Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Το 2024 υπήρξε ομολογουμένως μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις και σημαντικές εσωτερικές ανακατατάξεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο εν λόγω θεσμός βρέθηκε αντιμέτωπος με μια σειρά ζητημάτων στα οποία κλήθηκε να ανταπεξέλθει και να βγει πιο δυνατός. Κρίσιμα γεγονότα καθόρισαν την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης φέτος, όπως οι Ευρωεκλογές που πραγματοποιήθηκαν και ουσιαστικά χαρακτήρισαν αυτή τη χρονιά, η μεταναστευτική κρίση που έπληξε για ακόμη μια φορά την Ένωση, καθώς και μεμονωμένα συμβάντα που πραγματοποιήθηκαν σε χώρες που συναρθώνουν την Ένωση και την επηρεάζουν άμεσα. Επρόκειτο για γεγονότα που αποτέλεσαν αφενός κινητήριο δύναμη, αφετέρου έμπνευση για την συντακτική ομάδα του τμήματος ευρωπαϊκών θεμάτων και αναλύθηκαν λεπτομερώς αλλά και διεξοδικά κατά τη διάρκεια της χρονιάς.
Ταυτόχρονα, εξελίξεις στον τομέα της οικονομικής διακυβέρνησης, αλλά και της διεύρυνσης της ίδιας της Ένωσης αποτέλεσαν κρίσιμες θεματικές που επίσης αναλύθηκαν. Το 2024 ήταν επιπροσθέτως μια χρονιά όπου οι ίδιοι οι πολίτες της Γηραιάς Ηπείρου κλήθηκαν να επαναξιολογήσουν την ευρωπαϊκή ταυτότητα και συνοχή, τις αξίες της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης και της βιώσιμης ανάπτυξης.
Μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις του 2024 ήταν οι Ευρωεκλογές που διεξήχθησαν τον Ιούνιο, οι οποίες επέφεραν νευραλγικές τροποποιήσεις και αλλαγές στο πολιτικό τοπίο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα αποτελέσματα των εκλογών ανέδειξαν νέες ισορροπίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με την άνοδο ακροδεξιών κομμάτων σε κάποια κράτη-μέλη να σκιαγραφεί μια γενικότερη στροφή προς τα δεξιά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτά ακριβώς τα εκλογικά δεδομένα αποτέλεσαν κρίσιμες θεματικές για τη συντακτική ομάδα του τμήματος και αναλύθηκαν ποικιλοτρόπως. Επακόλουθα, αμέσως μετά τις εκλογές, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθόρισε τις στρατηγικές προτεραιότητες της ΕΕ για την περίοδο 2024-2029.
Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές εστίασαν σε ζητήματα όπως η προστασία των δημοκρατικών αξιών, η ενίσχυση της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, καθώς και η περαιτέρω προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Η πολιτική αυτή γραμμή αναδεικνύει τη δέσμευση της Ένωσης να απαντήσει στις πιεστικές προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου και να καταφέρει να διατηρήσει την αυθυπαρξία της. Πρόκειται για εξελίξεις που αναμφίβολα προξένησαν το ενδιαφέρον του συντακτικού δυναμικού μας, το οποίο επικεντρώθηκε επισταμένως στην εν λόγω θεματική και την αποκρυστάλλωσε πολυπρισματικά.
Επιπροσθέτως, το 2024 χαρακτηρίστηκε από ακραία καιρικά φαινόμενα που επηρέασαν πολλά κράτη μέλη της Ένωσης, εντείνοντας την ανάγκη για επιτάχυνση των δράσεων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η ΕΕ έλαβε νέα μέτρα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας έναντι της κλιματικής κρίσης, ενώ οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τεχνολογίες καθαρής ενέργειας αυξήθηκαν σημαντικά. Παράλληλα, η ενεργειακή κρίση, η οποία πυροδοτήθηκε από γεωπολιτικές εντάσεις, οδήγησε σε νέες στρατηγικές για τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών και την ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ένωσης. Η ΕΕ προχώρησε σε συμφωνίες με τρίτες χώρες για την προμήθεια ενέργειας και την ανάπτυξη κοινών υποδομών, μια ακόμα σημαντική θεματική ενότητα, την οποία πραγματεύτηκαν ουκ ολίγες φορές συντάκτες του τμήματος κατά τη διάρκεια της χρονιάς.
Η ψηφιακή μετάβαση παρέμεινε επίσης θεμελιώδης προτεραιότητα της στρατηγικής της ΕΕ για το 2024. Η Ένωση ενίσχυσε τις πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση των πολιτών στις απαραίτητες ψηφιακές δεξιότητες, καθώς επίσης επέκτεινε αυτό το πλάνο εκπαίδευσης και για τις αλλαγές που έχει επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη στην καθημερινότητα των ευρωπαίων πολιτών και τις διαστάσεις που έχει λάβει το καινοτόμο αυτό δημιούργημα το οποίο όμως χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και γνώσης προκειμένου να αξιοποιηθεί ορθολογικά και να μην παρεκτραπούν οι πολίτες σε αμοραλιστικές κινήσεις. Αυτή η κίνηση κρίθηκε αναγκαία, καθώς πολλές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε εξειδικευμένο προσωπικό, ειδικά σε τομείς υψηλής τεχνολογίας. Τέλος, η ΕΕ υιοθέτησε αυτό το πλάνο και έθεσε ουσιαστικά νέους κανόνες για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης, στοχεύοντας συνεκδοχικά στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προώθηση της καινοτομίας, έχοντας ωστόσο ως κατευθυντήρια γραμμή τις αξίες της Ένωσης.
