Του Λευτέρη Χονδρού,
Το έτος 2025 προμηνύεται ως ένα σημείο καμπής για τη ναυτιλιακή βιομηχανία, καθώς νέες, αυστηρότερες νομοθετικές ρυθμίσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να επηρεάσουν δραματικά το λειτουργικό κόστος των πλοίων. Η ένταξη της ναυτιλίας στο Σύστημα Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS) κι η εφαρμογή του κανονισμού FuelEU Maritime αποσκοπούν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, όμως συνοδεύονται από οικονομικές και επιχειρησιακές προκλήσεις που θα αλλάξουν τις ισορροπίες στον κλάδο.
Το ETS, που εφαρμόζεται από το 2024, επεκτείνεται σταδιακά στη ναυτιλία, απαιτώντας από τις εταιρείες να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών για το διοξείδιο του άνθρακα που παράγουν τα πλοία τους. Για ταξίδια εντός της Ε.Ε., το σύστημα καλύπτει το 100% των εκπομπών, ενώ για δρομολόγια μεταξύ Ε.Ε. και τρίτων χωρών, το ποσοστό αυτό περιορίζεται στο 50%. Ωστόσο, η σταδιακή κλιμάκωση των υποχρεώσεων συνεπάγεται πως μέχρι το 2025, οι ναυτιλιακές εταιρείες θα καλύπτουν το 70% των εκπομπών τους, ποσοστό που θα φτάσει το 100% έως το 2027. Αυτή η ρύθμιση επιβάλλει μια σημαντική επιβάρυνση, καθώς η αγορά των δικαιωμάτων εκπομπών ενδέχεται να εκτοξεύσει το λειτουργικό κόστος.
Την ίδια στιγμή, ο κανονισμός FuelEU Maritime εστιάζει στη σταδιακή μείωση της έντασης άνθρακα στα καύσιμα των πλοίων. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, τα πλοία που προσεγγίζουν λιμάνια της Ε.Ε. θα πρέπει να συμμορφώνονται με αυστηρότερα όρια εκπομπών, γεγονός που θα απαιτήσει τη μετάβαση σε πιο καθαρά κι ανανεώσιμα καύσιμα. Τα όρια αυτά θα γίνονται σταδιακά αυστηρότερα, στοχεύοντας σε μείωση των εκπομπών κατά 2% έως το 2025, 6% έως το 2030, 14,5% έως το 2035 και θα κορυφωθούν με μείωση κατά 80% έως το 2050. Η προσαρμογή στις απαιτήσεις αυτές δεν είναι μόνο τεχνολογική πρόκληση αλλά κι οικονομική, καθώς οι δαπάνες για τη χρήση καθαρότερων καυσίμων και νέων τεχνολογιών προβλέπεται να αυξήσουν αισθητά το κόστος λειτουργίας.
Οι επιπτώσεις αυτών των κανονισμών στην παγκόσμια ναυτιλία είναι βαθιές. Υπολογίζεται ότι περίπου το 38% των πλοίων άνω των 5.000 gt πραγματοποίησαν επισκέψεις σε λιμάνια της Ε.Ε. το 2023, γεγονός που υποδηλώνει ότι μεγάλο μέρος του στόλου θα επηρεαστεί άμεσα. Η συμμόρφωση με το ETS και το FuelEU Maritime αναμένεται να αυξήσει τα κόστη ναύλων κατά 5-10 δολάρια ανά μετρικό τόνο φορτίου, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς. Η επίδραση αυτή θα γίνει αισθητή σε όλη την αλυσίδα αξίας, από τους πλοιοκτήτες και τους ναυλωτές έως τους τελικούς πελάτες, καθώς το αυξημένο κόστος πιθανότατα θα μετακυλιστεί στις τιμές.
Η πίεση για τη συμμόρφωση δεν περιορίζεται μόνο στα οικονομικά ζητήματα. Η ανάγκη για στροφή προς πιο βιώσιμες πρακτικές επιταχύνει την επένδυση σε καινοτόμες λύσεις, όπως η χρήση χερσαίων πηγών ενέργειας και τεχνολογιών μηδενικών εκπομπών κατά τη στάθμευση των πλοίων. Παράλληλα, δημιουργεί νέες δυναμικές στον διάλογο μεταξύ πλοιοκτητών και ναυλωτών, καθώς οι δύο πλευρές καλούνται να συνδιαμορφώσουν στρατηγικές για την κατανομή του επιπλέον κόστους και τη διασφάλιση της εμπορικής βιωσιμότητας.
Αν κι οι προκλήσεις είναι μεγάλες, οι νέοι κανονισμοί προσφέρουν κι ευκαιρίες. Η μετάβαση σε καθαρότερα καύσιμα και βιώσιμες τεχνολογίες, όχι μόνο θα μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αλλά θα ενισχύσει τη φήμη της ναυτιλιακής βιομηχανίας ως ένας τομέας που συνεισφέρει ενεργά στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης. Η προσαρμογή στις νέες συνθήκες απαιτεί όραμα, ευελιξία και συνεργασία, ώστε η ναυτιλία να ανταποκριθεί με επιτυχία στις απαιτήσεις μιας πιο πράσινης και υπεύθυνης εποχής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αύξηση ναυτιλιακών εξόδων το 2025 λόγω νέων περιβαλλοντικών κανονισμών στην Ε.Ε., Deal, διαθέσιμο εδώ
- Αυξημένα Λειτουργικά Κόστη στη Ναυτιλία Φέρνουν το 2025 Νέες Ευρωπαϊκές Ρυθμίσεις για το Περιβάλλον, Energeia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ναυτιλία: Έρχονται αυξήσεις στα κόστη το 2025 – Οι κοινοτικοί κανονισμοί για περιβαλλοντικούς ρύπους, Οικονομικός Ταχυδρόμος, διαθέσιμο εδώ
