Της Μαρίας Κουλούρη,
Ο άνθρωπος, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική τραγωδία, δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα του· το μέλλον του είναι προδιαγεγραμμένο κι εκείνος «καταδικασμένος» να το αντιμετωπίσει. Για πολλούς, αυτό ισχύει ακόμα, ενώ για άλλους, η πορεία της ζωής τους καθορίζεται από τις αποφάσεις τους. Οι ήρωες του βιβλίου Αντιγόνη απ’ το Πουσκάρ της Μαρίας Σκιαδαρέση, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη, αν και φαινομενικά υποστηρίζουν τη δεύτερη εκδοχή, ανήκουν εν αγνοία τους στην πρώτη.
Η Μαρία Σκιαδαρέση, που υπογράφει το βιβλίο, γεννήθηκε το 1956 στην Αθήνα και είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1994 έχουν δημοσιευτεί διηγήματα, μυθιστορήματα, νουβέλες, βιβλία για παιδιά και ιστορικές μελέτες, ενώ το έργο της έχει μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Στο συγγραφικό της έργο περιλαμβάνονται οι τίτλοι: Άτροπος ή Η ζωή και ο θάνατος της Βενετίας Δαπόντε (1996), Χάλκινο γένος (2013) και Όσα δεν έζησαν (2018).
Ας επιστρέψουμε, όμως, στα του βιβλίου. Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας είναι πολλοί και πολυδιάστατοι, με καθέναν από αυτούς να χαρακτηρίζεται για τη μοναδικότητά του. Ο πρώτος από αυτούς, ο Ηλίας Πεκμετζής, είναι ένας πλούσιος γαιοκτήμονας του κάμπου της Βοιωτίας, που διατηρεί πολλά χωράφια και αμπέλια, τα οποία κληρονόμησε από τον παππού του. Ο συνονόματος παππούς του ήταν γιος του Ντουράκ, ενός αρχιεπιστάτη του Τούρκου Κιαμίλ μπέη στα χωράφια του στη Ρούμελη κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, και όταν η χώρα απελευθερώθηκε, βαπτίστηκε Χριστιανός και άλλαξε το όνομά του από Ιλιάς σε Ηλίας.
Ο επόμενος βασικός πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο Χόντι, ένας Ινδός μετανάστης που εργάζεται στα χωράφια του Πεκμετζή ως επιστάτης. Ο Ηλίας φαίνεται να τον εμπιστεύεται απόλυτα και να τον βλέπει σαν τον γιο που έχασε πριν από χρόνια —τον Διονύση—, ο οποίος βρέθηκε δολοφονημένος στα χωράφια, ωστόσο η ταυτότητα του δράστη αγνοείται ακόμη. Αυτή η εμπιστοσύνη του Ηλία προς το πρόσωπο του Χόντι οδηγεί τον δευτερότοκο γιο του, Χρίστο, στο να αισθάνεται ζήλια απέναντί του, χωρίς, όμως, να το εξωτερικεύει. Ο «κακομαθημένος» και παράξενος Χρίστος εμφανίζεται ως φίλος και άνθρωπος εμπιστοσύνης του Χόντι, ενώ παρουσιάζει έντονα στοιχεία ναρκισσισμού και αναξιοπιστίας, τόσο απέναντι στη σύζυγό του όσο και στον πατέρα του.
Ο Χόντι, βέβαια, δεν ήρθε μόνος του από την Ινδία. Είχε συντροφιά του την αδερφή του, Ανίλα, και τους κολλητούς του φίλους, Νισίθ και Αρτζούν. Αυτή η παρέα, ωστόσο, χωρίστηκε, αφού ο Αρτζούν δεν ακολούθησε τους άλλους τρεις στην Ελλάδα, αλλάζοντας τον προορισμό του. Ο Χόντι είναι ένας ιδιαίτερα έντιμος άνθρωπος που εκτιμά την εμπιστοσύνη που του δείχνει το αφεντικό του, ενώ και η Ανέλια είναι μια γυναίκα δυναμική και έξυπνη, η παρουσία της οποίας είναι σημαντική για την οικία Πεκμετζή. Η φαινομενικά ήρεμη καθημερινότητα της οικίας κλονίζεται όταν ξαφνικά εξαφανίζεται ο Χόντι. Τότε δυο άλλοι Αφγανοί εργάτες και φίλοι του Χόντι, ο Ρασίντ και ο Ρεζά, καθώς και ο κολλητός του, Νισίθ, τον αναζητούν και αναφέρουν την εξαφάνισή του στην αστυνομία. Αναπάντεχα ο Ρεζά βρίσκει το άψυχο σώμα του Χόντι ύστερα από μια καταιγίδα, ανατρέποντας όλα τα δεδομένα. Την υπόθεση αναλαμβάνει ο αστυνόμος Αχιλλέας Πλατής, ο οποίος είναι ένας άνθρωπος του καθήκοντος, γνωρίζει την περιοχή και είναι κρυφά ερωτευμένος με την Ανίλα.
Το μυθιστόρημα Αντιγόνη απ’ το Πουσκάρ πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο, το οποίο «αιχμαλωτίζει» τον αναγνώστη από τις πρώτες του κιόλας σελίδες. Δεν είναι, όμως, μόνο η ανατρεπτική πλοκή που καθιστά το ανάγνωσμα μοναδικό. Είναι ευφυέστατη η σύνδεση του έργου με αρχαία τραγωδία —κάτι που γίνεται αντιληπτό και από τη διάρθρωση του βιβλίου σε Πρόλογο, Επεισόδιο και Έξοδο—, παρομοιάζοντας την Ανίλα με την τραγική ηρωίδα. Όπως η Αντιγόνη αψήφισε όλους τους νόμους για να θάψει τον νεκρό αδερφό της Πολυνείκη, έτσι και η Ανίλα θέτει ως σκοπό της ζωής της να βρει τον δολοφόνο του αδερφού της.
