Της Εμμανουέλας Λατολλάρι,
Η εμπειρία του να είναι κανείς παιδί πρώτης γενιάς σε μια νέα χώρα συχνά, συνοδεύεται από έναν ιδιαίτερο τύπο ενοχής. Δεν μιλάμε για μία ενοχή που απορρέει από κάποιο προσωπικό λάθος, αλλά για ένα σύνθετο συναισθηματικό βάρος που προκύπτει από τις προσδοκίες που επιβαρύνουν το παιδί, την ένταση ανάμεσα σε δύο κόσμους και τις αθέατες θυσίες που έχουν κάνει οι γονείς του. Τα παιδιά πρώτης γενιάς συχνά αμφιταλαντεύονται, προσπαθώντας να τιμήσουν τις ελπίδες και τις προσδοκίες της οικογένειάς τους, ενώ παράλληλα προσπαθούν να διαμορφώσουν τη δική τους ταυτότητα σε μια κοινωνία που συχνά τους φαίνεται ξένη ή τους αντιμετωπίζει ως ξένους. Το βάρος αυτής της διπλής ύπαρξης ανάμεσα στην κληρονομιά και την αφομοίωση—μπορεί να προκαλέσει βαθιά συναισθηματική ενοχή, η οποία διαπνέει πολλές πτυχές της ζωής τους.
Μία από τις πιο σημαντικές πηγές ενοχής για τα παιδιά πρώτης γενιάς είναι το αίσθημα της υποχρέωσης προς τους γονείς τους. Οι μετανάστες γονείς συχνά θυσιάζουν τα πάντα για να προσφέρουν ένα καλύτερο μέλλον στα παιδιά τους, αφήνοντας πίσω καριέρες, κοινωνικά δίκτυα και την οικειότητα της πατρίδας τους. Ωστόσο, το παιδί δεν αισθάνεται πάντα έτοιμο να ανταποδώσει αυτές τις θυσίες. Το όνειρο του γονέα για μια καλύτερη ζωή, που εκφράζεται μέσω της σκληρής δουλειάς και της επιμονής, βαραίνει τους ώμους του παιδιού. Παράλληλα, αυτή η εικόνα συχνά δεν ευθυγραμμίζεται με τις προσωπικές επιθυμίες ή τους στόχους του παιδιού. Η επιθυμία να ικανοποιήσει τις προσδοκίες των γονιών του μπορεί να γεννήσει ενοχή, καθώς αυτό συχνά αισθάνεται διχασμένο ανάμεσα σε εκείνους και στο να ακολουθήσει τις δικές του προσωπικές φιλοδοξίες και όνειρα.
Η ενοχή αυτή βαθαίνει όταν το παιδί πρώτης γενιάς αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερο το πολιτισμικό χάσμα που χωρίζει τις προσδοκίες της οικογένειάς του, από τις αξίες της κοινωνίας στην οποία μεγαλώνει. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα παιδιά αναμένεται να διαπρέψουν ακαδημαϊκά, να διατηρήσουν τις πολιτιστικές παραδόσεις και να εκπληρώσουν τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις, ενώ παράλληλα πρέπει να περιηγηθούν σε έναν κόσμο που ενθαρρύνει την ανεξαρτησία και την αυτοέκφραση. Η ανάγκη για αφομοίωση, είτε αυτή πρόκειται για τη σωστή χρήση της κυρίαρχης γλώσσας, είτε για την υιοθέτηση νέων κοινωνικών κανόνων, μπορεί να δημιουργήσει στα παιδιά την αίσθηση ότι προδίδουν την κληρονομιά τους.
Η ενοχή επιβαρύνεται περαιτέρω από την έμφυτη επιθυμία του παιδιού να ενταχθεί στον κύκλο των συνομηλίκων του. Τα παιδιά πρώτης γενιάς συχνά αντιμετωπίζουν την πρόκληση της πολιτισμικής αλλοτρίωσης, καθώς δεν αναγνωρίζουν πλήρως τον εαυτό τους ούτε στην κυρίαρχη κουλτούρα ούτε στην κουλτούρα των γονιών τους. Στο σπίτι, ενδέχεται να αναμένεται από αυτά να τηρούν έθιμα και συμπεριφορές που μοιάζουν ξένες στον κόσμο έξω από την πόρτα τους. Στο σχολείο, μπορεί να αντιμετωπίσουν προκαταλήψεις ή στερεότυπα που τους χαρακτηρίζουν «διαφορετικούς», επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το αίσθημα του ανήκειν. Αυτή η αποξένωση συχνά οδηγεί σε συναισθήματα αναξιότητας, καθώς προσπαθούν να βρουν τον εαυτό τους μέσα στην διπλή τους ταυτότητα και να μην απογοητεύσουν ούτε τους γονείς τους ούτε το κοινωνικό περιβάλλον, αλλά ούτε τον ίδιο τους τον εαυτό. Η μάχη για να ισορροπήσουν αυτούς τους αντίθετους κόσμους μπορεί να τους κάνει να νιώθουν συνεχώς διχασμένοι. Η ύπαρξή τους φαίνεται να καθορίζεται από μια αξεπέραστη ένταση ανάμεσα σε δύο αντικρουόμενες ταυτότητες.
Επιπλέον, τα παιδιά αυτά καλούνται όχι μόνο να μάθουν τη γλώσσα και τα έθιμα του νέου τους περιβάλλοντος, αλλά και να λειτουργήσουν ως μεσολαβητές για τους γονείς τους, μεταφράζοντας και εξηγώντας τα πάντα, από νομικά έγγραφα μέχρι και θέματα κουλτούρας. Αυτή η ευθύνη αποτελεί ένα σιωπηλό βάρος, το οποίο επιβαρύνει το ψυχικό κόσμο του παιδιού. Σε πολλές περιπτώσεις, το βάρος της ενοχής μπορεί να εκδηλωθεί με αμφιβολίες και άγχη. Τα παιδιά πρώτης γενιάς ενδέχεται να φοβούνται ότι δεν κάνουν αρκετά για τους γονείς τους ή ότι η προσωπική τους ανάπτυξη θεωρείται προδοσία των θυσιών της οικογένειας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια διάχυτη αίσθηση ανεπάρκειας, παρά την εξωτερική τους επιτυχία. Η προσπάθεια να ικανοποιήσουν τις αντικρουόμενες απαιτήσεις της προσωπικής τους ταυτότητας, της οικογένειας και των κοινωνικών προσδοκιών δημιουργεί μια μοναδική ψυχολογική ένταση που είναι δύσκολο να επιλυθεί.
Η ενοχή του παιδιού πρώτης γενιάς είναι μία σύνθετη και πολυδιάστατη κατάσταση, διαμορφωμένη από προσδοκίες , θυσίες και την επιθυμία για ανήκειν. Η λύση δεν βρίσκετε στην εκπλήρωση κάθε προσδοκίας, αλλά στο να μάθει το παιδί να τιμά τόσο τις θυσίες των γονιών του όσο και το δικαίωμά του να διαμορφώσει μια ξεχωριστή ταυτότητα. Μόνο μέσα από την συμφιλίωση αυτών των δυνάμεων μπορεί το παιδί πρώτης γενιάς να βρει την εσωτερική γαλήνη, κατανοώντας ότι οι επιλογές του δεν αποτελούν ούτε προδοσία ούτε χρέος, αλλά μια βαθιά προσωπική πορεία προς την αυτογνωσία και την προσωπική εξέλιξη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Why I Struggle With Chronic Guilt As The Daughter Of Immigrant Parents, Changewellpsych.com, διαθέσιμο εδώ
