Του Χάρη Χρυσανθόπουλου,
Με μήκος 21 χιλιάδων χιλιομέτρων, το Σινικό τείχος της Κίνας αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά ανθρώπινα επιτεύγματα στον τομέα της αρχιτεκτονικής. Ξεκινώντας από την χερσόνησο Liadong, στα ανατολικά σινορωσικα σύνορα και καταλήγοντας στην λίμνη Lop στο δυτικό μέρος της χώρας, το τείχος είναι πράγματι μια τεράστια οχύρωση στον κινεζικό βορρά. Ας εξετάσουμε τους λόγους για τους οποίους κατασκευάστηκε το τείχος, καθώς και την ιστορικη πορεία του φαντασμαγορικού αυτού έργου.
Το 221 π.Χ., ο βασιλιάς Ζενγκ της δυναστείας των Τσιν, κατόρθωσε να ενοποιήσει την Κίνα και να στεφθεί ο πρώτος αυτοκράτορας της δυναστείας του. Προκειμένου, να προστατέψει την αυτοκρατορία του από τις επιδρομές των Xiongu, ενός νομαδικού λαού του οποίου, η κυριαρχία επεκτεινόταν σε εδάφη κυρίως της σημερινής Μογγολίας και νοτιοανατολικής Ρωσίας, ο Ζενγκ διέταξε την κατασκευή μεγάλων αμυντικών προπυργίων στον κινεζικό βορρά. Το εγχείρημα ήταν τεράστιο για τα δεδομένα της εποχής εκείνης. Οι περιορισμένοι φυσικοί πόροι, το σκληρό κλίμα και οι συχνές επιδρομές δυσκόλεψαν περαιτέρω, την κατασκευή. Ορισμένοι ερευνητές ισχυρίζονται πως εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην κατασκευή του τείχους των Τσιν.
Η κατασκευή του τείχους αποδείχθηκε αποτελεσματική για τη προστασία της Κίνας των Τσιν. Τους επόμενους αιώνες, οι επόμενες κινεζικές δυναστείες συνέχιζαν να χρησιμοποιούν το τείχος για την άμυνα των Αυτοκρατοριών τους, χωρίς να προχωρήσουν ωστόσο, σε σοβαρή βελτίωσή του. Τον 14ο αιώνα, η μογγολική στρατιά των Οϊράτς πέτυχε σημαντική νίκη εναντίων του στρατού της δυναστείας των Μινγκ στην μάχη του Τούμου. Προκειμένου να αντισταθούν στις μογγολικές εισβολές, οι Μινγκ προχώρησαν σε βελτιώσεις μεγάλης κλίμακας στο τείχος. Είκοσι πέντε χιλιάδες παρατηρητήρια κατασκευάστηκαν, οι παλαιοί χωμάτινοι τοίχοι ενισχυθήκαν με πέτρα και τούβλα και τοποθετήθηκαν περισσότερες φρουρές. Σε όσα σημεία δεν ήταν δυνατό να κατασκευαστούν φυλάκια, οι κινέζοι έσκαψαν τάφρους και από τις δυο μεριές του τείχους.
Για τις επόμενες εκατονταετίες, το τείχος συνέχιζε να επεκτείνεται και να βελτιώνεται, προστατεύοντας την Κίνα από επικίνδυνες επιδρομές, προερχόμενες από τον Βορρά. Το 1644 μια στρατιά Μαντσού κατόρθωσε να διαπεράσει το τείχος και να κατευθυνθεί στο Πεκίνο, το οποίο και κατέλαβε, ξεκινώντας στη Κίνα, κατ’ αυτόν τον τρόπο, η περίοδος της δυναστείας των Τσινγκ. Η αυτοκρατορία των Τσινγκ επέκτεινε την κυριαρχία της και πέρα των συνόρων του Σινικού τείχους, διακόπτοντας τις κατασκευές.
Αν και πολλοί ευρωπαίοι ταξίδεψαν στην Κίνα τον 13ο και 14ο αιώνα, οι πρώτες επίσημες αναφορές για την ύπαρξη του τείχους ξεκίνησαν να κυκλοφορούν στην Ευρώπη, στις αρχές του 16ου αιώνα. Ο Πορτογάλος Ιησουΐτης Bento de Góis, θεωρείται συχνά ως ο πρώτος ευρωπαίος που εισήλθε στην Κίνα μέσω του τείχους, το 1605. Όταν οι δυο πόλεμοι του Οπίου ανάγκασαν την Κίνα να ανοίξει τα σύνορα της τον 19ο αιώνα, πλήθος ευρωπαίων ξεκίνησε να επισκέπτεται το τείχος.
Υπάρχει ο γνωστός μύθος, έντονα διατυπωμένος στην λαϊκή κουλτούρα, πως το Σινικό τείχος είναι η μοναδική ανθρώπινη κατασκευή που μπορεί να παρατηρηθεί από το διάστημα. Θεωρία, που η προέλευση της μπορεί να εντοπιστεί μέχρι και στα μέσα του 18ου αιώνα, έχει αποδειχθεί σε ορισμένο βαθμό, λανθασμένη πλέον. Η NASA έχει αναφέρει πως μπορεί κανείς, να δει το τείχος αχνά, με γυμνό μάτι από την χαμηλή τροχιά της γης (ένα υψόμετρο περίπου 160 χιλιομέτρων) και μόνο, εάν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες.
Το 1987, το τείχος χαρακτηρίστηκε από την UNESCO, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Πλέον αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς τουριστικούς προορισμούς στην Κίνα και χαρακτηριστικό παράδειγμα εξαιρετικού δείγματος του κινεζικού πολιτισμού, καθώς και «ανεξίτηλο» σημάδι της πλούσιας ιστορίας του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Σινικός Τείχος, η μεγαλύτερη παγκοσμίως ανθρώπινη κατασκευή, versustravel.eu, διαθέσιμο εδώ
- Σινικό Τείχος, το μεγαλύτερο σε διαστάσεις ανθρώπινο έργο, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Great Wall of China, Britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- The Great Wall of China, education.nationalgeographic.org, διαθέσιμο εδώ
