Της Γεωργίας Καρυώτη,
Τον τελευταίο καιρό στα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρατηρείται η ανάδειξη της vintage αισθητικής, μια τάση που συναντά την αναβίωση του βινυλίου εδώ και μία δεκαετία. Στον χώρο της μουσικής πολλοί καλλιτέχνες επιλέγουν να κυκλοφορούν τα άλμπουμ τους όχι μόνο σε εφαρμογές streaming αλλά και σε βινύλια, κασέτες, CD και άλλα. Η κίνηση αυτή από την πλευρά των μουσικών, αλλά και των ακροατών με την επιλογή τους, ενισχύει την οικονομία των δισκοπωλείων καθώς και των εταιρειών κατασκευής συσκευών αναπαραγωγής. Πώς ξεκίνησε, όμως, η δημιουργία των βινυλίων φθάνοντας σήμερα στο youtube και στο spotify;
Η κατασκευή των βινυλίων αποτελεί κομβικό σημείο στην ιστορία της μουσικής βιομηχανίας, με τον φωνογράφο του Thomas Edison να κηρύσσει την έναρξή τους στα τέλη της δεκαετίας του 1870. Πρόκειται για μια χειροκίνητη συσκευή ηχογράφησης και αναπαραγωγής ήχου που περιλάμβανε καλυμμένους με αλουμινόχαρτο κυλίνδρους, πάνω στους οποίους δημιουργούνταν αυλακώσεις από μία βελόνα. Η τελευταία χάραζε τον ήχο πάνω στον κύλινδρο με αποτέλεσμα να ηχογραφούνται οι ήχοι, ενώ μία δεύτερη βελόνα περνούσε μέσα από τις χαραγμένες αυλακώσεις, αναπαράγοντας τους ήχους.
Ύστερα από μία δεκαετία εμφανίστηκε το γραμμόφωνο από τον Emil Berliner, το οποίο περιείχε αυτήν τη φορά επίπεδους και όχι κυλινδρικούς δίσκους, φθάνοντας πιο κοντά στη σημερινή μορφή του βινυλίου. Από τις αρχές μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα οι δίσκοι κατασκευάζονταν από shellac αλλά μπορούσαν να παίζονται μόνο με 78 στροφές ανά λεπτό (RPM), όταν η Columbia Records κατασκεύασε τους LP (Long Play) δίσκους, οι οποίοι έχουν περισσότερη διάρκεια, επιτρέποντας στους καλλιτέχνες να κυκλοφορούν τα άλμπουμ τους. Από αυτό το σημείο κι έπειτα η μετάδοση της μουσικής έλαβε τεράστιες διαστάσεις με τους δίσκους βινυλίου να συνδέουν τις χώρες σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι καλλιτέχνες που σημείωσαν ρεκόρ στις πωλήσεις ήταν ο Michael Jackson, οι AC/DC, οι Pink Floyd, οι Fleetwood Mac, οι Beatles και πολλοί άλλοι. Ωστόσο, στα 90s σημειώνεται ιστορική πτώση των πωλήσεων βινυλίων, με τα CD, DVD και MP3 να παίρνουν τη θέση τους στην αγορά αλλά και στις προτιμήσεις των καταναλωτών λόγω της ευκολίας στη μετακίνησης τους.
Το διαδίκτυο, καταλαμβάνοντας σήμερα την πρωτοκαθεδρία στην αναπαραγωγή της μουσικής, έχει προσφέρει μια εντελώς διαφορετική διάσταση, αυτή της ελεύθερης πρόσβασης. Η συνύπαρξη και των δύο μέσων αναδεικνύει μια νέα κουλτούρα ψηφιακής αισθητικής, η οποία, όμως, δεν ξεχνά τη διαφορετική ποιότητα και ιστορία της μουσικής ακρόασης.
Στον αντίποδα της ψηφιακής εποχής, η ακρόαση μουσικής δεν περιορίζεται στο πάτημα ενός κουμπιού με την αυθεντική ποιότητα του κάθε βινυλίου να προσφέρει μια διαφορετική γοητεία στην εμπειρία ακρόασης. Ο ήχος αναπαράγεται με έναν πιο φυσικό και ακατέργαστο τρόπο, ιδίως στις χαμηλές και μεσαίες συχνότητες, ενώ δεν υπάρχουν ψηφιακές μετατροπές. Μάλιστα, πολλά βινύλια αποτελούν συλλεκτικά κομμάτια, ενώ οι θήκες και τα εξώφυλλά τους προσδίδουν έναν ξεχωριστό καλλιτεχνικό χαρακτήρα. Ωστόσο, δεν πρόκειται μονάχα για μια τάση ρετρολατρίας και νοσταλγικής σύνδεσης με το παρελθόν αλλά αφορά ένα πολιτισμικό φαινόμενο αντίδρασης στην ψηφιακή, άυλη υπερκατανάλωση. Από την άλλη πλευρά, τίθενται προβληματισμοί σχετικά με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του κόστους κατασκευής των βινυλίων, με τους ειδικούς να προσπαθούν να βρουν λύσεις για τη μείωσή του.
Παρόλα αυτά, οι πωλήσεις των βινυλίων συνεχίζονται από σύγχρονους καλλιτέχνες, διαδίδοντας την αναλογική εμπειρία ακρόασης της μουσικής. Για το 2024 μέχρι στιγμής η Taylor Swift κατέχει την πρώτη θέση στις πωλήσεις με το άλμπουμ της The Tortured Poets Department, γεγονός που αποδεικνύει ότι τα βινύλια δεν ανήκουν μόνο στο παρελθόν, αλλά αποτελούν τρόπο σύνδεσης των παλαιότερων και σύγχρονων δημιουργιών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Best Selling Vinyl Records of All Time, irelandvinyl.com, διαθέσιμο εδώ
- The History of Vinyl Records: An In-Depth Guide, thesoundofvinyl.us, διαθέσιμο εδώ
- The Official best-selling vinyl albums and singles of 2024 so far, officialcharts.com, διαθέσιμο εδώ
