Της Ευδοκίας Μαρκούλα,
Στις 7 Δεκεμβρίου 2024, η Γκάνα διεξήγαγε γενικές εκλογές για την ανάδειξη του Προέδρου της και των μελών του Κοινοβουλίου. Ο πρώην Πρόεδρος John Mahama, επικεφαλής του Εθνικού Δημοκρατικού Κογκρέσου (NDC), αναδείχθηκε νικητής των προεδρικών εκλογών, επικρατώντας του αντιπάλου του, Mahamudu Bawumia (NPP), κι εξασφαλίζοντας περίπου 185 από τις 276 έδρες.
Τα δύο αυτά κόμματα εναλλάσσονται στην εξουσία από την επιστροφή της χώρας στη δημοκρατία, το 1992, και συγκεντρώνουν τα εξής βασικά χαρακτηριστικά: Το Νέο Πατριωτικό Κόμμα (NPP), ιδρυθέν τη χρονιά εκείνη, αποτελεί μια φιλελεύθερη και συντηρητική πολιτική ομάδα με κεντροδεξιές πεποιθήσεις, η οποία τάσσεται υπέρ της οικονομικής ανάπτυξης, της επιχειρηματικότητας, των ελεύθερων αγορών και της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα. Εξέχουσα φιγούρα του κόμματος είναι ασυζητητί ο Nana Akufo-Addo, πρόεδρος της Γκάνας από το 2017 έως το 2024 κι επικεφαλής του NPP.
Το νικητήριο κόμμα στις εκλογές της 7ης Δεκεμβρίου, Εθνικό Δημοκρατικό Κογκρέσο (NDC), από την άλλη, υποστηρίζει μία πιο σοσιαλδημοκρατική πολιτική, δίνοντας έμφαση στην κοινωνική ισότητα και δικαιοσύνη, στην ανακατανομή του πλούτου, την ανάπτυξη της διαβίωσης των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων και της προώθησης της βιωσιμότητας. Πρωταγωνιστής του κόμματος αλλά και των φετινών εκλογών, δεν είναι άλλος από τον John Mahama, διακεκριμένο πολιτικό με μεγάλη πείρα, αφού έχει διατελέσει Αντιπρόεδρος της χώρας από το 2009 έως το 2012, οπότε κι ανακηρύχθηκε Πρόεδρος, υπηρετώντας μέχρι το 2017.
Η εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του από τους ψηφοφόρους συγκεντρώθηκε χάρη στη σημασία που έχει δείξει για τη δημιουργία και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών της υγείας και της εκπαίδευσης, και στη δραστηριοποίησή του στον τομέα της ενέργειας, με την κατασκευή ενεργειακών σταθμών. Η τελευταία του αυτή ενασχόληση ήταν, ωστόσο, που ελάττωσε και τη δημοτικότητά του κι οδήγησε στην πτώση του απο την Προεδρία, λόγω των πολυάριθμων διακοπών ρεύματος κατά τη θητεία του (“dumsors”), των οικονομικών προκλήσεων που αντιμετώπισε, του υψηλού πληθωρισμού και των φημών γύρω από το όνομά του σχετικά με την εμπλοκή του σε υποθέσεις διαφθοράς και την έλλειψη διαφάνειας στη δημόσια διοίκηση.
Επιστρέφοντας στη μέρα των εκλογών, αυτές διεξήχθησαν ειρηνικά, χωρίς πολλές εντάσεις, χαρακτηριζόμενες από διεθνείς αναλυτές ως «υποδειγματικές για τη δημοκρατία». Μάλιστα, ρεκόρ έσπασαν οι πάνω από 17 εκατομμύρια ψηφοφόροι που προσήλθαν στις κάλπες, σχηματίζοντας συμμετοχή 75%, οι οποίοι χάρισαν στο NDC νίκη ποσοστού 53%, έναντι του 46% που συγκέντρωσε το κόμμα του NPP.
Βασικά επιχειρήματα υπέρ του —εν τέλει— νικητήριου κόμματος αποτέλεσαν οι υψηλοί δείκτες οικονομικής ένδειας κι ανεργίας, η υποτίμηση του νομίσματος, καθώς κι η συνειδητοποίηση απο NDC και λαό από κοινού, ότι η πολιτική του του NPP αποτελεί εκπροσώπηση των μεθόδων που οδήγησαν την οικονομία σε παταγώδη κατάρρευση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η αθέτηση του χρέους της χώρας κι —ακολούθως— η συμφωνία της κυβέρνησης με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για διάσωση ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Παράλληλα, ενδελεχής κατάκριση σημειώθηκε και σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των συχνών παρανόμων εξορύξεων χρυσού, με σειρά από διαδηλώσεις για την πρακτική αυτή, που έχει οδηγήσει στη ρύπανση πολλών μεγάλων ποταμών με επικίνδυνα χημικά. Εξαιτίας, λοιπόν, της «καταστροφικής» αυτής απόδοσης του NPP, η αντιπολίτευση νίκησε πανηγυρικά τις εκλογές, με τους υποστηρικτές της να πανηγυρίζουν στους δρόμους ζητώντας και πιστεύοντας σε επαναρύθμιση της καταστάσεως, και με τον πρώην —πλέον— πρόεδρο να συγχαίρεται κι επισήμως τον John Mahama, παραδεχόμενος την ήττα του.
