Της Αλεξάνδρας Τορνικίδου,
Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια χαρακτηρίζεται η αδυναμία της δεξιάς κοιλίας να αντλήσει αίμα στους πνεύμονες. Κατά αυτήν την ανεπάρκεια, η δεξιά κοιλία αδυνατεί να προωθήσει το αίμα προς την πνευμονική κυκλοφορία, κι ως εκ τούτου, το αίμα λιμνάζει στις πνευμονικές φλέβες. Η πίεση στις πνευμονικές φλέβες αυξάνεται και εξαγγειώνεται υγρό στους περιφερικούς ιστούς με αποτέλεσμα τη δημιουργία οιδήματος και δύσπνοιας.
Γενικά, η συχνότερη αιτία δεξιάς καρδιακής ανεπάρκειας είναι η αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια, κατά την οποία η αριστερή κοιλία αδυνατεί να προωθήσει μεγάλη ποσότητα αίματος στην περιφέρεια, οπότε πρέπει να αυξήσει τη λειτουργία της ώστε να αντιρροπιστεί η ποσότητα του προωθούμενου αίματος προς την περιφέρεια. Τα επιδημιολογικά στοιχεία για κάτοικους της Αμερικής δείχνουν πως η νόσος εμφανίζεται έπειτα από τα 50 χρόνια ζωής. Ο κίνδυνος αυξάνει σημαντικά μετά το πέρας των 75 ετών. Υπάρχουν πολλές αιτίες για την εμφάνιση της δεξιάς καρδιακής ανεπάρκειας. Όπως προαναφέρθηκε, η κυριότερη είναι η αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια. Μερικές από τις αιτίες που προκαλούν αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια είναι η στεφανιαία νόσος, η υψηλή αρτηριακή πίεση και το προηγούμενο έμφραγμα. Επιπρόσθετα αίτια πρόκλησης Δ. καρδιακής ανεπάρκειας είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση στους πνεύμονες, η πνευμονική εμβολή και πνευμονοπάθειες, π.χ. ΧΑΠ (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια).
Ο μηχανισμός με τον οποίο αναπτύσσεται η δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια, απόρροια της αριστερής καρδιακής ανεπάρκειας, είναι ο εξής: η αριστερή κοιλία αδυνατεί να προωθήσει αίμα προς την περιφέρεια, το αίμα επιστρέφει στην αριστερή κοιλία, στον αριστερό κόλπο, προωθείται στους πνεύμονες, με τελική κατάληξη τη δεξιά κοιλία. Η περίσσεια ποσότητα αίματος, αυξάνει την αρτηριακή πίεση, η δεξιά πλευρά της καρδιάς αυξάνει τη λειτουργία της κι ως εκ τούτου βλάπτεται. Έπειτα, το αίμα από τη δεξιά κοιλία δεν αντλείται στην κυκλοφορία αποτελεσματικά, λιμνάζει στις φλέβες, με αποτέλεσμα το οίδημα και τη συμφόρηση (συσσώρευση υγρού στον εξωκυττάριο χώρο).
Μεταβαίνοντας στα υπόλοιπα αίτια που προκαλούν δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια, είναι η ΧΑΠ, η πνευμονική εμβολή και ό,τι δύναται να προκαλέσει πνευμονική υπέρταση, λόγω της εξαναγκασμένης αύξησης της λειτουργικότητας της δεξιάς κοιλίας. Στο πέρας του χρόνου η δεξιά κοιλία δεν αντλεί επαρκή ποσότητα αίματος. Όσον αφορά το έμφραγμα, προκαλεί αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια, λόγω στένωσης στεφανιαίου αγγείου, στην αριστερή όψη της καρδιάς. Σε περίπτωση που συμβεί στη δεξιά όψη της καρδιάς προκαλεί κατ’ ευθείαν δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια.
Σε προσθήκη περαιτέρω αιτιών της πρόκλησης αυτής της νόσου, περιλαμβάνεται η πνευμονική στένωση, στένωση της πνευμονικής βαλβίδας. Το έργο της δεξιάς κοιλίας αυξάνεται για να επιτύχει την ικανοποιητική άντληση ποσότητας αίματος στην πνευμονική κυκλοφορία με αποτέλεσμα την εξασθένηση της. Μια άλλη βαλβιδοπάθεια που μπορεί να αποτελέσει αίτιο είναι η στένωση της τριγλώχινας βαλβίδας. Αυτό το φαινόμενο εμποδίζει την αιματική ροή προς τη δεξιά κοιλία, το αίμα συσσωρεύεται στον δεξιό κόλπο με αποτέλεσμα τη διεύρυνσή του. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν η τριγλώχινα βαλβίδα δεν κλείνει επαρκώς, παρατηρείται η τριγλώχινα ανεπάρκεια. Καθώς η τριγλώχινα δεν κλείνει πλήρως, σε συστολή της δεξιάς κοιλίας το αίμα επιστρέφει στον δεξιό κόλπο. Αυξάνεται η πίεση στον δεξιό κόλπο και έπειτα στη συστηματική κυκλοφορία. Είναι κοινώς γνωστό πως αυτή η αύξηση της πίεσης προκαλεί οίδημα των κάτω άκρων και άλλα συμπτώματα που θα αναλυθούν στη συνέχεια.
Σε τελική ανάλυση των αιτίων που προκαλούν δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια είναι η περικαρδιακή συστολή. Το περικάρδιο είναι ένας υμένας που περιβάλλει την καρδιά, δημιουργώντας μεταξύ αυτού και της καρδιάς μια κοιλότητα, την περικαρδιακή κοιλότητα. Αν το περικάρδιο υφίσταται συνεχόμενη φλεγμονή γίνεται άκαμπτο και πεπαχυσμένο, με αποτέλεσμα την αδυναμία πραγματοποίησης φυσιολογικής διαστολής των κοιλοτήτων της καρδιάς. Ως εκ τούτου, η ποσότητα αίματος που αντλείται στην κυκλοφορία δεν επαρκεί.
Όπως σημειώθηκε και πριν, η εξαγγείωση υγρών από τις φλέβες στους περιφερικούς ιστούς προκαλεί οίδημα. Σημεία εντοπισμού του οιδήματος είναι τα κάτω άκρα, η οσφύ, ο γαστρεντερικός σωλήνας και το ήπαρ (γεγονός που οδηγεί σε ασκίτη). Επιπρόσθετα συμπτώματα περιλαμβάνουν δύσπνοια, πόνο και δυσφορία στο στήθος και αίσθημα παλμών καρδιάς. Σε προχωρημένο στάδιο της νόσου ο ασθενής οδηγείται σε μια κατάσταση που ονομάζεται καρδιακή καχεξία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Right-Sided Heart Failure, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Right-Sided Heart Failure, My Health Alberta, διαθέσιμο εδώ
