Του Βασίλη Μορφονιού,
Το πρωί της 6ης Νοεμβρίου, τα γραφεία εύρεσης εργασίας γέμισαν από δημοσκόπους, καθώς οι προβλέψεις τους περί σκληρού και αμφίρροπου πολιτικού αγώνα πνίγηκαν από ένα κόκκινο εκλογικό κύμα. Ο Trump πέτυχε όχι μόνο “Governing Trifecta” —κερδίζοντας δηλαδή την προεδρία, τη γερουσία και τη βουλή— αλλά κέρδισε και για πρώτη φορά, τη λαϊκή ψήφο —τελευταία φορά που το κατάφεραν αυτό οι Ρεπουμπλικάνοι ήταν το μακρινό 2004. Ο «πορτοκαλί» πρόεδρος επανέρχεται στο προσκήνιο της διεθνούς πολιτικής σκηνής, λοιπόν, υποσχόμενος να φέρει τα «πάνω κάτω» τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική αμερικανική πολιτική.
«Να είσαι εχθρός της Αμερικής είναι επικίνδυνο, αλλά το να είσαι φίλος είναι φονικό». Αυτά τα λόγια, είχε πει ο Αμερικανός διπλωμάτης, Henry Kissinger και αυτά, σίγουρα σκέφτονται στο Κίεβο και στις Βρυξέλλες, αυτή τη στιγμή. Γεγονός που επιβεβαιώνεται, γιατί ο επερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος έχει συγκρίνει την Ευρωπαϊκή Ένωση με την Κίνα και έχει επαναλάβει πολλές φορές το στόχο του, να υποβάλλει δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα, με σκοπό να μειώσει το υπερβάλλον ισοζύγιο εξαγωγών της Ευρώπης προς την Αμερική.
Σαν να μην ήταν αρκετός πονοκέφαλος για τους Ευρωπαίους αυτό, ο Trump έχει εκφραστεί ανοιχτά για τις προθέσεις του να κόψει την στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία, επαναλαμβάνοντας, μάλιστα, συχνά την πεποίθηση του ότι θα λήξει τον πόλεμο σ’ ένα 24ώρο. Ο αντιπρόεδρος του, JD Vance, έχει αναφέρει ότι οι διαπραγματεύσεις θα γίνουν με βάση τη πραγματικότητα του εδάφους των μαχών, δηλώνοντας ότι πιθανότατα η Ουκρανία θα αναγκαστεί να παραχωρήσει εδάφη. Οι πρώτοι διορισμοί του Trump, στο καινούργιο υπουργικό συμβούλιο, φαίνεται να συμβαδίζουν με τις προεκλογικές υποσχέσεις του, καθώς απέρριψε τους ένθερμους νεοσυντηρητικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας και μέλη της προηγούμενης ομάδας, του Nikki Haley και Mike Pompeo. Αντιθέτως, διόρισε παρόμοιους σκεπτικιστές της υποστήριξης στην Ουκρανία σε υψηλόβαθμες θέσεις —Tulsi Gabbard, Vivek Ramaswamy, Matt Gaetz.
Η θέση αυτή έρχεται σε απευθείας ρήξη με την εξωτερική πολιτική της ευρωπαϊκής ένωσης, η οποία μετά την επανεκλογή της Ursula Von Der Leyen, έχει θέση ως ένα από τους πρωταρχικούς στόχους της, την «υποστήριξη της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και την παροχή πολιτικής, οικονομικής, στρατιωτικής και ανθρωπιστικής βοήθειας». Βάση αυτών των θέσεων, λοιπόν, δεν αποτελεί έκπληξη η επιλογή της Εσθονής πρωθυπουργού, Kaya Kallas, για την θέση του υπουργού εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντικαθιστώντας τον Joseph Borell. Η Kaya Kallas σπούδασε δικηγόρος, το 2010 μπήκε στην πολιτική και ένα χρόνο μετά εξελέγη βουλευτής. Έγινε μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2014, όπου ασχολήθηκε από την τεχνολογία μέχρι την ενέργεια και την εξωτερική πολιτική.
Από τον Φεβρουάριο του 2022, με την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Kallas έχει πρωτοστατήσει στις ευρωπαϊκές ενέργειες για επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στο Κίεβο και ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της ΕΕ. Ωστόσο, η σθεναρή αντιρωσική της στάση είχε ξεκινήσει νωρίτερα, με αποτέλεσμα η Ρωσία να την χαρακτηρίσει “persona non grata”. Το Κρεμλίνο θεωρεί την προσπάθειά της να αφαιρέσει σοβιετικά μνημεία από την Εσθονία ως «εχθρική πράξη κατά της ιστορικής μνήμης». Αν η Αμερικανική εξωτερική πολιτική, λοιπόν, ενσαρκώνεται στο πρόσωπο του Απομονωτιστή Trump, ο οποίος περηφανεύεται για τις καλές σχέσεις, που έχει με τον Putin και η Ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική ενσαρκώνεται στο πρόσωπο της Νατοϊκής Kallas, η όποια περηφανεύεται για τις κακές σχέσεις, που έχει με τον Putin, τότε μία ρήξη στη βορειοατλαντική συμμαχία μοιάζει αναπόφευκτη.
