Του Ιωάννη Μολλά,
Η ασπιρίνη, ή χημικά γνωστή και ως ακετυλοσαλικυλικό οξύ, αποτελεί ένα από τα πιο πολυχρησιμοποιημένα φάρμακα που έχει στα χέρια της η ανθρωπότητα. Ως φάρμακο ανήκει στην οικογένεια των μη-στεροειδών αντιφλεγμονώδων φαρμάκων, ενώ η δράση της είναι κυρίως αναλγητική, αντιπυρετική και αντιφλεγμονώδης. Γι’ αυτό τον λόγο, χρησιμοποιείται κυρίως για την ανακούφιση του ασθενούς από μυϊκούς ή αρθρικούς πόνους και πονοκεφάλους. Βέβαια, αυτό το φάρμακο που η ιατρική ήδη εδώ και ενάμιση αιώνα χρησιμοποιεί έχει βρεθεί να έχει και άλλες θεραπευτικές ιδιότητες (off label), οι οποίες μπορούν να ξεκλειδώσουν νέα μονοπάτια σε διάφορους τομείς, όπως στην καρδιολογία και την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων ή ακόμη και στην μάχη της ιατρικής ενάντια στον καρκίνο.
Ξεκινώντας, αναγκαίο κρίνεται να υπογραμμιστεί πως όταν αναφερόμαστε στις Off Label ιδιότητες ενός φαρμάκου, μιλάμε για δράσεις που ενδεχομένως αυτό το φάρμακο να έχει, οι οποίες δεν αναγράφονται επίσημα από κάποιον οργανισμό, όπως τον FDA (food and drug administration) στην Αμερική ή τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων στην Ελλάδα. Ωστόσο, κλινικές μελέτες και έρευνες έχουν συγκεντρώσει αρκετά στοιχεία για να υποστηρίξουν μια άλλη ιδιότητα του φαρμάκου, την οποία οι γιατροί μπορούν να αξιοποιήσουν, πέρα από την κύρια με την οποία έχει μπει στην αγορά. Ας δούμε, λοιπόν, ποιες τέτοιες δράσεις έχει η ασπιρίνη, ένα φάρμακο που όλοι έχουμε ακούσει έστω και μια φορά στη ζωή μας.
Πρωταρχικά, μια από τις κύριες δράσεις της ασπιρίνης πέρα από την χρήση της ως αντιφλεγμονώδες-αναλγητικό είναι η ιδιότητά της να μειώνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα. Βέβαια, αυτή η δράση δεν έχει εγκριθεί από τον FDA και αυτό συνιστά πριν προβούμε σε οποιαδήποτε ενέργεια να συμβουλευτούμε τον προσωπικό μας γιατρό. Γενικά, οι περιπτώσεις στις οποίες ενδείκνυται η μικρή πρόσληψη ασπιρίνης ημερησίως για αυτόν τον σκοπό είναι στους χρόνιους καπνιστές, στους υπερτασικούς, στα άτομα με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων ή υψηλή χοληστερόλη και στους διαβητικούς. Για να μπορεί να λάβει κάποιος ασπιρίνη ως μέτρο πρόληψης καρδιαγγειακών παθήσεων, είναι απαραίτητο να μην έχει αιμορροφιλία (ή αιμορραγική διάθεση) και το προσδόκιμο ζωής του να είναι άνω των 10 ετών. Ακόμη, η ασπιρίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την θεραπεία στεφανιαίων νοσημάτων, δηλαδή ασθένειες που αφορούν την αιμάτωση των τοιχωμάτων της καρδιάς μέσω της στεφανιαίας κυκλοφορίας. Σε περιπτώσεις bypass ή αγγειοπλαστικής, είναι αρκετά συχνή, μετεγχειρητικά, η χορήγηση ασπιρίνης στον ασθενή. Τέλος, μετά από ισχαιμικά επεισόδια, πολλές φορές χορηγείται ασπιρίνη, αφού διαθέτει αντιπηκτική δράση.
