Του Κωνσταντίνου Καρατζά,
Η πολύπαθη περιοχή του Σαχέλ βρίσκεται τακτικά στο επίκεντρο δημοσιογραφικών μέσων, εξαιτίας των συνεχόμενων πολιτικών και κοινωνικό-οικονομικών κρίσεων, αλλά και των ανταγωνισμών ξένων περιφερειακών δυνάμεων που προσπαθούν να έχουν επιρροή σε αυτήν τη ζώνη της Αφρικής. Τα τελευταία χρόνια, η Γαλλία χάνει σταθερά τις συμμαχίες που είχε στην ευρύτερη Δυτική Αφρική, ως κατάλοιπο των αποικιών της, με τελευταίο παράδειγμα την περίπτωση του Τσαντ. Ως κεραυνός εν αιθρία έπεσε η ανακοίνωση μέσω δελτίου τύπου πως η Kυβέρνηση του Τσαντ είναι αποφασισμένη να βάλει τέλος στην αμυντική συνεργασία με τη Γαλλική Δημοκρατία, ενώ ολοκληρωνόταν η επίσημη επίσκεψη του Γάλλου Yπουργού Eξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό, στην πρωτεύουσα Ντζαμένα. Το Τσαντ είναι η τελευταία εναπομείνασα χώρα του Σαχέλ που φιλοξενεί μέχρι και σήμερα γαλλικά στρατεύματα κι όπως ανακοινώθηκε, συγκροτείται ειδική επιτροπή που θα επιβλέψει τον τερματισμό της στρατιωτικής συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών.
Η επιτροπή, υπό την προεδρία του Yπουργού Εξωτερικών του Τσαντ, Abderaman Koulamallah, θα επιφορτιστεί με το έργο να ενημερώσει επίσημα τις γαλλικές αρχές για την καταγγελία της συμφωνίας της στρατιωτικής συνεργασίας μέσω της διπλωματικής οδού, σύμφωνα με διάταγμα που υπογράφτηκε από τον Πρωθυπουργό της χώρας, Allamaye Halina. Ο τερματισμός της συμφωνίας περιλαμβάνει και τη σύμβαση που διέπει την παρουσία γαλλικών στρατευμάτων στο έδαφος του Τσαντ. Το σώμα της επιτροπής, μετά την επίσημη ενημέρωση, θα καταρτίσει σχέδιο, με σκοπό να σταματήσουν οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη συμφωνία. Θα εξεταστούν επιπλέον νομικές πτυχές, όπως και θέματα ασφάλειας και επιμελητείας, που θα αφορούν τον τερματισμό της συμφωνίας, καθώς και σχέδιο συντονισμού από κοινού με τη Γαλλία, για μια τακτική απόσυρση των στρατευμάτων που σταθμεύουν σε τρεις βάσεις, μαζί με τον εξοπλισμό τους. Μέχρι στιγμής, δεν έχει οριστεί τελική ημερομηνία για την απόσυρση, ωστόσο το σχέδιο προβλέπει ότι η προθεσμία θα είναι έξι μήνες μετά την κοινοποίηση.
Στην επιτροπή που αποτελείται από 21 μέλη, περιλαμβάνονται αρκετοί υπουργοί, υπεύθυνοι για τις ένοπλες δυνάμεις και την εδαφική διοίκηση, καθώς και άλλα στελέχη από την προεδρία και το γραφείο του Πρωθυπουργού και τον επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών του Τσαντ. Μετά την πρόσφατη εκδίωξη γαλλικών στρατευμάτων και προσωπικού από άλλες πρώην αφρικανικές αποικίες, οι οποίες μαστίζονται από ισλαμιστικά φονταμενταλιστικά κινήματα, όπως ο Νίγηρας, το Μάλι κι η Μπουρκίνα Φάσο, η απόφαση του Τσαντ τερματίζει ό,τι απέμεινε από τη στρατιωτική επιρροή της Γαλλίας στην περιοχή του Σαχέλ. Οι ρωσικές παραστρατιωτικές δυνάμεις της ομάδας Wagner, που πλέον ελέγχονται από το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, είναι παρούσες σε διαφορετικό βαθμό σε αυτές τις χώρες. Η Γαλλία υφίσταται διαδοχικά σοκ αφού κι ο Πρόεδρος της Σενεγάλης, σε δηλώσεις του στο πρακτορείο “Agence France Press” εξέφρασε τη θέλησή του για απόσυρση των γαλλικών στρατευμάτων. Ωστόσο, για τη Γαλλία, το τέλος της εταιρικής της σχέσης με το Τσαντ αποτελεί το πιο ισχυρό πλήγμα. Αυτό συμβαίνει γιατί ο γαλλικός στρατός εκεί έχει παρεμβεί πιο συχνά κι αποφασιστικά από οποιαδήποτε άλλη αφρικανική χώρα, υποστηρίζοντας τα καθεστώτα και βομβαρδίζοντας ακόμη κι αντάρτες το 2019 για να κρατήσει στην εξουσία τον μακροχρόνιο ηγέτη του Τσαντ, Idriss Deby.
Τα στρατεύματα του Τσαντ, μαζί με τις γαλλικές δυνάμεις, συνέβαλλαν στην αποτυχία της ισλαμιστικής εξέγερσης στο Μάλι το 2013. Ακόμη, ήταν τα γαλλικά στρατεύματα που βοήθησαν στην εγκατάσταση του δικτάτορα, Hissene Habre, το 1982 και στη συνέχεια ανατράπηκε πάλι με την υποστήριξή τους, από τον Deby. Το 2021, όταν σκοτώθηκε ο Idriss Deby, μαχόμενος τους αντάρτες, ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν, ήταν ο μόνος δυτικός ηγέτης που παραβρέθηκε στην κηδεία του, δηλώνοντας τότε ότι η Γαλλία δε θα έθετε ποτέ σε αμφισβήτηση την ακεραιότητα του Τσαντ, ενώ έδιδε ουσιαστικά και το χρίσμα στο γιο του αποθανόντα ηγέτη. Όπως και άλλοι ηγέτες στην περιοχή, έτσι κι ο Mahamat Deby αναζητά νέους εταίρους, όπως τη Ρωσία. Τον Ιανουάριο, ο νεότερος Deby είχε επισκεφτεί τη Μόσχα και εθεάθη να δίνει σθεναρή χειραψία με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Τον Μάϊο, ειδικοί σε θέματα επικοινωνίας από την ομάδα Wagner βρέθηκαν στην πρωτεύουσα του Τσαντ, ώστε να συμβάλλουν στην πετυχημένη προεδρική εκστρατεία του Deby στις εκλογές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Απρίλιο οι Η.Π.Α. είχαν ανακοινώσει την απόσυρση στρατευμάτων από τη χώρα, αφού νωρίτερα αξιωματούχοι του Τσαντ είχαν εκφράσει τη δυσαρέσκεια για την παρουσία τους. Η γαλλική αποχώρηση, ωστόσο, συνιστά έκπληξη και σηματοδοτεί την κατάρρευση της γαλλικής επιρροής στη Δυτική Αφρική, στην οποία πλέον προσπαθούν να διεισδύσουν δυνάμεις, όπως η Ρωσία κι η Τουρκία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Chad launches commission to end military pact with France, rfi.fr, διαθέσιμο εδώ
- France Loses its Longtime Military Partner in Africa, Chad, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Chad cuts military agreement with France, BBC, διαθέσιμο εδώ
