Της Μιμής Πασχαλοπούλου,
Στην καθημερινότητά μας, το πένθος δεν περιορίζεται μόνο στις απώλειες ανθρώπων. Οι απώλειες ευκαιριών, η ματαίωση των προσδοκιών μας, μια ζωή που δεν εξελίχθηκε όπως ελπίζαμε, συνθέτουν έναν βαθύ και συχνά αόρατο πόνο.
Κάτι μπορεί να γίνει σημαντικό για μας, πολύ πριν το αποκτήσουμε όντως. Όταν η ζωή δεν προχωρά με τον τρόπο που περιμένουμε και βλέπουμε πως οι προσδοκίες και τα όνειρα μας, ίσως δεν εκπληρωθούν ποτέ, βιώνουμε απώλεια. Οι προσδοκίες αυτές μπορεί να ξεκινούν από εμάς, ή να έχουν δημιουργηθεί, με την πάροδο του χρόνου, μέσα από το περιβάλλον μας. Συνήθως, η οικογένεια, είναι αυτή που μας μεταφέρει υποσυνείδητα αξίες και μας δημιουργεί το αίσθημα ότι για να είναι καλή η ζωή μας, πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η απόκτηση μιας συγκεκριμένες δουλειάς, ο γάμος, η δημιουργία οικογένειας κτλ.
Οι άνθρωποι τείνουμε να τα βλέπουμε όλα ή «άσπρα» ή «μαύρα». Κατηγοριοποιούμε πράγματα και καταστάσεις ως απόλυτα καλές ή κακές, σωστές ή λάθος. Η αντίστασή μας, στο να αποδεχθούμε πως η ζωή ποτέ δεν θα είναι τέλεια, αλλά θα είναι πάντα μια μίξη αρνητικών και θετικών συναισθημάτων, εντείνει το αίσθημα της απώλειας.
Η θεραπεία του εαυτού, έρχεται σε συνδυασμό με την εξέλιξή του. Η εξέλιξη αυτή, αποτελεί μια αλλαγή, που σηματοδοτεί την «απώλεια» του προηγούμενου εαυτού. Έτσι, η μετάβαση αυτή, περιέχει το πένθος για τα κομμάτια του εαυτού μας που έμειναν πίσω. Πενθούμε στοιχεία του χαρακτήρα μας, τα οποία πλέον δεν υπάρχουν ή αντικαταστάθηκαν. Πενθούμε ανθρώπους που θεωρούσαμε πως θα βρίσκονταν ακόμα στη ζωή μας, αλλά έπρεπε να απομακρυνθούν από αυτή, όπως επίσης και τον χρόνο που αφιερώσαμε σε καταστάσεις και ανθρώπους, που τελικά δεν το άξιζαν. Πενθούμε για την αγάπη ή την στήριξη που περιμέναμε να λάβουμε, αλλά δεν πήραμε ποτέ.
Απώλεια βιώνουμε και όταν συνειδητοποιούμε πώς υπήρξαν ευκαιρίες στην ζωή μας και εμείς τις αγνοήσαμε, είτε επειδή δεν τις αντιληφθήκαμε, είτε γιατί δεδομένων των καταστάσεων, δεν ήταν εύκολο να τις εκμεταλλευτούμε. Συνήθως, αυτό συμβαίνει όταν η τωρινή μας πραγματικότητα, φτάνει σε σημείο να διαθέτει τα χαρακτηριστικά που χρειάζονταν τότε, για την αξιοποίηση της συγκεκριμένης ευκαιρίας. Μόνο που η ευκαιρία τώρα χάθηκε, δημιουργώντας μας απογοήτευση που δεν καταφέραμε ή δεν μας επέτρεπε το περιβάλλον μας, να είχαμε εξαρχής ό,τι ήταν απαραίτητο, για να μην την αφήσουμε να φύγει.
Η απώλεια, συνοδεύεται με την απόγνωση και την αβεβαιότητα για το μέλλον. Πολλές φορές, συνδυάζεται με το να κατηγορούμε τον εαυτό μας και με την δημιουργία τύψεων και ενοχών, καθώς πιστεύουμε πως εμείς ευθυνόμαστε για αυτό. Όμως, δεν μας αναλογεί τόσο μεγάλο μερίδιο ευθύνης όσο πιστεύουμε, ενώ μπορεί να μην μας αναλογεί και καθόλου. Συνήθως, πράττουμε με τα δεδομένα και τα εργαλεία που έχουμε εκείνη τη στιγμή. Τις γνώσεις και την ψυχική δύναμη που έχουμε εκείνη την στιγμή. Με λίγα λόγια, κάναμε ότι καλύτερο μπορούσαμε, και εάν μπορούσαμε να είχαμε πράξει διαφορετικά, θα το είχαμε κάνει.
Tο πένθος, αν δεν μπορούμε να το διαχειριστούμε, μπορεί να μας οδηγήσει στο να μην είμαστε ενεργοί στις ζωές μας και να αποστασιοποιούμαστε από τον εαυτό μας και τους άλλους. Ουσιαστικά, ζούμε σαν φυλακισμένοι, ανάμεσα στη πραγματικότητα που θα θέλαμε να υπήρχε, και στη πραγματικότητα που όντως υπάρχει.
Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της κατάστασης, είναι η αναγνώριση της απώλειας και της απογοήτευσης. Έπειτα, χρειάζεται να μπούμε σε μια διαδικασία, μικρού «θρήνου». Χρειάζεται να θυμόμαστε, πως το ότι η ζωή μας δεν είναι όπως την φανταστήκαμε, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να περιέχει ευτυχία και ευχαρίστηση. Το να εκτιμάμε συνειδητά και καθημερινά, τα οτιδήποτε καλό υπάρχει στη ζωή μας, και να αναγνωρίζουμε την αξία του, μπορεί να μας βοηθήσει σημαντικά. Τέλος, πρέπει να υπενθυμίζουμε στους εαυτούς μας, πως το ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε το μέλλον μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Grieving the Life You Expected: Nonfinite Grief and Loss, whatsyourgrief.com, διαθέσιμο εδώ
- Grieve the Life You Didn’t Have, tamalafloyd.com, διαθέσιμο εδώ
