Της Αλίκης Κωστή,
Η πανδημία του Covid-19 έφερε στην επιφάνεια μία μορφή εργασίας που υπήρχε αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στο παρελθόν. Ο λόγος για την εξ αποστάσεως εργασία. Πράγματι, αν και στην προ-Covid εποχή υπήρχαν θέσεις εργασίας οι οποίες καλύπτονταν από εξ αποστάσεως εργαζόμενους, ο εγκλεισμός και οι συνθήκες εκτάκτου ανάγκης του 2020-2022 ανέδειξαν ότι είναι δυνατή η επέκταση αυτής της μορφής εργασίας και σε άλλα πόστα και μάλιστα, υπό κανονικές συνθήκες. Η εξ αποστάσεως εργασία είναι εδώ για να μείνει και αξίζει να σημειωθούν τα οφέλη που έφερε μαζί της όσο και οι προκλήσεις.
Αρχικά, το πιο προφανές ίσως πλεονέκτημα της εξ αποστάσεως εργασίας είναι ότι ο εργαζόμενος εργάζεται από την άνεση του σπιτιού του. Τέλος, τα άβολα ρούχα και κυρίως, η εξαιρετικά χρονοβόρες και στρεσογόνες μετακινήσεις από και προς τον χώρο εργασίας. Ιδίως στις μεγαλουπόλεις όπου οι αποστάσεις είναι μεγάλες, ο μέσος εργαζόμενος, αν δε μένει κοντά στο χώρο εργασίας του, επιβαρύνεται περαιτέρω με ατέρμονες ώρες στους δρόμους που κοστίζουν χρόνο και χρήματα.
Αμελητέα δε, δεν είναι και η αυτονομία που προσφέρει η εξ αποστάσεως εργασίας στο άτομο. Εφόσον, δεν πρόκειται συνήθως για εργασία με συγκεκριμένο ωράριο, ο εργαζόμενος μπορεί να προγραμματίσει τη μέρα του με βάση τις δικές του μοναδικές ανάγκες, αφήνοντας στην άκρη το κλασικό εννιά με πέντε των παραδοσιακών χώρων εργασίας. Αυτή η αυτονομία βέβαια, είναι άμεσα συνυφασμένη με την αυτοπειθαρχία που θα πρέπει να έχει —και που καλείται να αποκτήσει, αν δεν την έχει ήδη— ο εργαζόμενος.
Τέλος, η εξ αποστάσεως εργασία εξυπηρετεί και ευρύτερους κοινωνικούς σκοπούς. Ανοίγει την αγορά εργασίας σε άτομα που ειδάλλως θα έμεναν στο περιθώριο της επαγγελματικής ζωής. Άτομα με κινητικά ή άλλα προβλήματα που δυσχεραίνουν τη μετακίνηση, γονείς μικρών παιδιών, είναι ενδεικτικά κάποιες κατηγορίες ανθρώπων που διευκολύνονται από την εργασία από το σπίτι. Από την άλλη, οδηγεί στην αποκέντρωση και μειώνει την οικονομική μετανάστευση.
Εκτός όμως, από αυτά τα αναμφισβήτητα οφέλη, η εξ αποστάσεως εργασία συνεπάγεται και με προκλήσεις άγνωστες στο παρελθόν. Ο κίνδυνος απομόνωσης είναι ίσως η πιο σημαντική από αυτές.
O εργασιακός χώρος δεν είναι μόνο χώρος παροχής υπηρεσιών και ανάπτυξης των επαγγελματικών δεξιοτήτων ενός ατόμου. Είναι και περιβάλλον κοινωνικοποίησης, πρόσφορο έδαφος για γνωριμίες με νέα άτομα, καλλιέργειας διαπροσωπικών σχέσεων και ανάπτυξη εξ’αυτού της κοινωνικο-συναισθηματικής νοημοσύνης. Όλα αυτά εκλείπουν όταν μιλάμε για εξ αποστάσεως εργασία. Ακόμη κι αν αυτή απαιτεί τη συνεργασία με άλλα άτομα —η οποία φυσικά θα επιτυγχάνεται μέσω των τεχνικών μέσων— αυτή σε καμία περίπτωση δε συγκρίνεται με τη δια ζώσης προσωπική επαφή. Εναπόκειται στη συνειδητή προσπάθεια του εργαζόμενου να βγει στον έξω κόσμο, και να κοινωνικοποιηθεί γεμίζοντας τις κοινωνικές του μπαταρίες.
Από την άλλη, μία άλλη όψη της ανωτέρω αναφερθείσας παροχής πρόσβασης σε περισσότερες ομάδες ανθρώπων με την εργασία από το σπίτι, είναι η εξ’ αυτού αύξηση του ανταγωνισμού και των προσόντων που πρέπει να διαθέτει κανείς για να κερδίσει τη θέση, καθώς η «πισίνα» των υποψηφίων μεγαλώνει. Αυτό, φυσικά, αυξάνει ακόμα περισσότερο την πίεση στους υποψηφίους για τη θέση εργασίας, σε μία κοινωνία και εποχή που τίποτα δεν είναι ποτέ αρκετό, αλλά οι απαραίτητες δεξιότητες και τα επιθυμητά προσόντα όλο και πληθαίνουν.
Τέλος σημειώνεται από πολλούς ανθρώπους και η αδυναμία να τραβήξουν το όριο μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, όταν εργάζονται από το σπίτι. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει και προς τις δύο κατευθύνσεις: είτε τα εργασιακά άγχη και οι ευθύνες να τείνουν να μονοπωλήσουν τη ζωή του εργαζόμενου, είτε ιδιωτικά ζητήματα να καθιστούν δύσκολη την παροχή εργασίας από το σπίτι.
Αυτό που, τελικά, φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία για την ευημερία του εργαζομένου, όσον αφορά στην εξ αποστάσεως εργασία, είναι ικανότητα του να διαχειριστεί τις μοναδικές αυτές προκλήσεις. Με αυτογνωσία, αυτοπειθαρχία και θέληση, η εξ αποστάσεως εργασία μπορεί να γίνει μοχλός βελτίωσης της ποιότητας της ζωής των εργαζομένων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Τηλεργασία: Οφέλη, παρενέργειες και πόσο εφικτό είναι να συνεχιστεί, 2045.gr, διαθέσιμο εδώ
