Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε επισήμως την πρότασή της να επιβάλει περιορισμούς στα ταξίδια χωρίς βίζα για τους κατόχους διπλωματικών διαβατηρίων από τη Γεωργία. Αυτή η απόφαση σηματοδοτεί μία σημαντική πολιτική κίνηση, υπογραμμίζοντας τη δέσμευση της ΕΕ να υπερασπιστεί τις δημοκρατικές αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα εντός και εκτός των συνόρων της.
Στην ουσία, υπογραμμίζει την ξεκάθαρη θέση εναντίωσης του θεσμού απέναντι στην καταστολή και στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρόλο που ο υπόλοιπος πληθυσμός εξαιρείται από την εν λόγω πρακτική, η επιλογή να στοχοποιηθούν αποκλειστικά οι διπλωματικοί και οι κρατικοί αξιωματούχοι αποτελεί μια στοχευμένη δράση, η οποία έρχεται ως απάντηση στη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων στη Γεωργία, οι οποίοι προήλθαν από τη διαρκώς αυξανόμενη φιλορωσική πορεία της χώρας, η οποία δεν άργησε να επιφέρει πλήθος εσωτερικών αναταραχών.
Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να τερματίσει την ελεύθερη μετακίνηση χωρίς βίζα για τους κατόχους διπλωματικών διαβατηρίων της Γεωργίας αποτελεί μια πολιτική κίνηση που αποσκοπεί στη δίωξη της καταστολής και στην υπενθύμιση επικράτησης των αρχών και αξιών της Ένωσης. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία έρχεται ως αντίδραση στη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων στη Γεωργία, όπου οι πολίτες της χώρας διαμαρτύρονται ενάντια στη σταδιακή στροφή της Γεωργίας από την Ευρώπη προς τη Ρωσία. Η συγκεκριμένη απόφαση εγείρει ερωτήματα για το πώς οι πολιτικές αυτές επηρεάζουν τις εσωτερικές δυναμικές της Γεωργίας, το γεωπολιτικό της προσανατολισμό, αλλά και την ευρύτερη στρατηγική της ΕΕ στην περιοχή.
Η Γεωργία έχει μακρά ιστορία γεωπολιτικής πάλης μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Μετά την ανεξαρτησία της από τη Σοβιετική Ένωση, το 1991, η χώρα προσπάθησε να εδραιώσει τη δημοκρατία και να ενισχύσει τους δεσμούς της με την Ευρώπη. Η υπογραφή της Συμφωνίας Σύνδεσης με την ΕΕ, το 2014 και η υιοθέτηση καθεστώτος ελεύθερης μετακίνησης για τους πολίτες της, το 2017, αποτέλεσαν σημαντικά βήματα στη φιλοευρωπαϊκή πορεία της Γεωργίας, που συνέδεσαν τους δύο πόλους και ενδυνάμωσαν τους διπλωματικούς δεσμούς τους.
Ωστόσο, οι πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις έχουν προκαλέσει ανησυχίες για την κατεύθυνση της χώρας. Το κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο» έχει κατηγορηθεί ότι απομακρύνεται από τις ευρωπαϊκές αξίες, ενισχύοντας την εξάρτησή της από τη Ρωσία. Οι διαδηλώσεις, που ξέσπασαν πρόσφατα, αντικατοπτρίζουν την αντίθεση πολλών Γεωργιανών πολιτών σ’ αυτή την πολιτική στροφή. Η καταστολή αυτών των κινητοποιήσεων με τη χρήση βίας και των αυταρχικών μεθόδων προκάλεσε διεθνή αναστάτωση και προβληματισμό, ενώ ταυτόχρονα ξέσπασε και μια γενικότερη τάση κινητοποίησης και αντίδρασης απέναντι στα γεγονότα, που εκτυλίχθηκαν στη χώρα.
