Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Οι εταιρείες που είναι εισηγμένες στις αγορές των ΗΠΑ αποτελούν πλέον σχεδόν τα δύο τρίτα της αξίας του ευρύτερου δείκτη παγκόσμιων μετοχών της MSCI. Οι ευρωπαϊκές και οι ασιατικές αγορές παραμένουν, σε μεγάλο βαθμό, αρκετά φθηνότερες σε σχέση με των ΗΠΑ. Η διαφορά συχνά δικαιολογείται από τα μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους, την καλύτερη διαχείριση και την ισχυρότερη ανάπτυξη.
Οι υψηλότερες αποτιμήσεις (και οι υψηλότεροι μισθοί για τα στελέχη) έχουν από καιρό δελεάσει πολλές πολυεθνικές εταιρείες να διεξάγουν δημόσια προσφορά στην αμερικανική αγορά, στοχεύοντας στη μεγαλύτερη δυνατή (και ταυτοχρόνως φθηνή) χρηματοδότηση. Και αν οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις συνεχίσουν να φεύγουν από τα χρηματιστήρια της Ευρώπης και της Ασίας προς των ΗΠΑ, αυτές οι αγορές θα συνεχίσουν να είναι φθηνές.
Επίσης, με τη δεύτερη θητεία του Trump στον προεδρικό θώκο των ΗΠΑ προμηνύεται από πολλούς αναλυτές μια ακόμα καλύτερη πορεία για τις αμερικανικές επιχειρήσεις, σε σύγκριση με αυτές της Ευρώπης. Η επέκταση στις περικοπές στον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, η μείωση στον εταιρικό φόρο και η χαλάρωση των ρυθμιστικών κανόνων που περιλαμβάνονται στην ατζέντα του νέου Προέδρου, σε συνδυασμό με τις αυξήσεις στους δασμούς, ενδεχομένως να ενισχύσει τους τζίρους, αλλά και την κερδοφορία των επιχειρήσεων. Μάλιστα, από αρκετούς οικονομολόγους αναμένεται πως λόγω της υψηλής παραγωγικότητας της αμερικανικής οικονομίας, η μείωση εισαγόμενων αγαθών (λόγω των δασμών) θα καλυφθεί ταχεία από την εγχώρια αγορά.
Ακόμα και με τη νίκη της Harris, η Ευρώπη θα αντιμετώπιζε έναν πολύ έντονο ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ, καθώς, όπως αναμενόταν, θα συνέχιζε την πολυέξοδη οικονομική πολιτική του Biden σε γενικές γραμμές. Το ζήτημα, όμως, δεν είναι το τι κάνει ή δεν κάνει η Αμερική. Η ιστορία έχει δείξει ότι όποιο λάθος, μικρό ή μεγάλο, γίνει στην οικονομική πολιτική των ΗΠΑ, η οικονομία της θα καταφέρει να καλύψει τις απώλειές της πολύ γρήγορα και θα επιστρέψει στην ανάκαμψη, σε αντίθεση με την Ευρώπη, όπου μεγάλο μέρος της οικονομίας της μαστίζεται από στασιμότητα και χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Την τρέχουσα περίοδο, μάλιστα, η Ευρώπη έχει να επενδύσει, μεταξύ άλλων, στην ενεργειακή μετάβαση, τις ψηφιακές υποδομές και την άμυνα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υπολογίσει ότι η «πράσινη» μετάβαση απαιτεί επιπλέον € 620 δις κάθε χρόνο έως το 2030, ενώ άλλα € 125 δις χρειάζονται για τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Στη Γηραιά Ήπειρο οι κεφαλαιαγορές είναι ανεπαρκώς ανεπτυγμένες, ενώ ο τραπεζικός της τομέας δεν έχει επαρκές μέγεθος για να χειριστεί τις αυξανόμενες απαιτήσεις για κεφαλαιουχικές δαπάνες. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν λιγότερες επιλογές χρηματοδότησης για να τις βοηθήσουν να επενδύσουν και να αναπτυχθούν. Για να αντιμετωπιστούν τα επενδυτικά αινίγματα, χρειάζονται βαθύτερες κεφαλαιαγορές.
Και ενώ τα ζητήματα τρέχουν και ο χρόνος στενεύει, τα σενάρια περί ένωσης κεφαλαιαγορών παραμένουν στο στάδιο των (πρώιμων) συζητήσεων. Μια προσωρινή λύση που έχει προταθεί από αρκετούς, μέχρι να ξεκινήσει (τουλάχιστον) ένα σχέδιο ένωσης των κεφαλαιαγορών, είναι η αύξηση των τιτλοποιήσεων, που θα επιτευχθεί μέσω της χαλάρωσης των σχετικών κανονισμών που τέθηκαν μετά το 2008. Η τιτλοποίηση επιτρέπει στις τράπεζες να μεταβιβάζουν περιουσιακά στοιχεία σε επενδυτές, απελευθερώνοντας με τη σειρά τους τη δική τους δανειοδοτική ικανότητα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς οι τράπεζες παρέχουν την πλειονότητα των πιστώσεων σε ευρωπαϊκές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν σχεδόν τα δύο τρίτα των θέσεων εργασίας. Βέβαια, η επέκταση των τιτλιοποιήσεων προϋποθέτει και μεγάλη προσοχή, δεν είναι τόσο μακριά το 2008… Από την άλλη, όμως, οι τιτλοποιήσεις αποτελούν ένα έξυπνο και σημαντικό χρηματοοικονομικό εργαλείο για την ανάπτυξη των πιστώσεων.
Συνοψίζοντας, η Ευρώπη χρειάζεται ένα πιο ευέλικτο και ενοποιημένο σύστημα κεφαλαιαγοράς, αλλά και δημοσιονομικής πολιτικής. Είναι ζητήματα που έπρεπε να είχα απασχολήσει περισσότερο τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της ΕΕ την τελευταία δεκαετία, που οικονομική κατάσταση της Γηραιάς Ηπείρου είχε ομαλοποιηθεί (πλην εξαιρέσεων).
