Της Έλενας Κουλοπούλου,
Τους τελευταίους μήνες, η Kυβέρνηση της Αυστραλίας εργάζεται σκληρά προκειμένου να παραδώσει στον αυστραλιανό λαό ένα νομοθέτημα με ρυθμίσεις και περιορισμούς, όσον αφορά τόσο την λειτουργία της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), όσο και την πρόσβαση σε πλατφόρμες κοινωνικού δικτύου. Έχοντας ως κατευθυντήρια τον νόμο για την ΤΝ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και διάφορων κρατών ανά τον κόσμο, όπως ο Καναδάς και το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία βρίσκεται εν προκειμένω στο στάδιο ανάπτυξης «προστατευτικών δικλείδων ασφαλείας» για τις επικίνδυνες πτυχές της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ταυτόχρονα, και ενώ διάφορες Kυβερνήσεις εξετάζουν το ενδεχόμενο επιβολής περιορισμών στην πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η αυστραλιανή Kυβέρνηση σχεδιάζει να κάνει το μεγάλο βήμα, προτείνοντας μια νέα νομοθεσία, η οποία θα απαγορεύει στους χρήστες κάτω των 16 ετών να χρησιμοποιούν οποιοδήποτε app που εντάσσεται στην ευρεία κατηγορία των social media.
Ποιους κινδύνους ελλοχεύει η απεριόριστη λειτουργία της ΤΝ και ποια η κατεύθυνση των περιορισμών που επιθυμεί να επιβάλλει η κυβέρνηση;
Σε πρόσφατη ομιλία του, ο Yπουργός, δεξί-χέρι του Πρωθυπουργού, Patrick Gorman, αναφέρθηκε στο πώς η τεχνολογία έχει την ικανότητα να μας «τρομάξει» και συνάμα να μας «επιτρέψει να επιτύχουμε μεγαλεία».
Είναι πλέον φανερό ότι μία νέα εποχή αναδύεται μπροστά μας. Τεχνητή και ανθρώπινη νοημοσύνη βαδίζουν παράλληλα, με την πρώτη να βελτιώνεται ραγδαία και να συνιστά πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, συνοδεύοντάς την καθημερινά. Από το να μας δίνει παραδείγματα και οδηγίες για το πώς θα επιτύχουμε σε ένα interview, μέχρι το να διαδραματίζει πλέον βασικό ρόλο στην ιατρική απεικόνιση, βοηθώντας μας να εντοπίζουμε πρώιμα σημάδια ασθενειών. Τι είμαστε ικανοί όμως να θυσιάσουμε στο βωμό της εξέλιξης; Μπορούμε να αφήσουμε τον κόσμο της ΤΝ να κινείται ανεμπόδιστα, χωρίς κανένα φραγμό; Η απάντηση των σύγχρονων κοινωνιών σε αυτά τα ερωτήματα είναι σαφής. Οφείλουμε να θωρακίσουμε τους πολίτες από τους κινδύνους που συνοδεύουν την εξέλιξη της ΤΝ. Πώς; Όπως απολαμβάνουμε προστασία από κάθε άλλη απειλή των δικαιωμάτων μας. Με νόμους. Οι νόμοι άλλωστε είναι καθρέφτης της κάθε κοινωνίας.
Η προστασία της ιδιωτικής ζωής, των προσωπικών και πνευματικών δεδομένων είναι το κύριο ζητούμενο το οποίο χρήζει διασφάλισης. Ο Γενικός Εισαγγελέας έχει ήδη από τον Σεπτέμβριο παρουσιάσει στο αυστραλιανό Κοινοβούλιο νομοθεσία για την μεταρρύθμιση του νόμου περί απορρήτου, έχοντας ως σκοπό την ενισχυμένη και αποτελεσματικότερη προστασία των Αυστραλών πολιτών. Το νομοσχέδιο εισάγει μάλιστα και μία νέα μορφή αδικοπραξίας για σοβαρές παραβιάσεις της ιδιωτικής σφαίρας καθώς και αναθεωρημένα ποινικά αδικήματα για κακόβουλη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο, μέθοδος γνωστή και ως “doxing”. Παράλληλα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εγκληματική δράση, η οποία έχει τελευταία λάβει νέες μορφές μέσω της χρήσης εργαλείων ΤΝ, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα deepfakes, έχει προταθεί η τροποποίηση του ισχύοντος Ποινικού Κώδικα. Ενδεικτικά, η μη συναινετική μετάδοση σεξουαλικού υλικού που αναπτύχθηκε ή τροποποιήθηκε από τέτοιες τεχνολογίες πλέον ποινικοποιείται και υπόκειται σε σημαντικές ποινές.
