Της Κωνσταντίνας-Μαρίας Θέου,
Αδιαμφισβήτητα, αρκετοί από εμάς έχουμε παρατηρήσει τις λεγόμενες γάτες Scottish Fold, που χαρακτηριστικά τους είναι τα διπλωμένα αυτιά και είναι γνωστές για τη φιλικότητά τους. Το συγκεκριμένο είδος γάτας, αν και περιζήτητο, πάσχει από μία ασθένεια, γνωστή ως οστεοχονδροδυσπλασία, ή αλλιώς Scottish Fold, που δημιουργεί προβλήματα στις αρθρώσεις και στην κίνηση των συγκεκριμένων ζώων. Ωστόσο, τι συμβαίνει ακριβώς με αυτή την ασθένεια; Ας εμβαθύνουμε…
Αρχικά, για να κατανοήσουμε την ασθένεια είναι σημαντικό να ορίσουμε έννοιες όπως ο συνδετικός ιστός, ο χόνδρος και το οστό. Ο συνδετικός ιστός είναι σκληρός, συνήθως ινώδης, που συνδέει τις δομές του σώματος μεταξύ τους ενώ, ταυτόχρονα, παρέχει στήριξη και ελαστικότητα. Ο χόνδρος, είναι ένα είδος ανθεκτικού, εύκαμπτου συνδετικού ιστού που είναι ικανός να δέχεται μηχανικές πιέσεις χωρίς να υφίσταται μόνιμη παραμόρφωση. Το οστό, μία σχετικά γνωστή δομή, αποτελείται από οστίτη ιστό και παρέχει σταθερή στήριξη του σώματος, προστατεύει ζωτικά όργανα (όπως αυτά της κρανιακής και θωρακικής κοιλότητας) και περικλείει κοιλότητες που περιέχουν τον μυελό των οστών, όπου παράγονται τα κύτταρα του αίματος. Ο οστίτης ιστός λειτουργεί, επίσης, σαν αποθήκη ασβεστίου, φωσφόρου και άλλων ιόντων.
Στον άνθρωπο, οι οστεοχονδροδυσπλασίες είναι μία ομάδα σπάνιων κληρονομικών διαταραχών συνδετικού ιστού, οστών ή χόνδρου, που προκαλούν μη φυσιολογική σκελετική ανάπτυξη, δηλαδή δυσαναλογίες ανάπτυξης των μακρών οστών, της σπονδυλικής στήλης και του κρανίου. Συνήθως, οφείλονται σε μεταλλάξεις γονιδίων που καθορίζουν την ανάπτυξη του συνδετικού ιστού. Κάθε είδος οστεοχονδροδυσπλασίας προκαλεί διαφορετικά συμπτώματα, αν και όλες οδηγούν σε μικρό ανάστημα (νανισμό), με το πιο κοινό και γνωστό είδος νανισμού λέγεται αχονδροπλασία.
Γενικά, τα συμπτώματα των οστεοχονδροδυσπλασιών περιλαμβάνουν:
- μικρό ανάστημα,
- δυσανάλογη ανάπτυξη οστών (κοντός βραχίονας-μηρός, κοντή κερκίδα-ωλένη-κνήμη-περόνη, κοντά μετακάρπια-κοντές φάλαγγες, κοντοί πήχεις-κοντές παλάμες, κοντά άκρα, κοντός κορμός),
- καθυστερημένη ικανότητα κινήσεων στα βρέφη,
- απόφραξη αεραγωγού,
- πόνος, δυσμορφίες και νευρολογικές ανεπάρκειες, που προκαλούνται από διαταραχές της σπονδυλικής στήλης,
- σκελετικές ανωμαλίες, συμπεριλαμβανομένης της μεγάλης κεφαλής και της στρεβλοποδίας,
- άλλες νευρολογικές και καρδιαγγειακές ανωμαλίες.
