Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Πολλά βιβλία έχουν γραφτεί για φανταστικούς ήρωες και φανταστικά μέρη, με το στοιχείο της αχαλίνωτης φαντασίας και της μυθοπλασίας. Λίγα είναι, όμως, αυτά που αποτυπώνουν με άκρως ρεαλιστικό τρόπο την κοινωνία και τα υποκείμενά της. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και η νέα συλλογή διηγημάτων του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, Φάλτσα κεφαλής, το οποίο μπορείτε να βρείτε διαθέσιμο από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Δεν γίνεται, φυσικά, να περάσουμε στα ενδότερα του βιβλίου, πριν να γνωρίσουμε πρώτα τον συγγραφέα. Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης μετράει έως τώρα στο συγγραφικό του βιογραφικό δώδεκα συλλογές διηγημάτων και επτά μυθιστορήματα. Μάλιστα, τα έργα του έχουν λάβει ευρεία αναγνώριση, όπως το βιβλίο Η Στενωπός των Υφασμάτων, του οποίου απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 1993, ενώ το Επί ψύλλου κρεμάμενος τιμήθηκε με το βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω» το 2004. Ακόμα, μερικά του έργα έχουν μετουσιωθεί σε θεατρικά έργα, στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Τέλος, έχει διατελέσει πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΡΤ-3, ενώ διηύθυνε και την εφημερίδα στην πόλη της Θεσσαλονίκης, καθώς και τα περιοδικά Θ-97.
Το έργο περιλαμβάνει 16 διηγήματα, στα οποία αναγράφονται μικρές και καθημερινές ιστορίες που διαθέτουν έντονο το ρεαλιστικό στοιχείο. Πιο συγκεκριμένα, στο βιβλίο οι πρωταγωνιστές είναι απλοί και καθημερινοί άνθρωποι, ενώ δεν εκλείπει και το στοιχείο της φύσης. Τα διηγήματα έχουν ως «έδρα» τους τη Θεσσαλονίκη, διαδραματίζονται ωστόσο γεγονότα και σε αγροτικές περιοχές, στις οποίες διακρίνεται καθαρά η απλότητα των χαρακτήρων.
Μέσα στο κείμενο σκιαγραφείται η ελληνική κοινωνία και πραγματικότητα, με τους ίδιους τους χαρακτήρες και το υπόβραθρό τους να ποικίλουν. Όμως όλοι, και ο καθένας ξεχωριστά, έχουν τη δική τους προσωπική ιστορία. Μάλιστα, το νόημα γίνεται ακόμα πιο βαθυστόχαστο, με υπαρξιακές αναζητήσεις να εμφανίζονται στο προσκήνιο, καθιστώντας το ένα ακόμα πιο ενδιαφέρον ανάγνωσμα.
Το βιβλίο αυτό πρόκειται για ένα υπέροχο κράμα από προσωπικές ιστορίες και αναμνήσεις, στις οποίες ανατρέχουμε μέσα σε αυλές σπιτιών και κοτέτσια, μέσα σε σπίτια οικογενειών και βάρκες ψαράδων· παρατηρούμε την ελληνική κοινωνία σε όλες τις εκφάνσεις της και με έναν τρόπο μοναδικό και πρωτότυπο. Μέχρι και ο ίδιος ο τίτλος του βιβλίου και η ιστορία πίσω από αυτόν έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον:
[Μήνες έψαχνα τίτλο γι’ αυτά τα διηγήματα. Είχα βρει καμιά δεκαριά, όμως κανένας δεν μου άρεσε ιδιαίτερα. Μια μέρα πήγα να βάψω το αυτοκίνητο – ο βαφέας ήταν ένας Ρωσοπόντιος που μιλούσε σπαστά ελληνικά. Μου είπε πως θα χρειαστεί μια βδομάδα να κρατήσει το όχημα για να κάνει τη βαφή. Και συμπλήρωσε γενναιόδωρα: «Θα σου δώσω αυτό το “Seicento” [ένα «FIAT» παλιατζούρα τριακονταετίας] να κυκλοφορείς, να κάνεις τη δουλειά σου μέχρι να τελειώσω». «Και πόσο το πήρες αυτό το “Seicento”;» τον ρωτώ. «Πεντακόσια ευρώ μεταχειρισμένο», μου απαντάει, «αλλά έριξα άλλο ένα χιλιάρικο και του άλλαξα μπουζί, σασμάν, τα πάντα, μέχρι και φάλτσα κεφαλής». Μόλις άκουσα τι είπε, σκέφτομαι: «Αμάν, βρήκα τίτλο». Ο άνθρωπος ήθελε να πει «φλάντζα κεφαλής», όμως λόγω του ότι δεν ήξερε καλά ελληνικά, έκανε το λάθος (που είναι και το σωστό) λέγοντας: «Φάλτσα κεφαλής».]
Συνοψίζοντας, το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί μία μικρογραφία της κοινωνίας μας, με όλα τα στραβά και τα ανθρώπινα που κρύβονται από πίσω της. Με ρεαλιστικό τόνο αποδίδονται πλούσια νοήματα, έχοντας ως αποτέλεσμα αυτό το ανεπανάληπτο ανάγνωσμα.