Σε εθνικό επίπεδο, η νίκη του Mahama, σηματοδοτεί την επιστροφή του κόμματός του στην εξουσία μετά από την ήττα του το 2016. Ενισχύει την πολιτική δυναμική του NDC, το οποίο είχε αναλάβει την εξουσία το 2009 και κυβέρνησε τη Γκάνα μέχρι το 2016. Η νίκη αυτή θεωρείται ως αποδοκιμασία του κυβερνώντος κόμματος NPP, το οποίο, αν κι είχε αναπτύξει την οικονομία σε κάποιες περιοχές, δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις σοβαρές οικονομικές προκλήσεις που αντιμετώπιζε η χώρα, όπως ο υψηλός πληθωρισμός, η αύξηση των τιμών κι η ανεργία. Παράλληλα, η νίκη του NDC ενισχύει τη δυνατότητα για μια νέα οικονομική στρατηγική, με τον Mahama να υπόσχεται μια «επείγουσα επαναρύθμιση» για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές προκλήσεις της Γκάνας. Η χώρα βρίσκεται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, καθώς το χρέος είναι υψηλό κι η Γκάνα εξαρτάται από διεθνή δάνεια και βοήθεια. Το NDC, με την προηγούμενη εμπειρία του, ελπίζει να επαναφέρει τη σταθερότητα και να αποκαταστήσει τη δημοσιονομική υγεία της χώρας. Τέλος, η νίκη αυτή επιβεβαιώνει τη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος της Γκάνας και τη δέσμευσή της στις δημοκρατικές αξίες. Η Γκάνα αποτελεί ένα από τα πιο δημοκρατικά και σταθερά κράτη της Δυτικής Αφρικής, και μετάβαση της εξουσίας από το NPP στο NDC αναδεικνύει τη δημοκρατική ωριμότητα της χώρας, παρά τις δυσκολίες.
Διεθνώς, στον οικονομικό τομέα ο νέος Πρόεδρος θα αναγκαστεί να συνεχίσει τη συνεργασία με τον ΔΝΤ κι άλλους διεθνείς φορείς για να διαχειριστεί τις οικονομικές κρίσεις, αλλά ίσως με διαφορετική προσέγγιση από το NPP, πράγμα που σίγουρα θα κινήσει το ενδιαφέρον στους διεθνείς συνεργάτες της χώρας, αφού αυτή αποτελεί σε επιχειρηματικούς τομείς όπως ο χρυσός και το κακάο μεγάλη επιχειρηματική δύναμη. Επιπλέον, η νίκη του NDC ενισχύει τη θέση της Γκάνας ως σταθερού πολιτικού κι οικονομικού παράγοντα στην περιοχή της Δυτικής Αφρικής κι αποτελεί παράδειγμα για άλλες χώρες της περιοχής που αντιμετωπίζουν πολιτική κι οικονομική αστάθεια. Η επανεκλογή ενός ηγέτη που έχει ήδη θητεύσει στο ανώτατο αξίωμα μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη στους μηχανισμούς δημοκρατικής διακυβέρνησης στην περιοχή.
Συνοψίζοντας, η εκκίνηση της θητείας του Μαχάμα σηματοδοτεί αλλαγή κατεύθυνσης σε μία κρίσιμη εποχή για τη χώρα και δημιουργεί φιλοδοξίες στους πολίτες —κι ειδικά στους νέους πολίτες— για εξάλειψη της ανεργίας. Ο χαρισματικός του χαρακτήρας, η στενή του επαφή με τους πολίτες και το πραγματικό του ενδιαφέρον προς τις κοινωνικές παθογένειες ήταν τα χαρακτηριστικά που τον ανέδειξαν για δεύτερη φορά Πρόεδρο, και δημιουργούν ελπίδες για πιο ηχηρή θέση του λαού της Γκάνας , εθνικώς κι υπερεθνικώς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο πρώην Πρόεδρος της Γκάνας Τζον Ντραμάνι Μαχάμα κερδίζει τις εκλογές της δυτικοαφρικανικής χώρας, Κοσμοδρόμιο, διαθέσιμο εδώ
- Ghana’s former president John Dramani Mahama wins election, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Ghana’s former president wins election, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Ghanaians give ex-president Mahama a chance to eclipse his shaky legacy, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Gold, prices, and jobs: What’s at stake in Ghana’s elections?, BBC, διαθέσιμο εδώ