Η ΕΕ, ως ένωση που εδράζεται στις αρχές της δημοκρατίας, της ελευθερίας και του κράτους δικαίου, θεωρεί τη βία κατά των ειρηνικών διαδηλωτών ως μια σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μέσω της πρότασης για την κατάργηση του καθεστώτος ελεύθερης μετακίνησης για τους κατόχους διπλωματικών διαβατηρίων, η ΕΕ αποσκοπεί στο να ασκηθεί πολιτική πίεση από το θεσμό της Ένωσης προς τη χώρα. Αυτό επιδιώκεται ώστε να αφυπτιστούν και να επανέλθουν στην ομαλή διαδικασία τήρησης των διατάξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, αποσκοπεί και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας τόσο των πολιτών όσο και του κυβερνώντος κόμματος, το οποίο διαφαίνεται πως έχει αποστασιοποιηθεί από τον εν λόγω θεσμό.
Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, η οποία θεωρεί τη Γεωργία μέρος της σφαίρας επιρροής της, αντιλαμβάνεται πως ευνοείται άμεσα από την επικρατούσα κατάσταση και πιθανότατα, θα την εκμεταλλευτεί για να ενισχύσει τη θέση της. Η απομάκρυνση της Γεωργίας από την ΕΕ μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για τη Ρωσία να επεκτείνει την πολιτική και οικονομική της επιρροή και να κερδίσει έδαφος, προκειμένου να εφαρμόσει τα επεκτατικά της σχέδια και να επιτύχει μία πιθανή εδαφική επικράτηση, η οποία θα ήταν καταστροφική σε διεθνές επίπεδο.
Η απόφαση, λοιπόν, της ΕΕ σηματοδοτεί ότι οι αξίες και οι αρχές παραμένουν πυλώνας της εξωτερικής της πολιτικής. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του μέτρου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Εξαρτάται κατά βάση από την υποστήριξη που θα λάβει αυτή η πρόθεση της Ένωσης από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, καθώς υπήρξαν και χώρες που δεν συμφώνησαν και ισχυρίστηκαν επέμβαση σε εσωτερικές υποθέσεις. Επίσης, εξαρτάται και από το εάν η γεωργιανή κυβέρνηση θα αγνοήσει την πίεση της ΕΕ. Σ’ αυτή την περίπτωση, η απόφαση μπορεί να μην έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Παράλληλα, η ΕΕ πρέπει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση και να είναι έτοιμη να αναπροσαρμόσει τη στρατηγική της. Μία πιθανή προσέγγιση θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ενίσχυση της παρουσίας της στην περιοχή, καθώς και τη διατήρηση ανοιχτού διαλόγου με τη γεωργιανή κυβέρνηση.
Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να καταργήσει το καθεστώς ταξιδιών χωρίς βίζα για τους Γεωργιανούς διπλωμάτες και αξιωματούχους αντικατοπτρίζει τη δέσμευση της ΕΕ να υποστηρίξει τις δημοκρατικές αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρόλο που η αποτελεσματικότητα αυτής της πολιτικής κίνησης θα εξαρτηθεί από την αντίδραση της γεωργιανής κυβέρνησης, της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και της υποστήριξης των κρατών μελών, οι οποίοι απαρτίζουν την Ένωση, αποτελεί ένα σημαντικό μήνυμα προς όλες τις χώρες, που φιλοδοξούν να ενταχθούν στην ευρωπαϊκή κοινότητα.
Η κρίσιμη αυτή στιγμή για τη Γεωργία, επομένως, θέτει το ερώτημα εάν η χώρα θα μπορέσει να διατηρήσει την ευρωπαϊκή της πορεία ή εάν θα υποκύψει στις πιέσεις της Ρωσίας. Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της Γεωργίας, αλλά και για τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΕΕ: Τέλος στα ταξίδια χωρίς βίζα για τους Γεωργιανούς διπλωμάτες και αξιωματούχους, euronews, διαθέσιμο εδώ
- Ευρωπαίοι ΥΠΕΞ: «Στοπ» στα ταξίδια χωρίς βίζα για τους Γεωργιανούς πολιτικούς, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Travel documents for non-EU nationals, europa.eu, διαθέσιμο εδώ
