Της Παναγιώτας Κλεφτογιάννη,
Πόσες φορές έχουμε συνδέσει την ενηλικίωση ενός ατόμου με την αρχή της ανεξαρτησίας του; Σίγουρα πολλές. Ωστόσο, η ενηλικίωση δεν καθορίζει πάντοτε ότι το άτομο αποκτά την ανεξαρτησία του. Σε αρκετές περιπτώσεις, υπάρχουν νέοι που, αν και έχουν ενηλικιωθεί, παραμένουν κοινωνικά εξαρτημένοι. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, οι νέες γενιές αργούν κατά πολύ να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους. Στο φαινόμενο αυτό συμβάλλουν πολλοί λόγοι, κυρίως κοινωνικοί, οι οποίοι αποτρέπουν τους νέους ενήλικες από το να σταθούν αυτεξούσιοι.
Αρχικά, με τον όρο ενηλικίωση αναφερόμαστε στο στάδιο της ωριμότητας του ανθρώπου μετά το πέρας του οποίου μπορεί να αναλάβει πλήρως την ευθύνη του εαυτού του. Έπειτα, με τον όρο ανεξαρτησία αναφερόμαστε σε μια κατάσταση που το άτομο είναι κύριο του εαυτού του και μπορεί να αποφασίζει ανεξάρτητα από την επιρροή τρίτων. Με άλλα λόγια, το άτομο μπορεί να πράττει με γνώμονα τα δικά του θέλω και πιστεύω.
Οι όροι ενηλικίωση και ανεξαρτησία δεν είναι απολύτως αλληλένδετοι. Αφού ένα άτομο κλείσει τα 18 έτη, λέμε ότι είναι, πλέον, ενήλικος. Κατά συνέπεια, στην ηλικία αυτή επιτυγχάνεται και η ενηλικίωση. Ωστόσο, η πραγματική ενηλικίωση του ατόμου πραγματοποιείται όταν το άτομο μπορεί να αποφασίζει για τον εαυτό του, ανεξάρτητα από την επιρροή τρίτων και όταν ο τρόπος ζωής του, του επιτρέπει να διεκδικεί τα «θέλω» του και τα δικαιώματά του. Για τον λόγο αυτό, πολλοί υποστηρίζουν ότι πλέον η ενηλικίωση δεν είναι αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης ηλικίας, αλλά προέρχεται από την απόκτηση ανεξαρτησίας του ατόμου.
Τα τελευταία χρόνια, ο μέσος όρος ηλικίας απόκτησης της ανεξαρτησίας των ατόμων, συγκριτικά με το παρελθόν, έχει σαφώς αυξηθεί. Οι νέοι, επηρεασμένοι από τα γεγονότα που συμβαίνουν στην χώρα και γενικά στον κόσμο, όπως η οικονομική κρίση, οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις απογαλακτίζονται σε σχετικά μεγάλη ηλικία. Για παράδειγμα, η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει στην αδυναμία ενός νέου να ζει σε ένα δικό του σπίτι και έτσι αναγκαστικά συνεχίζει να μένει με τους γονείς του, μιας και τα έξοδα είναι λιγότερα. Εάν, λοιπόν, το άτομο δεν ζει μόνο του και δεν αποφασίζει το ίδιο, ακόμη και ενήλικο να είναι, θεωρείται εξαρτημένο από κάποιο άλλο πρόσωπο και επομένως, μέχρι να σπάσει αυτός ο δεσμός το άτομο, δεν έχει την ανεξαρτησία του.
Η αντίληψη ότι η ενηλικίωση έρχεται σε μια ορισμένη ηλικία είναι σίγουρα ξεπερασμένη στις μέρες μας. Η ενηλικίωση σηματοδοτείται από την ικανότητα ανάληψης ευθυνών, τη λήψη ανεξάρτητων ευθυνών και την προσπάθεια για οικονομική ανεξαρτησία. Η σημερινή νεολαία τονίζει ότι η ενηλικίωση τους, λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην κοινωνία, καθυστερεί κατά πολύ να έρθει, με πολλούς να υποστηρίζουν ότι κάποιες φορές τα άτομα ενηλικιώνονται μετά τα 30.
Σύμφωνα με έρευνες, η πραγματική ενηλικίωση ξεκινά στην ηλικία των 27 ετών, με το 56% των ερωτηθέντων να τη συσχετίζει με τη δυνατότητα πληρωμής των λογαριασμών, το 45% με την οικονομική ανεξαρτησία και το 38% με τον διαχωρισμό μεταξύ προτεραιοτήτων και διασκέδασης. Άλλα σημαντικά σημεία στην πορεία προς την ενηλικίωση είναι η εγκατάλειψη του πατρικού σπιτιού (46%) και η πρώτη δουλειά (28%).
Σε κάθε περίπτωση, η ανεξαρτησία θεωρείται πολύτιμη και το γεγονός ότι οι νέοι καθυστερούν κατά πολύ να την αποκτήσουν, τους δημιουργεί μια αίσθηση εγκλωβισμού. Για ορισμένους επιστήμονες, η περίοδος που σηματοδοτεί το τέλος της εφηβείας —ή/και την αρχή της ενηλικίωσης— αναφέρεται ως «αναδυόμενη ενηλικίωση» (emerging adulthood). Είναι το διάστημα μεταξύ 18-26 ετών, κατά τη διάρκεια του οποίου οι νέοι των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών, όπως και στη δική μας περίπτωση, μπορούν να απολαμβάνουν τις πολυπόθητες ελευθερίες και την ανεξαρτησία που επιζητούν, χωρίς αυτό να συνεπάγεται επιβάρυνση με τις ευθύνες της πλήρους ενηλικίωσης.
Είναι σαφές ότι όσο εξελίσσεται η κοινωνία τόσο μεταβάλλονται και τα έως τώρα δεδομένα. Πλέον, η έννοια της ενηλικίωσης αποκτά όλο και μεγαλύτερη ευελιξία και εξαρτάται περισσότερο από τις προσωπικές εμπειρίες, παρά από μια συγκεκριμένη ηλικία. Ενώ οι προηγούμενες γενιές αισθάνονταν μεγάλη πίεση να έχουν καταφέρει ορισμένα πράγματα ως τα 30 τους, οι νέοι του σήμερα δίνουν προτεραιότητα σε διαφορετικά γεγονότα. Πάντως, αδιαμφισβήτητα η ανεξαρτησία πλέον αποτελεί το βασικό κριτήριο ενηλικίωσης του ανθρώπου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Aναδυόμενη ενηλικίωση: Στο μεταίχμιο εφήβου και ενήλικα, Huffpost.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η ενηλικίωση δεν έρχεται στα 18 λένε οι νέοι – Πότε σταματάμε να είμαστε παιδιά, Moneyreview.gr, διαθέσιμο εδώ
