνικής γλώσσας. Ειδικότερα, στις περισσότερες περιπτώσεις η πατρίδα των μεταναστών εντάσσεται στις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ οι ίδιοι μεταναστεύουν στις ήδη αναπτυγμένες και ιδιαίτερα συχνά στις δυτικές χώρες της Ευρώπης. Ένα θετικό στοιχείο, στο οποίο βοηθά η μετανάστευση αποτελεί το γεγονός ότι η πλειονότητα των μεταναστών είναι μορφωμένοι, οι οποίοι έρχονται με πτυχία και αναζητούν δουλειές για τις οποίες έχουν τις προδιαγραφές. Αυτό βέβαια δεν τους εγγυάται την άμεση πρόσληψη, αλλά είναι βασικό προβάδισμα. Ακόμη, συμβάλλουν στην αύξηση του προσωπικού σε δουλειές, οι οποίες τυχαίνει να έχουν μη επαρκές προσωπικό, όπως για παράδειγμα το ιατρικό προσωπικό που η ανάγκη για περισσότερες προσλήψεις στην εποχή μας αυξάνεται υπερβολικά.
Οι μετανάστες, όταν φεύγουν από την πατρίδα τους φέρνουν μαζί τους επίσης την κουλτούρα και τον πολιτισμό τους. Αναλυτικότερα, εξαιτίας του γεγονότος ότι εκείνοι προέρχονται από διάφορα μέρη του κόσμου συμβάλλουν στην ποικιλομορφία και στην πολυπολιτισμικότητα του τόπου που διαμένουν τώρα. Η ποικιλομορφία και ο πλούτος των πολιτισμών είναι τα δυνατά σημεία της ανθρώπινης κοινωνίας και αυτά τα χαρακτηριστικά καλλιεργούνται και αναπτύσσονται μέσω της μετανάστευσης. Έτσι, εμπλουτίζουν τη χώρα μετανάστευσης με την κουλτούρα και με τα έθιμά τους προσφέροντας, πολιτιστική πολυμορφία, καινοτομία και εναλλακτικό τρόπο σκέψης. Επιπλέον, αναδεικνύεται το πολιτιστικό υπόβαθρο της χώρας υποδοχής, καθιστώντας τις κοινωνίες ικανές να αλλάζουν και να καινοτομούν εάν τους δοθεί το κατάλληλο κίνητρο και οι πόροι, όπως είναι στην περίπτωση αυτή η πολιτιστική κληρονομιά των μεταναστών.
Η οικονομία της χώρας υποδοχής ευνοείται από τον ερχομό των μεταναστών, αφού το χάσμα που δεν μπορούσε να καλύψει πριν, αρχίζει σταδιακά να καλύπτεται από την συνδρομή τους. Δηλαδή, εμφανίζεται οικονομική ανάπτυξη στη χώρα λόγω του ανθρώπινου δυναμικού που δημιουργείται εξαιτίας των μεταναστών. Σε ένα άρθρο από το Boston University ο Tarek Hassan, καθηγητής οικονομικών στο Κολλέγιο Τεχνών και Επιστημών του BU δήλωσε πως «Περισσότεροι μετανάστες δημιουργούν περισσότερη οικονομική ανάπτυξη. Και επειδή δημιουργείται περισσότερη οικονομική ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο, αυξάνει τους μισθούς των ανθρώπων που είναι ήδη εκεί».
Αν η μετανάστευση εμφανίζει τόσα θετικά, τόσα είναι και τα αρνητικά της στη χώρα υποδοχής, αλλά και στη πατρίδα του μετανάστη. Πιο αναλυτικά, οι μετανάστες αναζητούν να εργαστούν το γρηγορότερο δυνατόν, καθώς θέλουν να εξασφαλίσουν τα βασικά, λόγω αυτού αρκούνται σε δουλειές που δεν έχουν καλές συνθήκες εργασίας, ο μισθός είναι πολύ χαμηλός και ο εργάτης είναι στο όριο της εκμετάλλευσης από τον υπεύθυνο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ο μετανάστης να νιώθει κατώτερος από τους άλλους, επειδή η κοινωνία τον θεωρεί ως αναλώσιμο αγνοώντας τη μόρφωση που μπορεί να έχει είτε να εργάζεται σε κάποιο εργοστάσιο είτε κάπου αλλού που δεν του αρμόζει.
Ένα άλλο φαινόμενο, αντιφατικό σε σχέση με τη πρόσληψη των μεταναστών είναι η ανεργία που υπάρχει περίπτωση να αντιμετωπίσουν. Συγκεκριμένα, το κύμα των μεταναστών είναι τεράστιο, η χώρα υποδοχής αρκετές φορές δυσκολεύεται να απορροφήσει τον μεγάλο αριθμό μεταναστών και απόρροια αυτού είναι να μη βρίσκουν αξιόλογες δουλειές, αλλά και το πιο σημαντικό να μην υπάρχουν κατοικίες για να μείνουν. Παράδειγμα αποτελεί η Ελλάδα, όπου οι μετανάστες που έρχονται είναι δύσκολο να ενσωματωθούν, γιατί δεν υπάρχουν επαρκείς καταλύματα δημιουργώντας περαιτέρω προβλήματα, όπως στην εκπαίδευση για τα παιδιά αφού δεν έχουν εξασφαλισθεί οι βασικές ανάγκες τους.
Στη πατρίδα των μεταναστών το κύριο πρόβλημα που προκύπτει είναι το “brain drain”. Με λίγα λόγια το brain drain σημαίνει «η αναχώρηση μορφωμένων ανθρώπων από μια χώρα, λόγω του οικονομικό παράγοντα για μια άλλη, συνήθως σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών αμοιβής ή διαβίωσης». Το φαινόμενο αυτό, ναι μεν ευνοεί τη χώρα υποδοχής αλλά η χώρα του μετανάστη παραμένει στάσιμη, χωρίς καμία ανάπτυξη σε κανέναν τομέα της. Ο γηραιότερος πληθυσμός αυξάνεται, τα νέα παιδιά φεύγουν, φυσικό και επόμενο είναι η χώρα να υποκύψει στις ανάγκες της και να καταστραφεί.
Συνάγεται λοιπόν, εύλογα το συμπέρασμα πως τα οφέλη που προσδίδουν οι μετανάστες στη χώρα υποδοχής είναι πολλά, αλλά πρέπει να έχουμε υπόψη μας και τα αρνητικά, διότι δεν είναι άσπρο—μαύρο, αφού και τα δύο είναι εξίσου σημαντικά. Ο καθένας έχει τη δυνατότητα να πιστέψει τη θετική επίδραση της μετανάστευσης ή τα αρνητικά της, εφόσον και τα δύο συνδέονται και είναι παρόντα σε κάθε συζήτηση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Brain drain noun, merriam-webster.com. διαθέσιμο εδώ
- Μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα, el.m.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Μετανάστευση, greek-language.gr, διαθέσιμο εδώ
- The pros and cons of migration, embraceni.org, διαθέσιμο εδώ
- Do Immigrants and Immigration Help the Economy?, bu.edu, διαθέσιμο εδώ
