Του Γιάννη Λεωτσάκου,
Το 2024 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια γεμάτη εκλογική χρονιά για τους Κροάτες εκλογείς, καθώς συμμετείχαν σε τρεις διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις: Πρόωρες Βουλευτικές, Ευρωπαϊκές και Προεδρικές εκλογές, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν την περασμένη Κυριακή. Οι εκλογές δεν συνηθίζονται σαφώς να λαμβάνουν χώρα εν μέσω διακοπών και σε χρονικά διαστήματα που βρίσκονται κοντά στα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, αλλά αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν θα είναι τουλάχιστον ενδιαφέρουσες.
Ο πρώτος γύρος των Προεδρικών εκλογών έληξε με νικητή τον Zoran Milanovic με ποσοστό 49%, ενώ στη δεύτερη θέση βρέθηκε ο Dragan Primorac με ποσοστό 19.3%, επίσημος υποψήφιος του κεντροδεξιού κυβερνώντος κόμματος Δημοκρατική Ένωση (HDZ) με τους υπόλοιπους υποψηφίους να συγκεντρώνουν μονοψήφια και χαμηλά ποσοστά. Καθώς κανένας από τους υποψηφίους δεν συγκέντρωσε το 50+1% των ψήφων, θα πραγματοποιηθεί ο δεύτερος γύρος στις 15 Ιανουαρίου. Η προεκλογική περίοδος, όπως ήταν αναμενόμενο, ήταν αρκετά έντονη με τον Milanovic να στρέφει τα βέλη του και να συμπεριφέρεται λες και ο αντίπαλος του στις εκλογές ήταν ο Πρωθυπουργός της χώρας, Andrej Plenković. Ποιος είναι, όμως, πραγματικά, ο νικητής του πρώτου γύρου των εκλογών; Γιατί όλα δείχνουν υπέρ του για το δεύτερο γύρο; Γιατί χαρακτηρίζεται ως ο Κροάτης Donald Trump;
Ο Zoran Milanovic έχει διατελέσει Πρωθυπουργός της Κροατίας κατά την περίοδο 2011-2016 και βρίσκεται στο αξίωμα του Προέδρου της χώρας από το 2020 μετά τη νίκη του στις τότε Προεδρικές εκλογές. Προερχόμενος από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Κροατίας (SDP), από το οποίο αποχώρησε το 2020 έπειτα από την εκλογή του λόγω της συνταγματικής υποχρέωσης για κομματική ουδετερότητα, φαίνεται να μπορεί να αντλεί ψηφοφόρους από διαφορετικές ιδεολογικές «δεξαμενές». Η δυναμική και οι δεσμεύσεις του μπορούν να προσελκύσουν τόσο αριστερούς ψηφοφόρους που μάχονται τον νυν Πρωθυπουργό, το κόμμα του και όσους το εκπροσωπούν όσο και συντηρητικούς-ακροδεξιούς ψηφοφόρους, οι οποίοι βλέπουν θετικά τη δέσμευση του Milanovic να υπερασπιστεί και να βάλει μπροστά τα εθνικά συμφέροντα της Κροατίας.
Πολλοί αναλυτές περιγράφουν τον Milanovic ως έναν πολιτικό χωρίς σαφές και ουσιώδης πρόγραμμα, αλλά ως έναν ικανό λαϊκιστή, ο οποίος ξέρει πως να τραβάει τα βλέμματα πάνω του με την ακραία φρασεολογία του. Ο λόγος και οι θέσεις του παραπέμπουν στον πρόσφατα επανεκλεγμένο Πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump και φυσικά, στον Πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, Viktor Orban, ενώ η κριτική του στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΆΤΟ και η διαφωνία στις αποφάσεις τους είναι πολύ συχνή, καθώς δεν είναι και λίγες οι φορές, που έχει συμμετάσχει σε διάφορες παραφωνίες εντός αυτών.
Η κόντρα του με τον Πρωθυπουργό Andrej Plenković και την κυβέρνηση του, η οποία έχει κατηγορηθεί για σκάνδαλα διαφθοράς, που έχουν οδηγήσει πολλούς υπουργούς στην παραίτηση, είναι τεράστια. Ο Milanovic αναφέρεται στον Plenkovic ως μαριονέτα των Βρυξελλών και ως yes-man, που δεν νοιάζεται για τα εθνικά συμφέροντα της Κροατίας και ακολουθεί πιστά και άκριτα τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ παράλληλα τα σκάνδαλα διαφθοράς της Κυβέρνησης του δίνουν την ευκαιρία να αποκαλεί τον Plenkovic «δικτάτορα». Σ’ αυτό το σημείο, πρέπει να αναφερθεί ότι το αξίωμα του Προέδρου, παρά τη νομιμοποίηση που αντλεί από την απευθείας εκλογή από τους πολίτες, δεν έχει ιδιαίτερες αρμοδιότητες, καθώς ο Πρωθυπουργός και το Κοινοβούλιο παίρνουν την πλειοψηφία των αποφάσεων.
Ωστόσο, ο Πρόεδρος είναι ο αρχηγός των Ένοπλων Δυνάμεων της χώρας και έχει λόγο σε θέματα που αφορούν την εξωτερική πολιτική και τις υπηρεσίες πληροφοριών. Λόγω αυτών των αρμοδιοτήτων, είχε αρνηθεί και απορρίψει την αποστολή Κροατών στρατιωτών στην Ουκρανία, μία από τις πολλές κινήσεις του που χρησιμοποιούν οι αντίπαλοι του για να τον χαρακτηρίσουν φιλορώσο, ενώ είχε απειλήσει να μπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΆΤΟ λόγω του εκλογικού νόμου της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, που δεν δίνει τη δυνατότητα για επαρκή εκπροσώπηση στους Κροάτες της χώρας, τονίζοντας ότι βάζει σε μεγαλύτερη προτεραιότητα τα εθνικά θέματα από τα ρωσο-φινλανδικά σύνορα.
Η εκλογή του δημοφιλής στην Κροατία πολιτικού στο δεύτερο γύρο φαίνεται ως σχεδόν δεδομένη τόσο από το γεγονός ότι έχασε τη νίκη για λίγες χιλιάδες ψήφους στον πρώτο γύρο όσο και από την επιθυμία πολλών εκλογέων να στείλουν μήνυμα αποδοκιμασίας στο κυβερνόν κόμμα. Η επανεκλογή ενός ακόμα πολιτικού, επομένως, ο οποίος ανακατεύει λαϊκισμό, ευρωσκεπτισμό και ακροδεξιές θέσεις, σίγουρα δεν μπορεί να επιφέρει πολλά χαμόγελα στο βαθιά ασταθές περιβάλλον που ζούμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Croatia set to reelect its ‘Donald Trump’, politico.eu, διαθέσιμο εδώ