Συνεχίζοντας την έρευνα στις ιδιότητες της ασπιρίνης, θα ανακαλύψουμε πως με βάση μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, η ασπιρίνη έχει αντικαρκινικές ιδιότητες. Πιο συγκεκριμένα, κλινικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί επιβεβαιώνουν την υπόθεση πως η ασπιρίνη έχει σημαντική δράση στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η πρώτη μελέτη διεξήχθη σε άτομα με σύνδρομο Λιντς, μια κληρονομική πάθηση που αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες για εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου και του ενδομήτριου. Αυτοί οι ασθενείς έλαβαν ημερήσια χαμηλές ποσότητες ασπιρίνης και εμφάνισαν μείωση στην πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου συγκριτικά με αυτούς που έλαβαν ένα πλασίμπο (εικονικό φάρμακο χωρίς ενεργή ουσία μέσα). Η μείωση της πιθανότητας απόκτησης καρκίνου ήταν τόσο σημαντική που άγγιζε το 63% ανάμεσα στις δύο ομάδες. Ακόμη, στοιχεία που έχουν προκύψει από δύο μεγάλες έρευνες κοορτής που διεξήχθησαν στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ από τον Δρ. Τσαν επιβεβαιώνουν τις ευεργετικές ιδιότητες της ασπιρίνης ενάντια στον καρκίνο. Αποτέλεσμα των ερευνών ήταν πως τα άτομα που δέχθηκαν ασπιρίνη για έξι ή περισσότερα χρόνια μείωσε κατά 19% τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και 15% οποιουδήποτε οργάνου του γαστρεντερικού σωλήνα.
Στον αντίποδα, παρά τα πλεονεκτήματα που αναφέρθηκαν για την ασπιρίνη και την χρήση της ως φάρμακο σε περιπτώσεις πέραν της κλασσικής λειτουργίας της, οφείλει να υπογραμμιστεί πως σε καμία περίπτωση το συγκεκριμένο φάρμακο δεν αποτελεί πανάκεια. Είναι απαραίτητο να τονιστεί πως η υπέρμετρη χρήση της ασπιρίνης μπορεί να έχει άμεσες παρενέργειες στον οργανισμό. Πιο συγκεκριμένα, ως παρενέργειες της ασπιρίνης σε ασθενείς έχουν καταγραφεί το στομαχικό άλγος, η δυσκολία στην πήξη του αίματος, οι συχνότερες αιμορραγίες, η ναυτία και η δυσπεψία, ενώ σε ορισμένες πιο ακραίες περιπτώσεις έχουν αναφερθεί συμπτώματα επιδείνωσης του άσθματος ορισμένων ασθενών, γαστρίτιδα και εμετοί. Γενικά, την ασπιρίνη θα πρέπει να την αποφεύγουν ασθενείς με αιμορροφιλία, υψηλή αρτηριακή πίεση, άσθμα, προβλήματα με το ήπαρ και τους νεφρούς, αλλά και άτομα με πεπτικά έλκη.
Εν κατακλείδι, η ασπιρίνη σίγουρα αποτελεί ένα φάρμακο με πολλές δυνατότητες, το οποίο ανοίγει νέους δρόμους στην αντιμετώπιση και πρόληψη διαφόρων νοσημάτων. Ωστόσο, πάντοτε θα πρέπει να λαμβάνεται ύστερα από την καθοδήγηση του προσωπικού ιατρού μας, τον οποίο οφείλουμε να ενημερώσουμε πλήρως για άλλα φάρμακα που παίρνουμε αυτή την περίοδο ή παθολογικές καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Can Taking Aspirin Help Prevent Cancer?, National Cancer Institute, διαθέσιμο εδώ
- Uses, benefits, and risks of aspirin, Medical News Today, διαθέσιμο εδώ
- Side effects of low-dose aspirin, nhs, διαθέσιμο εδώ
