Της Κατερίνας Μπίλλια,
Λευκοπενία ονομάζεται η ασθένεια στην οποία παρατηρείται μη φυσιολογική μείωση των λευκών αιμοσφαιρίων και ιδιαίτερα, των ουδετερόφιλων. Τα ουδετερόφιλα, όπως και τα υπόλοιπα λευκά αιμοσφαίρια, ανήκουν στις γραμμές άμυνας του οργανισμού μας. Συγκεκριμένα, τα λευκά αιμοσφαίρια ανήκουν στην έμφυτη ανοσία και φέρουν ειδικούς υποδοχείς (Toll–like receptors) που αναγνωρίζουν και συνδέονται με επιφανειακά συστατικά των εισβολέων, ενώ άλλα λευκά παράγουν μια ευρεία ποικιλία αντιμικροβιακών χημικών ουσιών. Όπως γίνεται αντιληπτό, όταν ο «στρατός» εξαλείφεται σίγα-σιγά, είναι βέβαιο ότι η επίθεση από τους ιούς, τα βακτήρια, τους μύκητες και τα παράσιτα θα καταφέρει να υπερνικήσει την εναπομείνουσα άμυνα που φέρει ο οργανισμός μας.
Καθημερινά, ο οργανισμός μας παράγει δισεκατομμύρια λευκά αιμοσφαίρια. Ο φυσιολογικός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων ποικίλλει ανάλογα με το φύλο του ατόμου και την ηλικία. Ειδικότερα, για τους άνδρες κυμαίνεται από 5.000 έως 10.000, ενώ για τις γυναίκες το φυσιολογικό εύρος είναι 4.500 έως 11.000. Όταν ο αριθμός των λευκών είναι από 4.000 και κάτω, τότε υπάρχει κίνδυνος για την πρόκληση λοιμώξεων.
Αναφορικά με την προέλευσή τους, τα λευκά αιμοσφαίρια, όπως και τα ερυθροκύτταρα και τα αιμοπετάλια, προέρχονται από ένα πολυδύναμο αρχέγονο κύτταρο στο μυελό των οστών το οποίο δίνει το έναυσμα για τη διαφοροποίηση όλων των κυττάρων του αίματος. Το πολυδύναμο αυτό κύτταρο σχηματίζει δύο μείζονες γενιές προγονικών κυττάρων: τα μυελοειδή κύτταρα και τα λεμφικά κύτταρα. Τα μυελώδη προγονικά κύτταρα διαφοροποιούνται στον μυελό των οστών και σχηματίζουν τρείς τύπους προγονικών κυττάρων, τα οποία, με τη σειρά τους, διαφοροποιούνται σε πρόδρομα και ώριμα κύτταρα του αίματος. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αιμοποίηση ή αιματοποίηση και πραγματοποιείται στον μυελό των οστών.
Αίτια
Η λευκοπενία προκαλείται από ποικίλους παράγοντες. Η ασθένεια αυτή μπορεί να είναι αποτέλεσμα:
- Λοιμώξεων, όπως του ιού HIV.
- Αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
- Ασθένειες του μυελού των οστών, όπως το πολλαπλό μυέλωμα και η απλαστική αναιμία.
- Χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως αλκυλιωτικοί παράγοντες και αντιμεταβολίτες.
- Θεραπείες καρκίνου μέσω χημειοθεραπειών ή ακτινοβολιών.
- Υπερσπληνισμός.
- Ασθένειες του θυροειδούς.
- Ανεπάρκειες ή ελλείψεις διατροφικών παραγόντων, όπως η βιταμίνη Β12, το φυλλικό οξύ και ο χαλκός.
- Η ανοσολογική λευκοπενία.
- Ελαττωμένη διαφοροποίηση των κοκκιοκυττάρων, λόγω κληρονόμησης γονιδίων που οδηγούν σε ανεπάρκεια ή αναποτελεσματικότητα παραγωγής ουδετερόφιλων.
Όλα τα παραπάνω μπορούν να συμβάλουν για τη σημαντική ελάττωση των λευκών.
Συμπτώματα
Η ίδια η ασθένεια από μόνη της δεν εμφανίζει συμπτώματα, άλλα λόγω ότι μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις στον οργανισμό μας παρουσιάζονται ορισμένα συμπτώματα που μπορούν να αποτελέσουν ενδεικτικά στοιχεία για τη διάγνωσή της, όπως είναι το ρίγος, η εφίδρωση και ο πυρετός.
Θεραπεία
Για την αντιμετώπιση της λευκοπενίας χρησιμοποιούνται ποικίλες θεραπείες ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί:
- Οι αιμοποιητικοί παράγοντες είναι μια πολύ συχνή θεραπεία και χρησιμοποιείται σε ασθενείς με λευκοπενία λόγω σοβαρής αναιμίας ή θεραπείας κατά του καρκίνου προκειμένου να αυξήσουν το πληθυσμό των κυττάρων του μυελού των οστών και των κυττάρων του αίματος.
- Δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε βακτήρια, η οποία θα ελαχιστοποιήσει την έκθεση του ασθενούς σε βακτήρια που βρίσκονται σε ορισμένα τρόφιμα, όπως ωμά, άπλυτα προϊόντα ή κακομαγειρεμένο κρέας.
- Σε περίπτωση λοίμωξης η θεραπεία πραγματοποιείται μέσω αντιβιοτικών ή αντιικών φαρμάκων.
Η λευκοπενία είναι μια κρίσιμη ασθένεια, η οποία πρέπει να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατόν, ώστε ο ασθενής να προληφθεί από πιθανές λοιμώξεις, λόγω του ανεπαρκούς ανοσοποιητικού του συστήματος. Επιπρόσθετα, η σωστή πρόληψη μέσω της σωστής πλύσης των χεριών, των εμβολίων και αποφυγής άρρωστων ατόμων μπορούν να ελαττώσουν τις πιθανότητες οι πάσχοντες να έρθουν αντιμέτωποι με μια λοίμωξη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Leukopenia: What Causes a Low White Blood Cell Count?, VeryWellHealth.com, διαθέσιμο εδώ
- Leukopenia, TempleHealth, διαθέσιμο εδώ
- Low White Blood Cell Count (Leukopenia), ClevelandClinic, διαθέσιμο εδώ
- The Etiology and Management of Leukopenia, Official Publication of the College of family physicians in Canada, διαθέσιμο εδώ
- Antony L. Mescher, Junqueira’s Βασική Ιστολογία εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδης
