Της Γλυκερίας Παπαγεωργίου,
Η υπερχοληστερολαιμία είναι μια πολύ συχνή διαταραχή που χαρακτηρίζεται για την περίσσεια λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL) στο αίμα. Πολλοί άνθρωποι μπορούν να το αντιμετωπίσουν, κάνοντας αλλαγές στη διατροφή τους και προσθέτοντας άσκηση στον τρόπο ζωής τους. Σε άλλες περιπτώσεις, οι ασθενείς πρέπει να πάρουν φάρμακα για να μειώσουν το επίπεδο LDL τους σε ένα φυσιολογικό. Αυτές οι θεραπείες μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων.
Υπάρχουν ορισμένα τρόφιμα που προκαλούν το επίπεδο της «κακής» χοληστερόλης (LDL) να αυξηθεί υψηλότερα από το κανονικό, ενώ άλλα μπορούν να βοηθήσουν να μειωθεί το επίπεδο LDL. Γνωρίζοντας ποιά τρόφιμα επιτρέπονται και ποιά θα έπρεπε να αποφεύγονται, οι ασθενείς αποκτούν βοήθεια στη ρύθμιση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα τους, η οποία επιτυγχάνεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, και εφόσον ακολουθείται μια εντός ορίων διατροφή χωρίς να αναμένονται, όπως είναι φυσικό απευθείας θετικά αποτελέσματα.
Αντί για κορεσμένα λίπη, η προτίμηση προς τρόφιμα με πιο «υγιεινά» λίπη κρίνεται σημαντική, όπως άπαχο κρέας, ξηρούς καρπούς και ακόρεστα έλαια. Η χοληστερόλη βρίσκεται σε τρόφιμα από ζώα, όπως το συκώτι και άλλα κρέατα οργάνων, κρόκοι αυγών, γαρίδες και γαλακτοκομικά προϊόντα πλήρους γάλακτος, τα οποία καλό θα είναι να αποφεύγονται.
Παραδοσιακά, τα γρήγορα φαγητά και τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι σημαντικές πηγές trans λιπαρών στη διατροφή των ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτά τα τρόφιμα περιείχαν μερικώς υδρογονωμένα έλαια, τα οποία «κερδίζουν» trans λιπαρά μέσω της διαδικασίας παρασκευής τους. Ωστόσο, το 2018, η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) απαγόρευσε τη χρήση μερικώς υδρογονωμένων ελαίων στα τρόφιμα.
Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι τα γρήγορα φαγητά και τα επεξεργασμένα τρόφιμα καθίστανται πλέον αβλαβή, καθώς μπορεί να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά. Επιπλέον, μπορεί να εξακολουθούν να περιέχουν trans λιπαρά λόγω της μεθόδου μαγειρέματός τους, όπως το τηγάνισμα. Έτσι, είναι καλύτερο να αποφεύγονται εντελώς, αν είναι δυνατόν.
Για να περιοριστούν τα trans λιπαρά στη διατροφή καλό είναι να μην αποτελούν επιλογή τα εξής:
- Τηγανητό φαγητό
- Εμπορικά αρτοσκευάσματα, όπως μπισκότα, ντόνατς και αρτοσκευάσματα
Επιπρόσθετα, οι διαλυτές φυτικές ίνες βοηθούν στην πρόληψη της απορρόφησης χοληστερόλης από το πεπτικό σύστημα. Θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια, ώστε να προσλαμβάνει ο ασθενής 10 έως 25 γραμμάρια την ημέρα. Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε διαλυτές ίνες είναι:
- Δημητριακά ολικής αλέσεως, όπως πλιγούρι βρώμης και πίτουρο βρώμης
- Φρούτα, όπως μήλα, μπανάνες, πορτοκάλια, αχλάδια και δαμάσκηνα
- Όσπρια, όπως φασόλια, φακές, ρεβίθια, μαυρομάτικα μπιζέλια και φασόλια λίμα
Σημαντικές παρεμβάσεις στη διατροφή κρίνονται, επίσης, οι εξής:
- Φρούτα και λαχανικά, τα οποία είναι σημαντικές πηγές βιταμινών, φυτικών ινών και άλλων θρεπτικών ουσιών
- Δημητριακά ολικής αλέσεως, ξηροί καρποί, όσπρια και έλαια, όπως το ελαιόλαδο και το λάδι αβοκάντο, που βοηθούν, επίσης, στην πρόληψη του πεπτικού συστήματος από την απορρόφηση χοληστερόλης
- Σνακ χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά, ζάχαρη και νάτριο
- Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία περιορίζουν τα επίπεδα LDL και τριγλυκεριδίων. Μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και να μειώσουν τον κίνδυνο προβλημάτων καρδιακού ρυθμού. Εάν πάσχετε από καρδιακή νόσο, δυνητικά βοηθούν στη μείωση του κινδύνου καρδιακής προσβολής. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να βρεθούν σε:
- Ψάρια, όπως σολομός, τόνος (κονσερβοποιημένος ή φρέσκος) και σκουμπρί
- Φυτικές πηγές, όπως καρύδια, λιναρόσπορος, σπόροι chia και έλαια ελαιοκράμβης και σόγιας
- Εμπλουτισμένα τρόφιμα, όπως ορισμένες μάρκες αυγών, γιαουρτιού, χυμών, γάλακτος, ποτών σόγιας και βρεφικών παρασκευασμάτων
Επιπρόσθετα, είναι αρκετά σημαντικό να περιοριστεί η κατανάλωση αλατιού και αλκοόλ. Θα πρέπει να περιοριστεί η ποσότητα νατρίου (αλατιού) σε όχι περισσότερο από 2.300 χιλιοστόγραμμα (περίπου 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι) την ημέρα. Ο περιορισμός του αλατιού δεν θα μειώσει τη χοληστερόλη, αλλά μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων βοηθώντας στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Το αλκοόλ προσθέτει επιπλέον θερμίδες, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους. Το υπερβολικό βάρος μπορεί να αυξήσει το επίπεδο LDL και να μειώσει το επίπεδο HDL. Η μεγάλη ποσότητα αλκοόλ μπορεί, επίσης, να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων μεταξύ άλλων.
Τέλος, το μαγείρεμα στο σπίτι βοηθά να υπάρχει έλεγχος της διατροφής. Αλλά μόνο και μόνο επειδή κάτι είναι σπιτικό δεν σημαίνει ότι είναι υγιές ή ωφέλιμο για τα επίπεδα χοληστερόλης. Είναι αναγκαίο να λαμβάνονται υπόψη οι συμβουλές για να υποστηρίζεται επαρκώς το πρόγραμμα της διατροφής.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση, δεν αναμένονται από τη μια μέρα στην άλλη αλλαγές στα επίπεδα LDL στο αίμα μόνο και μόνο λόγω αλλαγής της διατροφής του ατόμου. Αναμφισβήτητα, η προσθήκη της καθημερινής άσκησης ή κάποιου φαρμάκου που θα συμβάλλει στη ρύθμιση ίσως και άλλων παρεμβάσεων με στόχο την θεραπεία της πάθησης κρίνονται σημαντικές. Ωστόσο, η ύπαρξη μιας ισορροπημένης διατροφής, η οποία θα συνδυάζει το μέτρο στην κατανάλωση τροφίμων και την επιλογή πιο υγιών τροφών είναι αρκετά απαραίτητη και σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί και τη μόνη θεραπεία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- How to Lower Cholesterol with Diet, MedlinePlus, διαθέσιμο εδώ
- Hypercholesterolemia: Causes, Symptoms & Treatment, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Cholesterol and Nutrition, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
