Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Στις μέρες μας, είναι εξαιρετικά δύσκολο —με συγχωρείτε, ακατόρθωτο— να βρείτε έναν άνθρωπο που να μην είχε ποτέ σκαμπανεβάσματα στις διαπροσωπικές του σχέσεις. Πάντα θα υπάρχουν τσακωμοί, αυτό είναι το πιο διακριτό και σύνηθες άλλωστε.
Υπάρχουν, όμως, κι άλλα στοιχεία που υποβόσκουν, κάνοντας την αμυδρή εμφάνισή τους με ένα νεύμα, με ένα βλέμμα, με ένα σχόλιο. Μία απόπειρα για να ξετυλίξει αυτό το «κουβάρι» των ανθρωπίνων σχέσεων κάνει η Τζένη Οικονομίδη με το πρώτο της βιβλίο, Η Λειψυδρία και άλλες ιστορίες, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Θεμέλιο.
Μαθαίνοντας τη συγγραφέα του συγκεκριμένου βιβλίου, η Τζένη Οικονομίδη γεννήθηκε στην Ηγουμενίτσα το 1961, πραγματοποίησε σπουδές στη Θεσσαλονίκη το 1980, η οποία την κράτησε, αφού έκτοτε ζει και εργάζεται στην πόλη. Έχει δημοσιεύσει κριτικά κείμενα στο Αντί, στον Πολίτη, στην Καθημερινή και στην Εποχή των βιβλίων και πεζά στο Εντευκτήριο, στον Αναγνώστη και στην Παρέμβαση. Η Λειψυδρία και άλλες ιστορίες αποτελεί, όπως προαναφέρθηκε, το πρώτο της βιβλίο.
Ως προς αυτό, αποτελείται από 10 διηγήματα και 1 νουβέλα. Καθένα απ’ αυτά είναι μία ξεχωριστή ιστορία, με διαφορετικά κάθε φορά πρόσωπα. Η καθεμία με πρωτότυπους τίτλους, μερικοί εκ των οποίων είναι οι εξής: Τελευταίο μοντέλο, Παράθυρο στον ακάλυπτο, Αφοσίωση, Ρηχή θάλασσα, Κρίσιμο θραύσμα και, φυσικά, Λειψυδρία. Κάθε διήγημα και μία νέα πλοκή με νέες παραστάσεις, νέες συνθήκες. Άλλες φορές πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο εαυτός, το είδωλο ενός ανθρώπου, τα συναισθήματα που έχουν αποστολέα και παραλήπτη εμάς τους ίδιους. Με τα μάτια μας να παρομοιάζονται με ένα απύθμενο πηγάδι, βρίσκουμε μία ηρεμία, μία λυτρωτική γαλήνη στα σκοτεινά τοιχώματα αυτού του πηγαδιού, δηλαδή της ψυχής μας.
Ακόμη, παρουσιάζεται η αντίδραση των ανθρώπων σε διάφορες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν στη ζωή τους, όπως είναι μία βαριά ασθένεια. Δείχνουμε πυγμή ή είμαστε παραδομένοι στο πεπρωμένο μας; Και οι άνθρωποι που βρίσκονται δίπλα μας; Τί συμβαίνει με αυτούς; Παραμένουν στο πλευρό μας, μένουν εκεί ακάθεκτοι, αναμένοντας την επόμενη «εντολή» μας, αλλά δεν παύουν να είναι και εκείνοι ευαίσθητοι, συναισθηματικοί.
Αναμφίβολα, μέσα στο κείμενο υπάρχει διάχυτη μία μελαγχολία. Πρόκειται για εκείνο το «πέπλο» του μυστηρίου που σκεπάζει όλες τις ανθρώπινες σχέσεις. Οι τρόποι με τους οποίους η συγγραφέας καταφέρνει να αποτυπώσει αυτό το μυστήριο είναι αφενός η μεταφορά από τον εξωτερικό στον εσωτερικό και ψυχολογικό χώρο και αφετέρου η έξυπνη χρήση της γλώσσας. Αναλυτικότερα, παίζει με τον λόγο, παίζει με τη γλώσσα και μέσα από αυτό το ξέφρενο παιχνίδι αποκαλύπτει τον ανθρώπινο πόνο. Δίνει έμφαση, όχι μόνο στα ίδια τα πρόσωπα, αλλά και στον χώρο που τους περιβάλλει· η περιγραφή σε κάνει να βυθιστείς μέσα στην εικόνα της φαντασίας σου, ως επισκέπτης στον φανταστικό κόσμο της συγγραφέως.
Περιγράφεται λεπτά και δεξιοτεχνικά ακόμη και η παραμικρή λεπτομέρεια, ακόμη και ο πιο μικρός κόκκος συναισθήματος που παρουσιάζουν οι ετερόκλητοι χαρακτήρες. Μιλώντας για σκηνικά απλά και καθημερινά, καταφέρνει να ξεδιπλώσει έναν πλούτο συναισθηματικής νοημοσύνης και διαχείρισης της γλώσσας, παρουσιάζοντας ένα υπέροχο αποτέλεσμα.
«…Τον είχε περπατήσει αυτόν τον δρόμο της συγκίνησης πολύ καιρό. Τώρα ήταν η στιγμή της επιστροφής… Σπαταλημένες στιγμές, υποτιμημένες σκέψεις, ψιχία ακαθόριστα μεγάλου ειδικού βάρους. Σημαντική απαρατήρητη ζωή. Περπατώντας νύχτα στον δρόμο για το σπίτι. Οι σκιές και οι ήχοι φιλικοί εφιάλτες. Ήρεμος, μικρός απολογισμός. Στο σκοτάδι ανάβει η αλήθεια των πραγμάτων. Χωρίς να χρειάζεται να γίνει λέξεις. Χωρίς λέξεις. Η αίσθηση του όγκου των πραγμάτων, η αίσθηση του όγκου του εαυτού σου, χωρίς φως, χωρίς χρόνο. Σε μια ανεξερεύνητη ακόμα οικειότητα. Στα τυφλά, απλώνοντας τα χέρια ορίζεις το μέρος σου. Και φωνάζεις το όνομά σου. Σου απευθύνεσαι. Για να βρεις σιγά σιγά τον τρόπο να απευθυνθείς και στους άλλους».
Πρόκειται για μια διαφορετική προσέγγιση, πολύπλευρη, με πλούσιο περιεχόμενο και βαθυστόχαστα μηνύματα. Όλοι άνθρωποι και, ταυτόχρονα, όλοι παίκτες στο παιχνίδι που λέγεται ζωή. Υπάρχει, όμως, κάτι που μας ενώνει και δεν είναι άλλος από αυτόν τον συναισθηματικό «λαβύρινθο», αυτό το άλυτο μυστήριο των ανθρώπινων σχέσεων. Αλλά, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχουν τέλειες σχέσεις, γιατί, πολύ απλά, δεν υπάρχουν τέλειοι άνθρωποι…