Τι ισχύει, όμως, για τα συμπτώματα που αφορούν τις γάτες, συμπεριλαμβανομένης και της Scottish Fold που προαναφέρθηκε; Οι γάτες που παρουσιάζουν τη συγκεκριμένη νόσο εμφανίζουν:
- απροθυμία να κινηθούν,
- μη φυσιολογική στάση ή περπάτημα,
- χωλότητα (κυρίως στα πίσω πόδια),
- σκελετικές δυσμορφίες (στα κόκαλα και στις αρθρώσεις π.χ. πιο κοντή και πυκνή ουρά από το φυσιολογικό),
- μειωμένη αρθρική ευελιξία και αγκύλωση (οστών ή αρθρώσεων),
- απομόνωση,
- μειωμένη όρεξη,
- μειωμένη ενέργεια.
Η διάγνωση της ασθένειας τόσο στους ανθρώπους όσο και στις γάτες γίνεται με φυσική εξέταση και με ακτινογραφία, ενώ είναι δυνατός ο εντοπισμός των γονιδίων που είναι υπεύθυνα για την εμφάνισή της με μία απλή εξέταση αίματος.
Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι στις γάτες Scottish Fold, το γονίδιο της οστεοχονδροδυσπλασίας είναι αυτοσωμικό επικρατές. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι εάν η γάτα κληρονομήσει τουλάχιστον ένα παθολογικό γονίδιο από τον έναν από τους δύο γονείς, θα πάσχει από την ασθένεια. Επίσης, η μετάλλαξη του φυσιολογικού γονιδίου, προκαλεί το χαρακτηριστικό δίπλωμα των αυτιών της. Έτσι, η παρατήρηση του συγκεκριμένου χαρακτηριστικού μπορεί να μας παραπέμψει στην ύπαρξη της ασθένειας.
Πώς θεραπεύεται η οστεοχονδροδυσπλασία; Στον άνθρωπο, η θεραπεία των οστεοχονδροδυσπλασιών περιλαμβάνει αντικατάσταση των αρθρώσεων ή κάποιες φορές, χειρουργική επιμήκυνση των άκρων και επιδιόρθωση των οστών των ποδιών. Στις γάτες, δεν υπάρχει ακριβής θεραπεία, αλλά χρησιμοποιούνται φάρμακα που περιορίζουν τον πόνο και τα συμπτώματα από τη νόσο. Ωστόσο, όπως οι παρενέργειες αυτών των φαρμάκων μπορεί να είναι σοβαρές, έτσι και τα συμπτώματα μπορεί να σταματήσουν να ανταποκρίνονται στην ιατρική διαχείριση, με την πάροδο του χρόνου. Σε αυτό το σημείο, δίνεται η επιλογή ευθανασίας του ζώου. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, η συμβίωση με τη γάτα γίνεται φυσιολογικά, με την προϋπόθεση, ο ιδιοκτήτης της να της διασφαλίζει ένα υγιές και άνετο περιβάλλον διαβίωσης.
Συμπερασματικά, όπως γίνεται αντιληπτό, οι οστεοχονδροδυσπλασίες αφορούν δυσμορφίες των οστών και των αρθρώσεων των οργανισμών που οδηγούν σε πόνο, γεγονός που αποδεικνύεται ιδιαίτερα σημαντικό σε ζώα, όπως οι γάτες. Η ανικανότητά τους να κινηθούν εύκολα, λόγω της εξελισσόμενης αρθρίτιδας, καθιστά την επιβίωσή τους εμφανώς δυσκολότερη. Έτσι, παρά το όμορφο τρίχωμα και τη φιλικότητά του, το συγκεκριμένο είδος γάτας, το λεγόμενο Scottish Fold, απαιτεί οι ιδιοκτήτες του να του παρέχουν συνεχή φροντίδα για τη φυσιολογική διαβίωσή του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Osteochondrodysplasias, MSD Manual Consumer Version, διαθέσιμο εδώ
- Osteochondrodysplasia in Cats, Pet MD, διαθέσιμο εδώ
- Anthony L. Mescher, Junqueira’s Βασική Ιστολογία, Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης, Νικοσία Κύπρου, 2017
- Osteochondrodysplasias, Patient, διαθέσιμο εδώ
