Της Βερονίκης Στεριώτη,
Στον θόρυβο της καθημερινής ζωής, οι ήχοι που μας περιβάλλουν συχνά περνούν απαρατήρητοι. Κι όμως, οι αφανείς ήχοι που συνοδεύουν τις στιγμές μας —όπως ο ήχος της βροχής, το θρόισμα των φύλλων ή ακόμα κι ο ήχος ενός μολυβιού που ξύνει το χαρτί— είναι γεμάτοι νόημα. Μπορεί να μην το αντιλαμβανόμαστε εκείνη την ώρα και να τους αγνοούμε έντονα, αλλά οι ήχοι αυτοί αποτελούν αναμφίβολα έναν αθόρυβο σύντροφο, που μπορεί να γεμίσει τις μέρες μας με ομορφιά, να πυροδοτήσει αναμνήσεις, αλλά και να προσφέρει ηρεμία σε μια πολυάσχολη ζωή.
Οι αφανείς ήχοι, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας. Αποτελούν ένα μέρος της ατμόσφαιρας του κόσμου μας. Από το απλό τικ-τακ ενός ρολογιού, τον ήχο των κλειδιών που πέφτουν με φόρα πάνω σε ένα τραπέζι, μέχρι τον βόμβο της πόλης στο βάθος, οι αφανείς ήχοι διαμορφώνουν την εμπειρία μας, στον χώρο και τον χρόνο. Ασχέτως με το εάν δεν τους προσέχουμε συνειδητά. Ο ήχος της βροχής, για παράδειγμα, μπορεί να προσφέρει μία αίσθηση ασφάλειας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, που τόσες εφαρμογές χαλάρωσης, περιλαμβάνουν ήχους νερού ή καταιγίδας. Οι συγκεκριμένοι, λειτουργούν ως «φυσική» μουσική, που έχει την ιδιότητα να ηρεμεί το μυαλό. Με την ίδια λογική, ο ήχος των φύλλων που θροΐζουν στον άνεμο, μπορεί να μας συνδέσει με τη φύση, ακόμα κι αν βρισκόμαστε σε μια πολυσύχναστη πόλη.
Όπως προαναφέρθηκε, οι αφανείς ήχοι, έχουν πολλές ιδιότητες. Ανάμεσα σε αυτές είναι κι η ικανότητά τους να ανασύρουν αναμνήσεις. Ένα παλιό ξύλινο πάτωμα που τρίζει, ίσως μας θυμίζει κάποιο παλιό σπίτι, στο οποίο μέναμε κάποτε ή μια κατοικία στην εξοχή. Το σφύριγμα ενός τρένου, ίσως ανακαλέσει στη μνήμη μας κάποιο ταξίδι που, κάποια στιγμή, πραγματοποιήσαμε. Αυτές οι ακουστικές εμπειρίες λειτουργούν ως μυστικοί μηχανισμοί οι οποίοι ανοίγουν τις πόρτες του παρελθόντος μας. Μάλιστα, η επιστήμη έχει δείξει ότι οι ήχοι όπως κι οι μυρωδιές, συνδέονται άμεσα με τη μνήμη και τα συναισθήματα. Αυτό το γεγονός, εξηγεί τον λόγο που ορισμένοι ήχοι, μας προκαλούν πολλές φορές νοσταλγία, ή ακόμη και δάκρυα.
Σημαντικό, ωστόσο, είναι να αναφερθεί πως οι αφανείς ήχοι δεν είναι απλώς ένα μέρος της καθημερινής ζωής, αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, μπορούν να αποτελέσουν έμπνευση για την τέχνη και τη δημιουργία. Στον τομέα της μουσικής, συχνά οι συνθέτες αντλούν έμπνευση από τη φύση. Ο Debussy, για παράδειγμα, έγραψε με επιτυχία συνθέσεις οι οποίες αποτύπωναν τον ήχο της θάλασσας. Ακόμα και στον κινηματογράφο οι ήχοι είναι εξίσου σημαντικοί με την εικόνα. Ο θόρυβος ενός βηματισμού μέσα σε ένα άδειο δωμάτιο ή ο ήχος του ανέμου σε μια ερημική τοποθεσία, μπορεί να δημιουργήσει ένταση, μυστήριο, μέχρι και μελαγχολία. Αυτό αποτυπώνει το αντίκτυπο και την επιρροή των ήχων, στις σκέψεις και τα συναισθήματά μας αλλά και το πόσο σημαντικοί είναι για την κατανόηση του κόσμου και των πραγμάτων από μέρους μας.
Σε έναν θορυβώδη κόσμο, η αναγνώριση των αφανών ήχων είναι ένας τρόπος να επανασυνδεθούμε με το περιβάλλον μας. Σημαντικό είναι να αφιερώνουμε χρόνο στη σιωπή, στην οποία συχνά δεν δίνουμε την κατάλληλη προσοχή. Σε μια ήσυχη στιγμή, μπορούμε να παρατηρήσουμε τους ήχους γύρω μας κι ίσως, τότε, ανακαλύψουμε κάτι που μπορεί να μας καθηλώσει. Για να τους εκτιμήσουμε καλύτερα, μπορούμε να τους ακούσουμε συνειδητά κι, αντί να τους αφήσουμε να περνούν απαρατήρητοι, να προσπαθήσουμε να δώσουμε προσοχή στην υφή και τον ρυθμό τους. Οι ήχοι λειτουργούν με επιτυχία κι ως εργαλεία χαλάρωσης. Ήχοι της φύσης ή της καθημερινότητας μπορούν να αποτελέσουν βοήθημα για διαλογισμό ή ακόμα για συγκέντρωση και διάβασμα.
Οι αφανείς ήχοι είναι η μουσική της καθημερινότητας. Δεν ζητά να την παρατηρήσουμε, αλλά είναι πάντα παρούσα. Πρόκειται για τα μικρά «κομμάτια», που καθιστούν τη ζωή μας πιο γεμάτη, πιο βαθιά και ταυτόχρονα πιο ανθρώπινη. Αναγνωρίζοντάς τους, μπορούμε εύκολα να ξαναβρούμε την ομορφιά της στιγμής και να επανασυνδεθούμε με το περιβάλλον μας, με τρόπους που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ιωάννα Εκμεκτσόγλου: ”Η επίδραση των ήχων τη φύσης στον άνθρωπο: Μια θεωρητική προσέγγιση με εκπαιδευτικές προεκτάσεις”, repository.edulll.gr, διαθέσιμο εδώ
- 2020-2021, Διεθνές Έτος Ήχου: Η σημασία του στη ζωή μας, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο ήχος της μουσικής και πώς μπορεί να μας θεραπέυσει ή να μας αρρωστήσει, jenny.gr, διαθέσιμο εδώ
