Της Γεωργίας Παπαδοπούλου,
Τα social media αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, καθώς τείνουμε να αφιερώνουμε ατελείωτες ώρες μέσα στη μέρα σ’ αυτά, στη προσπάθειά μας να ενημερωθούμε για το τι γίνεται στο κόσμο, να «σκλοράρουμε» για να περάσουμε την ώρα μας ή να αλληλεπιδράσουμε με άλλους χρήστες. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, «ο άνθρωπος είναι φύσει ζώον κοινωνικόν», επιδιώκει δηλαδή την επαφή και αλληλεπίδραση με το περιβάλλον ενισχύοντας το αίσθημα του ανήκειν. Ωστόσο, στα κοινωνικά δίκτυα, η αλληλεπίδραση αυτή δεν αποτελεί οτιδήποτε άλλο παρά μία ψευδαίσθηση. Οι χρήστες, λοιπόν, μπορεί να έχουν χιλιάδες ακολούθους και likes, αλλά στην πραγματικότητα, να αισθάνονται πιο μόνοι από ποτέ. Κάποιες φορές, μπορεί αυτή η ψευδαίσθηση να τους βοηθάει να νιώσουν καλύτερα, αλλά αυτό είναι παροδικό, προκαλώντας συναισθήματα ανασφάλειας και σύγχυσης στους χρήστες.
Η γενιά μας θεωρεί τα social media ως διάλειμμα από τους γρήγορους ρυθμούς ζωής στη σύγχρονη κοινωνία. Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις άγχους και πίεσης, σερφάρουμε με τις ώρες στο Instagram, TikTok, Fαcebook ή Twitter. Όταν ακούμε το χαρακτηριστικό ήχο «ντιν», ενεργοποιείται μία δόση ντοπαμίνης, η οποία μας ωθεί να πιάσουμε το κινητό στα χέρια μας. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει μία μορφή επιτακτικής ανάγκης για ένα μεγάλο μέρος των χρηστών. Ο έλεγχος και ο περιορισμός της χρήσης του, όμως, καθίσταται όλο και πιο οδυνηρός. Στην πραγματικότητα, τα social media δεν μας βοηθούν να χαλαρώσουμε. Θα λέγαμε, ίσως, ότι είναι η γενεσιουργός αιτία του άγχους μας.
Πιο συγκεκριμένα, τα κοινωνικά δίκτυα προκαλούν κοινωνική πίεση στους χρήστες. Δημιουργούν επιτακτική ανάγκη για αποκάλυψη προσωπικών πληροφοριών και δημοσιοποίηση φωτογραφιών, οι οποίες θα πρέπει να αποσπάσουν όσο το δυνατόν περισσότερα likes. Επιπρόσθετα, το άγχος μπορεί να προέρχεται και από τη διατήρηση ενός μεγάλου δικτύου φίλων και ακολούθων, τη σύγκριση με τις ζωές και τα αγαθά των υπολοίπων, οδηγώντας ακόμη και σε αρνητικές σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις στην υγεία όλων.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η πολύωρη ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιθανό να οδηγήσει σε εθισμό, ο οποίος με τη σειρά του, δύναται να αυξήσει τα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και να επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου των χρηστών. Όσον αφορά την ποιότητα του ύπνου σε έφηβους, μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο. Παρόλο που οι χρήστες θεωρούν ότι η χρήση των social media μπορεί να τους ηρεμήσει, αποτελώντας ένα τρόπο διαφυγής από τη δύσκολη καθημερινότητα, στη πραγματικότητα συνεχίζει απλώς να ενισχύει το άγχος τους. Μία μελέτη, η οποία διεξήχθη το 2017 και δημοσιεύθηκε στο Journal of Adolescence, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο αριθμός των λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία έχει ένας έφηβος, συσχετίζονται αρνητικά με το στρες, το άγχος, την απροσεξία και τα επίπεδα μοναξιάς. Έφηβοι με περισσότερους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν άγχος και συμπτώματα κατάθλιψης.
Η επίτευξη της ουσιαστικής χαλάρωσης των χρηστών μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω διαφόρων τακτικών. Για παράδειγμα, η προσωρινή διαγραφή των εφαρμογών κοινωνικών μέσων και η επίτευξη χρονικού ορίου χρήσης τους, αποτελούν λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Μία άλλη τακτική, η οποία μπορείτε να εφαρμόσετε είναι να απενεργοποιήσετε τις ειδοποιήσεις ή να θέσετε σε πλήρη σίγαση το τηλέφωνό σας. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο, θα σας είναι πιο εύκολο να απομακρυνθείτε από το κινητό σας, αφού δεν θα σας αποσπάει την προσοχή. Οι παραπάνω μέθοδοι είναι ιδιαιτέρως χρήσιμοι. Ωστόσο, ο καλύτερος τρόπος, για να καταπολεμήσετε τον εθισμό στα social media, είναι να τα αντικαταστήσετε με θετικές συνήθειες. Η σωματική άσκηση και η επαφή με τη φύση, αυξάνουν τα επίπεδα ενδορφίνης του εγκεφάλου, βελτιώνοντας τη διάθεση και την ευεξία. Τέλος, η δοκιμή ενός νέου χόμπι, θα σας καταστήσει πιο δημιουργικούς, προωθώντας τη ψυχική σας υγεία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Social Media Does Not Equal Relaxation, thesciencesurvey.com, διαθέσιμο εδώ