Ένα ακόμη ζήτημα που απασχολεί έντονα είναι η αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων (ADM), η οποία έχει ενσωματωθεί εδώ και χρόνια στις διοικητικές διαδικασίες, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Όταν χρησιμοποιείται με προσοχή και υπευθυνότητα, μπορεί να συμβάλει στη γρηγορότερη, πιο αποτελεσματική και ακριβή παροχή υπηρεσιών. Παρ’ όλα αυτά, αν η ADM αξιοποιείται για αποφάσεις που ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τα δικαιώματα ή την ευημερία των πολιτών, εγείρει εύλογες ανησυχίες στο κοινωνικό σύνολο. Είναι κρίσιμο, λοιπόν, να διασφαλίζεται ότι τα ελαττώματα στον σχεδιασμό και την εφαρμογή αυτού του συστήματος εντοπίζονται και διορθώνονται προτού επηρεαστούν άμεσα οι διοικούμενοι, ώστε να αποφευχθούν περιστατικά όπως το σκάνδαλο Robodebt που συγκλόνισε τον αυστραλιανό λαό.
Γιατί χρειάζεται να τεθούν όρια στην χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης;
Η πρόθεση της αυστραλιανής Kυβέρνησης, να προτείνει τη θεσμοθέτηση πολιτικής καθολικού περιορισμού πρόσβασης στα μέσα κοινωνικού δικτύου για τους νέους κάτω των 16 ετών, αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία και έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης ανά τον κόσμο, προκαλώντας πληθώρα αντιδράσεων.
Ο δισεκατομμυριούχος-κάτοχος του X, Elon Musk, έχει ήδη εκφράσει την αντίρρησή του σε αυτό το εγχείρημα, ενώ και το Digital Industry Group, ένα αντιπροσωπευτικό όργανο που περιλαμβάνει ως μέλη τα Meta, TikTok, X και την Google της Alphabet, δήλωσε ότι το εν λόγω μέτρο θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους νέους να εξερευνήσουν πιο σκοτεινά, μη ρυθμιζόμενα μέρη του διαδικτύου, προκαλώντας τελικά αντίστροφα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα. Όταν ρωτήθηκε περί των συγκεκριμένων αντιρρήσεων, ο Βουλευτής Ed Husic είπε ότι η Αυστραλία θα συνεχίσει «να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει», αντιμετωπίζοντας τα ζητήματα «με τρόπο που αντικατοπτρίζει τις εθνικές προτεραιότητες», παρά την αντίθεση της επερχόμενης αμερικανικής Κυβέρνησης Trump.
Ο Πρωθυπουργός της χώρας, Anthony Albanese, σε δήλωση του προς υπεράσπιση του νέου σχεδίου της κυβέρνησης, υποστήριξε ότι «τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάνουν κακό στα παιδιά μας», αναφερόμενος στους σοβαρούς κινδύνους που υπόκεινται η ψυχική και σωματική υγεία των νεαρών ατόμων από την υπερβολική χρήση των social platforms και διαβεβαίωσε ότι «το βάρος θα φέρουν οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για να αποδείξουν ότι λαμβάνουν εύλογα μέτρα που θα αποτρέπουν την πρόσβαση στους νέους κάτω των 16 ετών. Το βάρος δεν θα φέρουν οι γονείς ή οι ίδιοι οι ανήλικοι που υπόκεινται στον περιορισμό». Η σχετική νομοθεσία πρόκειται να εισαχθεί στην αυστραλιανή Βουλή των αντιπροσώπων φέτος, ενώ και το αντιπολιτευόμενο Φιλελεύθερο Κόμμα έχει δώσει το «πράσινο φως», υποστηρίζοντας το εγχείρημα της κυβέρνησης.
Το μέτρο αυτό που συζητείται να υιοθετήσει η Αυστραλία, αν και εντάσσεται σε μία παγκόσμια προσπάθεια καθορισμού κάποιων ορίων στην αλόγιστη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από άτομα πολύ νεαρής ηλικίας, αποτελεί έναν από τους πιο σκληρούς ελέγχους που έχουν επιβληθεί από οποιαδήποτε χώρα μέχρι σήμερα. Σε μια εποχή όπου οι τεχνολογικές εξελίξεις τρέχουν με καταιγιστικούς ρυθμούς, η ανάγκη για μια ισορροπημένη και υπεύθυνη προσέγγιση στη ρύθμιση τους είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η Αυστραλία αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που δεν αποσκοπούν μόνο στο να προστατεύσουν τους πολίτες της από τις σκοτεινές πτυχές της Τεχνητής Νοημοσύνης και της υπερβολικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και στο να διαμορφώσουν ένα νέο πρότυπο παγκόσμιας διακυβέρνησης της τεχνολογίας.
Αντί για παθητική παρακολούθηση, επιλέγει τη δράση, θέτοντας το ανθρώπινο συμφέρον στο επίκεντρο της ψηφιακής εποχής. Το ερώτημα που παραμένει, ωστόσο, είναι εάν αυτές οι ρυθμίσεις θα βρουν τον τρόπο να ισορροπήσουν επαρκώς μεταξύ της προστασίας των δικαιωμάτων και της προώθησης της καινοτομίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Law reform in the age of AI, ministers.ag.gov.au, διαθέσιμο εδώ
- Australia to pursue AI and social media regulation despite any Trump administration opposition, MP says, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Australia Looks To Enact Law Restricting Social Media Usage for Teens, Social Media Today, διαθέσιμο εδώ
- Australia proposes ‘world-leading’ ban on social media for children under 16, Reuters, διαθέσιμο εδώ