«Θα επιδιώξουμε διασυνδέσεις, θα επιδιώξουμε συναντήσεις με τον επερχόμενο εκλεγμένο πρόεδρο και την ομάδα του, για να διαμορφώσουμε κοινές πολιτικές, διότι αυτό που βλέπω σε όλο τον κόσμο είναι ότι είμαστε οι ισχυρότεροι σύμμαχοι και πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε ενωμένοι. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν για το τι συμβαίνει στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, θα πρέπει να ανησυχούν περισσότερο για το πώς αντιδρούμε στον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Έτσι, είναι και προς το συμφέρον τους να το πράξουν», είπε η Kallas μετά την εκλογή Trump. Το απόγευμα της Τρίτης 12/11, αναβλήθηκε, μέχρι νεωτέρας, η ψηφοφορία για την έγκριση του διορισμού της Kallas ως αντιπροέδρου της Κομισιόν και Ύπατης Εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, χωρίς να προσδιοριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία για την διεξαγωγή της ψηφοφορίας.
Η Ευρώπη φαίνεται να θέλει να «τεστάρει τα νερά» των σχέσεων της με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση προτού «κλειδώσει» σε μια σκληροπυρηνική αντι-ρωσική πολιτική. Η Αμερική έχει προσφέρει το μεγαλύτερο ποσοστό της στρατιωτικής και οικονομικής υποστήριξης στην Ουκρανία, ενώ τα παράπονα του Trump για τους Ευρωπαίους «που δεν πληρώνουν ανάλογα με την άμυνα, που τους προσφέρεται» είναι πλέον γνωστά. Παρότι, υπάρχουν πολλές φωνές, οι οποίες καλούν την Ε.Ε. να καλύψει μόνη της το κενό, το οποίο θα αφήσουν οι ΗΠΑ, σε περίπτωση που ο Trump αποσυρθεί από την σύγκρουση, οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν ότι η Ε.Ε. δεν έχει τα μέσα ή τη συνοχή, που χρειάζεται για ένα τέτοιο project, ενώ το γεγονός ότι η μεγαλύτερη οικονομία της —η Γερμανική— βρίσκεται σε ύφεση, κάνει αυτό το ενδεχόμενο ακόμα λιγότερο ρεαλιστικό. Παρόλο που μία απόρριψη της 47χρονης μοιάζει με σενάριο φαντασίας, είναι πιθανό η ίδια η Kallas να οπισθοχωρήσει στις θέσεις της ή ακόμα και να παραιτηθεί αν ο Trump αποδειχθεί αμετακίνητος όσον αφορά στον τερματισμό του πολέμου.
Μια νέα μεταβλητή, η οποία προέκυψε την Κυριακή 17 Νοεμβρίου, είναι η άδεια χρήσης πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς ATACMS από την υπηρεσιακή πλέον κυβέρνηση Biden στην Ουκρανία, δίνοντας της την δυνατότητα να χτυπήσει λογιστικούς στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσική Επικράτεια. Ο πρόεδρος Biden είχε απορρίψει αυτή τη πρόταση τον Σεπτέμβριο, αφού ο Ρώσος πρόεδρος, Putin, είχε απειλήσει ότι μία τέτοια κίνηση θα άλλαζε την φύση του πολέμου και θα έθετε την Αμερική και τη Ρωσία σε άμεσο πόλεμο. Ακόμα, δεν γνωρίζουμε τι του άλλαξε τη γνώμη ούτε αν ο επερχόμενος πρόεδρος, Trump, ενημερώθηκε γι’ αυτή την απόφαση από πριν —το γεγονός ότι δεν την σχολίασε είναι σίγουρα ασυνήθιστο για κάποιον, που δεν αφήνει τίποτα να περάσει ασχολίαστο στο Twitter και το Truth Social. Όπως και να έχει, μένει να δούμε αν και ποια θα είναι η Ρωσική αντίδραση. Οι μέρες μέχρι την ορκωμοσία του Trump, καθώς και οι βδομάδες αμέσως μετά, είναι κρίσιμες για το μέτωπο της Ουκρανίας. Επομένως, είναι φανερό ότι η όποια εξέλιξη στο μέτωπο αυτή τη χρονική περίοδο πολύ πιθανό να επηρεάσει την εξωτερική πολιτική της Ευρώπης και Αμερικής για τα επόμενα χρόνια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ο Τραμπ θα επιβάλει άμεσα πρόσθετους δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα — «Δεν είναι μπλόφα» προειδοποιούν Αμερικανοί οικονομολόγοι, ert.news, διαθέσιμο εδώ
