Της Γεωργίας Παπαδοπούλου,
Το χριστουγεννιάτικο οικογενειακό τραπέζι αποτελεί ένα γεγονός που περιβάλλεται από έθιμα, παραδόσεις, καλλιεργώντας τη συναισθηματική και συλλογική σύνδεσης των μελών της οικογένειας. Είναι το μέρος του σπιτιού, στο οποίο διαδραματίζονται οι πιο σημαντικές συζητήσεις μιας οικογένειας, ακούγονται ιστορίες και οι αξίες της εκάστοτε οικογένειας μεταβιβάζονται στις επόμενες γενιές. Η σημαντικότητα της σύνδεσης που δημιουργείται στο οικογενειακό τραπέζι αναδεικνύεται από την έκθεση του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν που εξέτασε τον τρόπο, με τον οποίο τα Αμερικανικά παιδιά περνούσαν το χρόνο τους μεταξύ 1981 και 1997. Η συγκεκριμένη έρευνα, η οποία αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη μελέτη επί του θέματος, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο χρόνος που περνούσαν τα παιδιά, τρώγοντας γεύματα στο σπίτι, ήταν ο μοναδικός μεγαλύτερος προγνωστικός παράγοντας καλύτερης ακαδημαϊκής επιτυχίας και λιγότερων προβλημάτων συμπεριφοράς.
Εάν είσαι σαν εμένα που κάθε χρόνο ανυπομονώ για αυτές τις συλλογικές οικογενειακές στιγμές που το σπίτι γεμίζει με περισσότερα από 25 άτομα, γευματίζουμε μέχρι κορεσμού, παίζουμε Blackjack υπό τους ήχους μουσικής, γελάμε μέχρι δακρύων και περιμένουμε όλοι με ανυπομονησία το ρεβεγιόν με τα πλουσιοπάροχα τραπέζια με τα φαγητά της γιαγιάς, είσαι πραγματικά τυχερός-ή. Βέβαια, στην πραγματικότητα, ελάχιστες οικογένειες περνούν έτσι τις γιορτές.
Ωστόσο, σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, αυτά τα λαμπερά ρεβεγιόν με πλήθος κόσμου στο σπίτι δημιουργούν συναισθήματα άγχους αναφορικά με την οργάνωση και την προετοιμασία του οικογενειακού τραπεζιού. Έτσι, δημιουργούνται υψηλές προσδοκίες, οι οποίες δεν δύναται να καλυφθούν και με τη σειρά τους προκαλούν τη γνωστή κατάθλιψη των εορτών.
Στα εορταστικά οικογενειακά τραπέζια, βρίσκονται εκπρόσωποι της οικογένειας από διαφορετικές γενιές, με διαφορετικό κοινωνικό-οικονομικό υπόβαθρο, με διαφορετική κουλτούρα και πληθώρα διαφορετικών απόψεων ή εμπειριών, οι οποίοι μπορεί πολλές φορές να μας φέρουν σε δύσκολη θέση με τις αδιάκριτες ερωτήσεις τους.
Πιο συγκριμένα, η ερώτηση του «ενός εκατομμυρίου»: «Πότε θα παντρευτείς / αποκτήσεις παιδιά;» αναφορικά με την έγγαμη ζωή, ή την δημιουργία οικογένειας είναι ιδιαιτέρως προσωπική και μπορεί πραγματικά να ενισχύσει την πίεση που ασκείται. Ακόμα και αν η πρόθεση του άλλου είναι καλοπροαίρετη, ο αντίκτυπος της ερώτησης μπορεί να «χτυπήσει» οδυνηρές χορδές –για παράδειγμα, να τεθεί η ερώτηση για τα παιδιά σε άτομα με προβλήματα υπογονιμότητας. Ακόμη μια ερώτηση που φιγουράρει στη λίστα των αδιάκριτων ερωτήσεων είναι το «Πώς και δεν έχεις σύντροφο ακόμη», η οποία ακολουθείται συχνά με τη φράση «μα πρέπει να κάνεις κάτι λάθος». Μία από τις τακτικές που μπορείτε να ακολουθήσετε για αυτή την ερώτηση είναι είτε να αλλάξετε θέμα συζήτησης ή να απαντήσετε «όταν μάθω, θα σε ενημερώσω». Επίσης, ερωτήσεις, όπως «Πήρες βάρος;», «Πόσα κιλά ζυγίζεις», είτε λέγονται με καλή είτε με αρνητική διάθεση είναι αρκετά προσβλητικές και δημιουργούν συναισθήματα στενοχώριας, θλίψης και ντροπής. Σε τέτοιες ερωτήσεις, θα μπορούσατε να απαντήσετε «θα προτιμούσα να μην μιλήσουμε γι’ αυτό, καθώς παλεύω να έχω υγιή σχέση με το φαγητό και το σώμα μου» ή και πιο έμμεσα, με κάτι σαν, «δεν ξέρω, δεν εστιάζω στο βάρος μου».
