Του Γιώργου Κιόση,
Γενικά
Το σύνδρομο «Ραγισμένης Καρδιάς» αποτελεί μια προσωρινή, συνήθως, πάθηση, στην οποία ο καρδιακός μυς της αριστερής κοιλίας (κύριος αντλητικός θάλαμος της καρδιάς) αδυνατεί και έτσι, μειώνεται η αντλητική ικανότητα της καρδιάς. Οφείλεται σε αγχωτικές καταστάσεις, καθώς και σε έντονα συναισθήματα. Οι ασθενείς νιώθουν ένα πόνο στο στήθος, ή μια αίσθηση ανακοπής.
Περιεγράφηκε για πρώτη φορά το 1990 στην Ιαπωνία, ως καρδιομυοπάθεια Takotsubo. Η αριστερή κοιλία, κατά την παθολογική αυτή κατάσταση, στενεύει προς τα άνω και παρουσιάζεται ως στρογγυλότερη και μεγαλύτερη, με μια εξωτερική παρατήρηση από κάτω. Αυτή η μορφή της μοιάζει με την κατσαρόλα Takotsubo που χρησιμοποιούν στην Ιαπωνία, εξ ου και η ονομασία. Ο όρος «Σύνδρομο Ραγισμένης Καρδιάς» οφείλεται στη σύνδεση της πάθησης αυτής με τα έντονα συναισθήματα.
Εναλλακτικές ονομασίες για το σύνδρομο αυτό, πέραν των δύο προαναφερθέντων, είναι οι εξής:
- Καρδιομυοπάθεια στρες.
- Υποτροπιάζουσα μυοκαρδιοπάθεια takotsubo.
- Σύνδρομο κορυφαίου μπαλονιού.
Υπολογίζεται ότι το 2% των ασθενών που επισκέφτηκαν τον καρδιολόγο με την υποψία της καρδιακής ανακοπής, έπασχαν από το σύνδρομο αυτό. Κυρίως επηρεάζει εμμηνοπαυσικές γυναίκες, ηλικίας 55 με 75 ετών, γεγονός που αποδεικνύεται από το ότι το 90% των δημοσιευμένων περιπτώσεων από το σύνδρομο αυτό αφορούν γυναίκες στις ηλικίες αυτές. Αυτό οφείλεται στη μείωση της ποσότητας οιστρογόνου στους εν λόγω ασθενείς, καθώς η ορμόνη αυτή ασκεί προστατευτική δράση στην καρδιά, έναντι των ορμονών του άγχους.
Συμπτώματα
Το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς εμφανίζει συμπτώματα τα οποία μιμούνται τα αντίστοιχα της καρδιακής ανακοπής, όπως πόνος και βαρύτητα στο στήθος, καθώς και δύσπνοια. Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται τα εξής:
- Έντονη εμφάνιση κόπωσης,
- Ζαλάδα,
- Κρύος ιδρώτας,
- Καρδιακές αρρυθμίες,
- Υπόταση.
Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να εμφανιστούν είτε μεμονωμένα είτε συνδυαστικά, επιδεινώνοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, την κατάσταση του ασθενή.
Αιτιολογία
Η ακριβής αιτιολογία του συνδρόμου δεν έχει προσδιορισθεί πλήρως. Κύρια αιτία εκτιμάται ότι αποτελεί η αύξηση των ορμονών του άγχους, όπως είναι η κορτιζόλη, η αδρεναλίνη κτλ. Οι ορμόνες αυτές, πιστεύεται ότι προκαλούν εφήμερες δομικές αλλαγές στα αγγεία της καρδιάς καθώς και στο μυοκάρδιο, τα οποία με τη σειρά τους οφείλονται για τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Έντονο, επίσης, σωματικό και συναισθηματικό άγχος αποτελεί αιτία του συνδρόμου. Τα αισθήματα αυτά μπορούν να προκύψουν από:
- Κάποια ασθένεια, όπως η λοίμωξη Covid-19.
- Ανακοίνωση διάγνωσης ασθένειας, όπως καρκίνου.
- Θάνατος κάποιου συγγενικού, φιλικού ή αγαπημένου προσώπου.
- Ανακοίνωση ευχάριστων ή δυσάρεστων νέων.
- Σοβαρή χειρουργική επέμβαση.
- Έντονο φόβο, όπως κατά τη δημόσια ομιλία.
Άλλες αιτίες του συνδρόμου είναι:
- Έντονος πόνος.
- Εξουθενωτική σωματική άσκηση.
- Αλλεργική αντίδραση ή κρίση άσθματος.
- Φάρμακα για την καταπολέμηση του άγχους.
- Φάρμακα για τη θεραπεία συμφορημένης μύτης.
- Ναρκωτικά.
Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό πως κατά την περιγραφή των συμπτωμάτων προς τον εξειδικευμένο γιατρό, είναι αναγκαίο να αναφέρεται και η ιδιαίτερη συναισθηματική κατάσταση του ασθενούς, καθώς και οι φαρμακευτικές αγωγές που λαμβάνει.
Διάγνωση
Κατά την έναρξη της κλινικής εξέτασης, ο καρδιολόγος θα λάβει ένα πλήρες ιατρικό και προσωπικό ιστορικό από τον ασθενή, στο οποίο θα πρέπει να διασαφηνιστεί και η συναισθηματική κατάσταση αυτού. Είναι αναγκαίο να αναφερθούν στρεσογόνες καταστάσεις, τις οποίες πιθανόν βιώνει ο ασθενής την τρέχουσα χρονική περίοδο. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει μια σειρά εξετάσεων, στις οποίες περιέχονται οι εξής:
- Αιματολογικές Βιοχημικές Εξετάσεις: Προσδιορίζονται ένζυμα, τα οποία σχετίζονται με την προσβολή του μυοκαρδίου.
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Καταγραφή ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς. Τα αποτελέσματα αυτής της εξέτασης για το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς είναι διαφορετικά από ότι στην περίπτωση καρδιακής ανακοπής.
- Ηχοκαρδιογράφημα: Λαμβάνεται εικόνα απεικόνισης της καρδιάς. Έτσι, μπορεί να διαπιστωθεί πιθανή διόγκωση ή αλλαγή στο σχήμα της.
- Στεφανιαία αγγειογραφία: Έλεγχος απόφραξης στεφανιαίων αρτηριών. Στην περίπτωση του υπό εξέταση συνδρόμου, οι αρτηρίες της καρδιάς δεν εμφανίζουν κάποια στένωση, σε αντίθεση με την καρδιακή ανακοπή.
- Μαγνητική Τομογραφία: Λήψη εικόνας απεικόνισης της καρδιάς, καθώς, επίσης, και άποψη της ροής του αίματος μέσα στις στεφανιαίες αρτηρίες.
Το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς εμφανίζει κοινά συμπτώματα με την καρδιακή ανακοπή. Ωστόσο, η δεύτερη οφείλεται σε μερική ή πλήρη απόφραξη των στεφανιαίων αγγείων, ενώ στην πρώτη ο αυλός των αγγείων αυτών είναι πλήρως ανοιχτός. Επιπλέον, στο υπό εξέταση σύνδρομο, ο ασθενής δεν εμφανίζει αντίστοιχα συμπτώματα πριν την εκδήλωση του συνδρόμου.
Θεραπευτική αντιμετώπιση
Ο ασθενής είναι απαραίτητο να παραμείνει στο νοσοκομείο μέχρι να αναρρώσει πλήρως, ενώ είναι αναγκαίο να γίνονται τακτικές εξετάσεις απεικόνισης της καρδιάς (π.χ. ηχοκαρδιογράφημα) ώστε να ελέγχεται η φυσιολογική της λειτουργία.
Στις φαρμακευτικές αγωγές που χορηγούνται στους ασθενείς περιέχονται οι εξής:
- Αναστολέα ενζύμου μετατροπής της αγγειοτενσίνης.
- Αναστολέα υποδοχέα αγγειοτενσίνης 2.
- Βήτα blockers, για μείωση καρδιακού παλμού.
- Διουρητικά, για αύξηση αποβολής υγρών, ιδίως σε περιπτώσεις δύσπνοιας.
- Ασπιρίνη, για φυσιολογική αιματική κυκλοφορία.
- Αντιπηκτικά, εάν υπάρχει αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης θρόμβου.
Η πάθηση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά, καθώς και είναι δυνατόν να επανεκδηλωθεί μετά τη θεραπεία.
Μπορεί το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς να αποβεί θανατηφόρο;
Οι δομικές και λειτουργικές ανωμαλίες που επιφέρει το σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς εξαλείφονται σε διάστημα μίας με τέσσερις εβδομάδες. Επίσης, η πιθανότητα επανεκδήλωσης είναι μικρή. Επομένως, δεν υφίσταται κίνδυνος για μοιραία κατάληξη από το σύνδρομο αυτό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Broken Heart Syndrome (Symptoms & Causes), Mayo Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Broken Heart (Diagnosis & Treatment), Mayo Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Broken-heart syndrome (takotsubo cardiomyopathy), Harvard Health Publishing, διαθέσιμο εδώ
- Takotsubo syndrome, British Heart Foundation, διαθέσιμο εδώ
- Broken Heart Syndrome, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Takotsubo Cardiomyopathy: What to Know About ‘Broken Heart Syndrome’, Healthline, διαθέσιμο εδώ