Παράλληλα, η προοπτική της διεύρυνσης αποτέλεσε σημαντικό πολιτικό ζήτημα για το 2024, με τις υποψήφιες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να σημειώνουν σημαντική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις τους, καθώς επίσης στον τομέα αυτό έκανε την εμφάνιση της και η Γεωργία με την αμφίβολη ενταξιακή πορεία της στον θεσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το πάγωμα των διαπραγματεύσεων με τον θεσμό έως το 2028, γεγονός που αποτέλεσε ορόσημο για τη Γηραιά Ήπειρο και επρόκειτο να επιφέρει επιπτώσεις στο διεθνές πολιτικό σκηνικό.
Η ένταξη νέων μελών θεωρείται κρίσιμη για την ενδυνάμωση της γεωπολιτικής επιρροής της ΕΕ και την προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή είναι αρκετά δύσκολη και χρονοβόρα. Η ανάγκη για βαθιές μεταρρυθμίσεις στις υποψήφιες χώρες, καθώς και οι συζητήσεις για την προσαρμογή των θεσμών της ΕΕ ώστε να διαχειριστούν την επέκταση, δημιούργησαν προκλήσεις και απαιτούν χρόνο. Πρόκειται για μια θεματική ενότητα που απασχόλησε ιδιαίτερα και αναλύθηκε επισταμένως, με το «Γεωργιανό ζήτημα» να αποτελεί ειδικά το τελευταίο διάστημα πηγή έμπνευσης για την συντακτική ομάδα του τμήματος.
Τέλος, η μετανάστευση και η διαχείριση των συνόρων και των μεταναστευτικών ροών παρέμειναν κρίσιμα ζητήματα για το 2024 και επεξεργάστηκαν δεόντως. Η ΕΕ ενίσχυσε τη συνεργασία με τρίτες χώρες για την αντιμετώπιση των αιτίων της μετανάστευσης, ενώ παράλληλα υιοθέτησε νέα μέτρα για τη διαχείριση των αιτημάτων ασύλου και την προστασία των εξωτερικών συνόρων της. Η δίκαιη κατανομή των μεταναστευτικών ροών μεταξύ των κρατών μελών αποτέλεσε αντικείμενο έντονης συζήτησης, με την ΕΕ να προτείνει ένα νέο πλαίσιο αλληλεγγύης που στοχεύει στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Συμπερασματικά, το 2024 υπήρξε μια χρονιά γεμάτη γεγονότα που αναδεικνύουν τη συνεχή προσπάθεια της ΕΕ να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του μέλλοντος, ενισχύοντας τη συνοχή και την ανθεκτικότητά της.
Το 2024 αποτέλεσε μια χρονιά καθοριστική για την Ευρωπαϊκή Ένωση, με σημαντικά γεγονότα τα οποία επηρέασαν τη συνοχή, την ανθεκτικότητα και την πορεία της προς το μέλλον. Οι ευρωπαϊκές εκλογές ανέδειξαν νέες πολιτικές προτεραιότητες, ενώ η κλιματική κρίση και η ψηφιακή ανάπτυξη απέδειξαν ότι η ΕΕ πρέπει να προσαρμόζεται διαρκώς στις εξελισσόμενες ανάγκες των πολιτών της. Στο ίδιο πλαίσιο, οι διαπραγματεύσεις για τη διεύρυνση και την επέκταση του θεσμού, οι εσωτερικές προκλήσεις και η διαχείριση της μετανάστευσης υπογράμμισαν τη σημασία μιας ισχυρής και συντονισμένης εξωτερικής πολιτικής.
Το 2024 αποτέλεσε αναντίρρητα μια σημαντική πηγή έμπνευσης για την συντακτική ομάδα του τμήματος των ευρωπαϊκών θεμάτων, η οποία καθ΄ όλη τη διάρκεια της χρονιάς ανέλυσε, εξέτασε και επεξεργάστηκε κρίσιμα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στο πλαίσιο της Γηραιάς Ηπείρου. Το 2024 αποτυπώνει την ΕΕ ως μια ένωση που, παρά τις πολιτικές προκλήσεις, επιδιώκει να εδραιώσει και να διατηρήσει τη θέση της ως παγκόσμιος ηγέτης επί παντός επιστητού. Με τις βάσεις που οριοθετήθηκαν, το μέλλον διαφαίνεται γεμάτο προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες. Έτσι, η νέα χρονιά που έρχεται καλεί την ΕΕ να συνεχίσει τον αγώνα για ένα πιο αξιοκρατικό, δυναμικό και βιώσιμο μέλλον για όλους τους πολίτες της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Προσφυγική κρίση και ΕΕ: στοιχεία και αριθμοί, europarl.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Πολιτική της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- Έναρξη ισχύος της πράξης για την τεχνητή νοημοσύνη, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαθέσιμο εδώ
- Κλιματική αλλαγή: Η δράση της ΕΕ, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- Διεύρυνση της ΕΕ, european-union.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Ευρωπαϊκές εκλογές, elections.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
