Της Γεωργίας Παπαδοπούλου,
Και ποιος είναι ο καταλληλότερος τρόπος να βάλεις σε προτεραιότητα τη ψυχική σου υγεία; Μα, να ξεκινήσεις κάποιο άθλημα φυσικά!
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ), η ψυχική υγεία είναι «μια κατάσταση ψυχικής ευεξίας, η οποία δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν το άγχος της ζωής, να συνειδητοποιήσουν τις ικανότητές τους, να μάθουν, να εργάζονται καλά και να συνεισφέρουν στην κοινότητά τους. Αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό της υγείας και της ευημερίας, που στηρίζει τις ατομικές και συλλογικές μας ικανότητες, να παίρνουμε αποφάσεις, να οικοδομούμε σχέσεις και να διαμορφώνουμε τον κόσμο, στον οποίο ζούμε. Η ψυχική υγεία είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα. Και είναι ζωτικής σημασίας για την προσωπική, κοινοτική και κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη».
Δεν νοείται υγεία, χωρίς ψυχική υγεία. Ως επακόλουθο η ψυχική υγεία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής ευημερίας. Η σημαντικότητά της είναι υπαρκτή σ’ όλα τα στάδια ανάπτυξης του ατόμου από την προσχολική ηλικία έως την ύστερη ενήλικη ζωή.
Ο αθλητισμός έχει θετικό αντίκτυπο στη ψυχική υγεία βελτιώνοντας τη συνολική ποιότητα ζωής. Η βιβλιογραφία δείχνει ότι η συμμετοχή σε αθλήματα συμβάλλει στην απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων, αυτοπεποίθησης, αυτοεκτίμησης, αυτοελέγχου, αυτοαντίληψης, μειώνοντας παράλληλα τα συμπτώματα της κατάθλιψης και των αγχώδων διαταραχών.
Η Θεωρία της Κοινωνικής Μάθησης του Albert Bandura (Bandura, 1965) σχετίζεται στενά με τον αθλητισμό, καθώς εξηγεί πώς οι άνθρωποι μαθαίνουν μέσω της παρατήρησης, της μίμησης και των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, οι άνθρωποι μαθαίνουν αλληλεπιδρώντας με άλλους σ’ ένα καθορισμένο κοινωνικό πλαίσιο. Μέσω της παρατήρησης, τα άτομα κατανοούν και μιμούνται τη συμπεριφορά των συνανθρώπων τους, ειδικότερα αν οι παρατηρήσιμες εμπειρίες τους είναι ευνοϊκές ή περιλαμβάνουν ανταμοιβές, οι οποίες σχετίζονται με την παρατηρούμενη συμπεριφορά.
Τα οφέλη του αθλητισμού στη ψυχική υγεία:
- Διαχείριση του άγχους.
Ασθένειες που σχετίζονται με το στρες οδηγούν περίπου το 75% έως 90% των επισκέπτων σε κάποιο γιατρό. Με τη σωματική άσκηση απελευθερώνονται οι ενδορφίνες, δηλαδή οι χημικές ουσίες που βρίσκονται στον εγκέφαλο και συμβάλλουν στην ανακούφιση από το πόνο και το στρες. Επίσης, μειώνονται τα επίπεδα των ορμονών του στρες, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη. Σύμφωνα με μελέτες, 20 έως 30 λεπτά άσκησης καθημερινά μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο ήρεμοι για ώρες μετά τη σωματική άσκηση. - Βελτίωση της διάθεσης.
Η ενασχόληση με κάποιο άθλημα σας ωθεί να παραμερίσετε τις ανησυχίες σας και να συγκεντρωθείτε στο έργο σας, ενισχύοντας τη διαύγεια, την ηρεμία του μυαλού και συμβάλλοντας για ένα καλύτερο ύπνο. - Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη ψυχική υγεία.
Η συμμετοχή σε αθλήματα μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική σας υγεία. Στα πλαίσια ερευνών μελετήθηκαν 9.688 παιδιά, τα οποία είχαν τραυματικές παιδικές εμπειρίες, όπως σωματική και σεξουαλική κακοποίηση ή συναισθηματική παραμέληση. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά αυτά που συμμετείχαν σε ομαδικά αθλήματα είχαν καλύτερη ψυχική ευεξία, όταν ήταν ενήλικες. - Ενίσχυση της ψυχικής υγείας με ομαδικά αθλήματα.
Η συμμετοχή σε ομαδικά αθλήματα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία σε σχέση με τα ατομικά αθλήματα. Ερευνητές στην Αυστραλία διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που έπαιζαν τένις και netball σε κλαμπ διέθεταν καλύτερη ψυχική υγεία από εκείνες που ασκούνταν ατομικά, δηλαδη κάνοντας περπάτημα ή άσκηση στο γυμναστήριο. Να σημειωθεί ότι δεν υπήρχαν διαφορές στη σωματική υγεία μεταξύ των δύο ομάδων.
Πηγή εικόνας και Δικαιώματα χρήσης: Freepik.com - Βοήθεια στην καταπολέμηση του εθισμού.
Μία μελέτη σε Νορβηγούς εφήβους κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, όσοι συμμετείχαν σε ομαδικά αθλήματα, ήταν λιγότερο πιθανό να καπνίσουν τσιγάρα και να κάνουν χρήση κάνναβης ως ενήλικες. Ακόμη, ερευνητές στην Κορέα συνέστησαν τη χρήση αθλημάτων για να βοηθήσουν τους εφήβους να καταπολεμήσουν τον εθισμό στο διαδίκτυο. - Βοήθεια στην καταπολέμηση της κατάθλιψης.
Ο αθλητισμός βοηθά στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Επίσης, τα συμπτώματα της κατάθλιψης και ο κίνδυνος υποτροπής μειώνονται σύμφωνα με μελέτες μέσω της συμβολής της άσκησης. Σε μία μελέτη βρέθηκε η άσκηση να είναι εξίσου αποτελεσματική και βοηθητική με την τυπική αντικαταθλιπτική θεραπεία με μέτριες ποσότητες άσκησης να βοηθούν στη βελτίωση της κατάθλιψης. - Αντιμετώπιση σοβαρών ψυχικών διαταραχών.
Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση μίας σοβαρής ψυχικής ασθένειας, όπως η σχιζοφρένεια. Πιο συγκεκριμένα, καταλαγιάζει ορισμένα συμπτώματα της σχιζοφρένειας, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας κινήτρων και των δυσκολιών στη σκέψη. Ωστόσο, φαίνεται να είναι λιγότερο αποτελεσματική με άλλα συμπτώματα, όπως οι παραισθήσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mental Health, who.int, διαθέσιμο εδώ
- Benefits of Sports for Mental Health, Smitha Bhandari, webmd.com, διαθέσιμο εδώ
- Impact of sports on mental health, Chandrakanta Hiremath, journalofsports.com, διαθέσιμο εδώ