Τέλος, δεν λείπουν κα οι «διαχρονικές» πολιτικές συζητήσεις, στις όποιες ο καθένας εκφράζει με απολυτότητα μια διαφορετική πολιτική τοποθέτηση, κρίνοντας τις πολιτικές ιδεολογίες των υπόλοιπων μελών του τραπεζιού. Οι συγκριμένες ερώτησες έχουν οδηγήσει, ιδιαίτερα παλιότερα σε διχασμό οικογενειών, για αυτό και μια καλή απάντηση σε τέτοιες περιπτώσεις, ώστε το κλίμα να παραμείνει εντός λογικών πλαισίων είναι το «διαφωνούμε σε αυτό το θέμα, αλλά δεν γίνεται και όλοι να έχουμε την ίδια άποψη», με σκοπό να αλλάξετε συζήτηση.
Παρακάτω δίνονται κάποιες συμβουλές, οι οποίες αποσκοπούν στην υγιή επικοινωνία γύρω από το οικογενειακό εορταστικό τραπέζι:
Μην προσπαθήσετε ή περιμένετε να αλλάξετε τη γνώμη κάποιου άλλου μέλους της οικογένειας. Αποδεχτείτε από την αρχή της συζήτησης ότι είναι σχεδόν ακατόρθωτο να επιτευχθεί και είναι απλώς χάσιμο χρόνου.
- Αφιερώστε χρόνο για να ακούσετε τον συνομιλητή σας. Απλά ακούστε το μέλος της οικογένειας, για να κατανοήσετε τα λεγόμενά του, χωρίς να είναι απαραίτητο να ενστερνιστείτε την άποψή του ή να διαφωνήσετε και να δημιουργηθεί ένα τεταμένο κλίμα στο οικογενειακό τραπέζι.
- Μάθετε πότε να απομακρυνθείτε. Στην περίπτωση που η συζήτηση γίνει αρκετά έντονη, προσπαθήστε να τη σταματήσετε ευγενικά, ζητώντας να αλλάξτε θέμα ή αποχωρίστε ευγενικά από την κουβέντα.
- Προσέξτε τον τόνο της φωνής σας. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να πάρει μια βαθιά ανάσα, ώστε να χαλαρώσει και να σκεφτεί λογικά. Η ύψωση του τόνου της φωνής, τις περισσότερες φορές, οδηγεί σε χειρότερα αποτελέσματα.
- Να θυμάστε ότι αυτά που σας ενώνουν σαν οικογένεια είναι περισσότερα από αυτά που σας χωρίζουν και ότι αγαπάτε ο ένας τον άλλον. Οι περισσότερες οικογένειες μοιράζονται αξέχαστες κοινές ιστορίες, παραδόσεις και έθιμα, τα οποία με την πάροδο του χρόνου δημιουργούν αναμνήσεις νοσταλγίας και ξενοιασιάς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Struggling at the Family Dinner Table? How to Come Together & Enjoy, connectedfamilies.org, διαθέσιμο εδώ
- Navigating Difficult Conversations During the Holidays, evergreenpsychotherapycenter.com, διαθέσιμο εδώ
- Οδηγός επιβίωσης για τα οικογενειακά τραπέζια – Ασκήσεις… υπομονής για τις αδιάκριτες ερωτήσεις συγγενών, Zarpa news, διαθέσιμο εδώ
