Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η παγκόσμια οικονομική σκηνή εισέρχεται στο 2025 με ένα τοπίο γεμάτο αβεβαιότητα αλλά και ευκαιρίες, καθώς οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, βρίσκονται αντιμέτωπες με σημαντικές προκλήσεις και κρίσιμες αποφάσεις. Σε αυτή την περίοδο μετάβασης, η σύνθετη σχέση τους διαμορφώνει όχι μόνο τις δικές τους οικονομικές πορείες, αλλά και τη συνολική δυναμική της παγκόσμιας οικονομίας.
Η Κίνα, υπό την ηγεσία του Xi Jinping, φαίνεται αποφασισμένη να διατηρήσει ρυθμούς ανάπτυξης κοντά στο 5% για το 2025, σύμφωνα με τις κυβερνητικές προβλέψεις, παρά τις σοβαρές πιέσεις από το εξωτερικό. Οι φόβοι ότι η εισερχόμενη διοίκηση Trump στις ΗΠΑ και οι αυξημένοι δασμοί ύψους 25%-30% σε κινεζικές εξαγωγές θα επηρεάσουν αρνητικά την οικονομία της χώρας αντιμετωπίζονται από το Πεκίνο με μια δέσμη μέτρων που ενισχύουν τη ζήτηση και μειώνουν το κόστος δανεισμού. Από τον Σεπτέμβριο του 2024, η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας (People’s Bank of China) έχει μειώσει τα επιτόκια αναφοράς κατά 50 μονάδες βάσης, φτάνοντας το 3,55%, ενώ έχουν εισαχθεί επιδοτήσεις για τη στήριξη της βιομηχανικής παραγωγής και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Η πολιτική των δασμών που προωθεί ο Donald Trump, η οποία στοχεύει να τιμωρήσει τις «άδικες» κινεζικές επιδοτήσεις, ενισχύει την ένταση μεταξύ των δύο χωρών. Το Πεκίνο έχει ήδη διαμηνύσει ότι θα αντιδράσει με περιορισμούς στις δραστηριότητες αμερικανικών εταιρειών στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών όπως η Tesla, που αναμένεται να δει τις δραστηριότητές της να συρρικνώνονται. Οι εξαγωγές της Κίνας, οι οποίες αποτελούν περίπου το 18% του ΑΕΠ της, ενδέχεται να σημειώσουν πτώση κατά 2%-3%, εάν εφαρμοστούν πλήρως οι δασμοί των ΗΠΑ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Bloomberg Economics.
Παράλληλα, η Κίνα αντιμετωπίζει εσωτερικές προκλήσεις, όπως η μετάβαση από παραδοσιακούς τομείς ανάπτυξης, όπως η κατασκευή και η βιομηχανία, σε πιο βιώσιμα και τεχνολογικά προηγμένα μοντέλα. Η αγορά ακινήτων, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 25% της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας, παραμένει υπό πίεση, με τις τιμές κατοικιών να έχουν μειωθεί κατά 7% το 2024 και πολλές κατασκευαστικές εταιρείες να βρίσκονται στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Παρόλα αυτά, οι κινεζικές μετοχές σημείωσαν άνοδο 3,8% στο τελευταίο τρίμηνο του 2024, καθώς οι επενδυτές ανταποκρίνονται θετικά στα μέτρα τόνωσης.
Στις ΗΠΑ, η κατάσταση είναι εξίσου περίπλοκη. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Federal Reserve), υπό τον Jerome Powell, συνεχίζει να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο του πληθωρισμού, που παραμένει σε ετήσιο ρυθμό 3,7% παρά τις προσπάθειες για σταθεροποίηση. Τα επιτόκια δανεισμού παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, γύρω στο 4,25%-4,50%, περιορίζοντας την καταναλωτική ζήτηση και τις επενδύσεις. Παράλληλα, οι ενδεχόμενες μαζικές απελάσεις μεταναστών χωρίς έγγραφα από τη διοίκηση Trump αναμένεται να αυξήσουν την ανεργία από το 3,9% που βρίσκεται σήμερα σε περίπου 5,5% μέχρι το τέλος του έτους, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Goldman Sachs.
Η αύξηση των τιμών καταναλωτικών αγαθών, οι επιπτώσεις από τους δασμούς και το ενδεχόμενο αύξησης του κόστους δανεισμού περιορίζουν την ανάπτυξη, η οποία προβλέπεται να μειωθεί στο 1% το τελευταίο τρίμηνο του 2025 από το 2,2% που σημειώθηκε κατά μέσο όρο το 2024. Ο κατασκευαστικός τομέας, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγόμενες πρώτες ύλες, έχει ήδη αρχίσει να δείχνει σημάδια επιβράδυνσης, με την παραγωγή να μειώνεται κατά 1,5% το τελευταίο εξάμηνο.
Παρά τις δυσκολίες, η αμερικανική οικονομία εμφανίζει ανθεκτικότητα σε ορισμένους τομείς. Οι αυξήσεις στους μισθούς, που ανήλθαν σε ετήσιο ρυθμό 5,1% το 2024, βοηθούν στη διατήρηση της καταναλωτικής δαπάνης, ενώ η τεχνολογική καινοτομία συνεχίζει να αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης. Η χρηματιστηριακή αγορά, παρότι ασταθής, σημείωσε αύξηση 7% για το έτος, με τον τεχνολογικό κλάδο να πρωτοστατεί.
Οι εξελίξεις στη σχέση ΗΠΑ-Κίνας έχουν ευρύτερες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία. Η Κίνα ενισχύει τη συνεργασία της με τη Ρωσία, με τις δύο χώρες να υπογράφουν στρατηγικές συμφωνίες που εστιάζουν στην ενεργειακή συνεργασία και την περιφερειακή σταθερότητα. Στην Ασία, η Κίνα προσπαθεί να ενισχύσει την αυτάρκειά της και να διαφοροποιήσει τις εξαγωγές της, ενώ οι ΗΠΑ επιδιώκουν να ενισχύσουν την παραγωγή στο εσωτερικό μέσω φορολογικών κινήτρων και στρατηγικών επενδύσεων.
Το 2025 φαίνεται να είναι ένα έτος όπου οι οικονομικές προκλήσεις των δύο υπερδυνάμεων θα δοκιμάσουν τη συνοχή και τη στρατηγική τους σκέψη. Εάν οι ΗΠΑ και η Κίνα δεν βρουν τρόπους να μειώσουν την ένταση και να προωθήσουν τον διάλογο, οι παγκόσμιες οικονομικές αλυσίδες μπορεί να διαταραχθούν ακόμη περισσότερο, με σοβαρές συνέπειες για όλες τις χώρες. Στο τέλος, η οικονομική σταθερότητα θα εξαρτηθεί από την ικανότητα και των δύο να προσαρμοστούν στις νέες πραγματικότητες και να συνεργαστούν, έστω και υπό δύσκολες συνθήκες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 2025 Not-So-Rosy Predictions On Economy And Healthcare, Forbes, διαθέσιμο εδώ
- 5 reasons to be optimistic about the 2025 economy, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Rising concerns about economic prospects for 2025, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
- Xi says China’s economy on course to expand by 5% despite Trump concerns, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
