Της Δήμητρας Ψύλλια,
Οι σκελετικοί μύες του σώματός μας εντοπίζονται μέσα σε σαφή οστεοπεριτοναικά διαμερίσματα. Όταν παρουσιαστεί μια παθολογική αύξηση της πίεσης μέσα σε αυτά τα σχετικώς μη διατεινόμενα διαμερίσματα, προκύπτει το σύνδρομο διαμερίσματος. Το οξύ σύνδρομο διαμερίσματος αποτελεί μια επείγουσα κατάσταση, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να οδηγήσει σε μια μόνιμη λειτουργική απώλεια.
Όσον αφορά τις αυξημένες πιέσεις που παρατηρούνται σε αυτήν την παθολογική κατάσταση, αυτές μπορεί να είναι αποτέλεσμα εσωτερικών ή εξωτερικών παραγόντων. Χαρακτηριστικά, η συσσώρευση υγρών μέσα στο διαμέρισμα, ως επακόλουθο μιας αιμορραγίας είναι δυνατόν να περιορίσει τον διαθέσιμο χώρο για τους μύες και τα νεύρα. Ακόμη και μια εξωτερική έλξη του μέλους μπορεί να προκαλέσει μία σημαντική αλλαγή στο μέγεθος/όγκο του διαμερίσματος, συμβάλλοντας στην αύξηση της πίεσης.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
Οι πιο συχνές καταστάσεις που είναι υπεύθυνες για το σύνδρομο διαμερίσματος είναι:
- τα κατάγματα,
- ο τραυματισμός των μαλακών μορίων,
- οι αγγειακές κακώσεις,
- τυχόν αιμορραγική διάθεση ή αντιπηκτική αγωγή που μπορεί να οδηγεί σε αιματώματα,
- τα εγκαύματα,
- τα κυκλοτερή επιθέματα/γύψοι,
- η σκελετική έλξη για ανάταξη καταγμάτων,
- κάποιες χειρουργικές και γενικότερα ιατρικές διαδικασίες, όπως η ενδομυελική ήλωση,
- τα αποστήματα και τέλος οι λοιμώξεις.
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ
Το σύνδρομο ξεκινά με την αυξημένη ενδοδιαμερισματική πίεση, η οποία οδηγεί σε προοδευτικά παθολογικά στάδια. Ειδικότερα, παρατηρείται μειωμένη φλεβική παροχέτευση, η οποία ως επακόλουθο αυξάνει τη διάμεση πίεση και συμβάλλει στο σχηματισμό οιδήματος. Έχουμε, ακόμα, μειωμένη τριχοειδική αιμάτωση, κυτταρική ανοξία και τελικώς μυϊκή καθώς και νευρική ισχαιμία. Στο σύνδρομο διαμερίσματος, η ιστική ισχαιμία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αυξημένη αγγειακή διαπερατότητα και σε επιδείνωση της εγκατεστημένης ενδοδιαμερισματικής πίεσης. Οι πιο εν τω βάθει μυϊκές ίνες είναι οι πρώτες που ισχαιμούν, με επέκταση προς τις περιφερικές μυϊκές ίνες.
Η κύρια τοποθεσία του συνδρόμου είναι στο άνω άκρο, στην ωμική ζώνη, στο βραχίονα και στο αντιβράχιο. Στο κάτω άκρο προσβάλλεται κυρίως ο γλουτός, ο μηρός και το άκρο πόδι.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
Ο πάσχων εμφανίζεται με οίδημα, ωχρότητα και με φυσαλίδες στο δέρμα. Τα κλασσικά συμπτώματα του συνδρόμου ορίζονται ως τα 5 Π, ο ασθενής έχει πυρετό, αίσθημα παλμών, παραισθησία και πάρεση/παράλυση μέλους. Ως πρώιμο σημείο ο ασθενής φαίνεται να πονά ειδικά σε παθητική διάταση και συχνά ο πόνος του εξελίσσεται και δυναμώνει γρήγορα. Σε, επίσης, πρώιμο στάδιο προκαλείται και η παραισθησία, η οποία προκαλείται από την ισχαιμία των νεύρων εντός του διαμερίσματος, καθώς τα νεύρα είναι πολύ ευαίσθητα στην έλλειψη οξυγόνου. Στην πορεία, παρατηρείται η πάρεση/παράλυση του ασθενούς και τελικά έχουμε και την ωχρότητα/αίσθημα παλμών. Ο ασθενής παρουσιάζει ασφυγμία και ακόμα και αν παρατηρηθεί σφυγμός, ο ψηλαφητός παλμός μπορεί να είναι παραπλανητικός και να μην αποκλείει την ύπαρξη του συνδρόμου.
ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Για τη διάγνωση του συνδρόμου είναι απαραίτητο να γίνει μια ακτινογραφία, προκειμένου να διαγνωστούν τυχόν κατάγματα καθώς και μία αγγειογραφία για να ανευρεθεί η απουσία σφίξεων αν υπάρχει η υποψία αγγειακής κάκωσης. Η πίεση εντός του διαμερίσματος οφείλεται να παρακολουθείται στενά και να καταγράφονται οι τιμές της. Όσον αφορά τις εργαστηριακές εξετάσεις, πραγματοποιείται μία πλήρης γενική αίματος, για ανεύρεση λοιμώξεων, βιοχημικές εξετάσεις για την αξιολόγηση των παθολογικών ηλεκτρολυτών και της νεφρικής λειτουργίας, CPK/ούρα καθώς και οι χρόνοι πήξης. Οι εξετάσεις αυτές βοηθούν στη διάκριση του συνδρόμου διαμερίσματος από άλλες παθολογικές καταστάσεις όπως, η αγγειακή ή νευρογενής χωλότητα, η φλεβική ανεπάρκεια το αιμάτωμα, η νευροπάθεια και άλλα.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία ξεκινά συντηρητικά με την αφαίρεση, αν υπάρχουν, των κυκλοτερών επιθεμάτων ή του γύψου, την ανύψωση του προσβεβλημένου μέλους στο επίπεδο της καρδιάς και την αποφυγή της συστηματικής υπότασης. Σε περίπτωση μη επιτυχίας της συντηρητικής θεραπείας, πραγματοποιείται χειρουργική διάνοιξη της περιτονίας που καλύπτει τον πάσχοντα μυ. Ειδικότερα, στο κατώτερο πόδι αποσυμπιέζονται τα μυϊκά διαμερίσματα και εφαρμόζονται διάφορες τεχνικές για την τομή. Χρησιμοποιούνται συχνά ειδικά επιθέματα αναρρόφησης VAC για την κάλυψη των πληγών, τα οποία μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση του οιδήματος. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο ασθενής επανεξετάζεται στο χειρουργείο για τη βιωσιμότητα του ιστού σε 24-48 ώρες, καθώς ο νεκρωτικός ιστός είναι ανάγκη να αφαιρείται προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος λοίμωξης.
Ολοκληρώνοντας, γίνεται αντιληπτό ότι το σύνδρομο διαμερίσματος αποτελεί μία επείγουσα κατάσταση της ορθοπαιδικής, όπου η χειρουργική αποσυμπίεση θα πρέπει να πραγματοποιείται μόλις τίθεται η διάγνωση καθώς η ιδανική στιγμή για τη διάνοιξη της περιτονίας είναι μέσα στις 6 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Acute compartment syndrome, pubmed, διαθέσιμο εδώ
- Mark D. Miller, Jennifer A. Hart, John M. MacKnight. Εκδόσεις Π.Χ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ
