Της Δήμητρας Ψύλλια,
Ο οισοφάγος είναι ένας μυώδης σωλήνας που λειτουργεί ως αγωγός για τη δίοδο της τροφής και των υγρών από τον φάρυγγα προς τον στόμαχο. Αρχίζει από το επίπεδο του έκτου αυχενικού σπονδύλου με πορεία οπισθίως του κρικοειδούς χόνδρου. Στον θώρακα, ο οισοφάγος πορεύεται πίσω από το αορτικό τόξο και τον αριστερό κύριο στελεχιαίο βρόγχο. Στη συνέχεια, εισέρχεται στην κοιλιά μέσω του οισοφαγικού τμήματος του διαφράγματος και καταλήγει στον θόλο του στομάχου. Οι ονομαζόμενες πρωτοπαθείς παθήσεις κινητικότητας του οισοφάγου είναι η αχαλασία, ο διάχυτος οισοφαγικός σπασμός, ο οισοφάγος καρυοθραύστης και ο υπερτονικός ΚΟΣ. Οι πρωτοπαθείς αυτές παθήσεις συμβαίνουν επί απουσίας κάθε άλλης πάθησης του οισοφάγου. Εκδηλώνονται με ένα σύνολο συμπτωμάτων ενώ η ακριβής αιτιολογία τους παραμένει άγνωστη. Στο προκείμενο άρθρο, θα γίνει αναφορά για τον διάχυτο οισοφαγικό σπασμό.
Ειδικότερα, ο διάχυτος οισοφαγικός σπασμός είναι μια από τις πρωτοπαθείς διαταραχές κινητικότητας του οισοφάγου, κατά την οποία οι συσπάσεις του οισοφάγου γίνονται ακανόνιστες και ασυντόνιστες. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει μία δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία) και έναν πόνο στο στήθος, ο οποίος πολλές φορές μπορεί να εμφανίζεται με χαρακτηριστικά ανάλογα αυτών των καρδιακών προβλημάτων. Η ακριβής αιτία δεν έχει διευκρινιστεί και συνήθως, δεν πραγματοποιείται κάποια συσχέτιση με άλλες παθήσεις του οισοφάγου, όπως για παράδειγμα η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί η θεώρηση ότι το χρόνιο άγχος μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο στην εξέλιξη και στην κορύφωση της νόσου.
Διάγνωση
Ο διάχυτος οισοφαγικός σπασμός μπορεί να διαγνωστεί μέσω διαφόρων εξετάσεων, όπως η οισοφαγογραφία, η ενδοσκόπηση και η μανομετρία. Τον πιο βασικό ρόλο στη διάγνωση κατέχει η μανομετρία, η οποία, κυρίως, καταγράφει τις συσπάσεις του οισοφάγου κατά την κατάποση. Σε αυτήν εμφανίζονται οι χαρακτηριστικά ασυντόνιστες και ταυτόχρονες συσπάσεις του οισοφάγου που προκαλούν τα συμπτώματα.
Διαφορική διάγνωση
Όταν το κύριο σύμπτωμα με το οποίο παρουσιάζεται η παθολογία είναι η θωρακαλγία, η κατάσταση χρήζει πλήρης καρδιολογικής εκτίμησης προς αποκλεισμό της καρδιολογικής αιτίας του άλγους. Με τον αποκλεισμό της καρδιακής νόσου οφείλεται να πραγματοποιείται 24-ωρη παρακολούθηση του pH προς αποκλεισμό παθολογικής γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, που συνιστά την πιο συχνή αιτία μη καρδιογενούς θωρακικού άλγους.
Συμπτωματολογία
Τα βασικά συμπτώματα του διάχυτου οισοφαγικού σπασμού περιλαμβάνουν τη δυσφαγία, όπου είναι η δυσκολία στην κατάποση για στερεές ή υγρές τροφές. Ακόμη, αναφέρεται οπισθοστερνικός πόνος, ο οποίος προσομοιάζει με τον πόνο της στηθάγχης και τέλος, σε αρκετές περιπτώσεις ο ασθενής αναφέρει ένα αίσθημα εμπόδισης της κατάποσης. Η διαλείπουσα θωρακαλγία, που ποικίλλει από ήπια δυσφορία έως σοβαρός σπασμωδικός πόνος που μοιάζει με τον πόνο της στεφανιαίας νόσου.
Επιπλοκές νόσου
Μια από τις βασικότερες επιπλοκές του διάχυτου οισοφαγικού σπασμού είναι η αναγωγή και η εισρόφηση, που πιθανόν οδηγούν σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια πνευμονίας. Μπορεί να υπάρξει ακόμα το επιφρενικό εκκόλπωμα, δευτερογενώς της κινητικής πάθησης.
Θεραπεία
Η θεραπευτική προσέγγιση του διάχυτου οισοφαγικού σπασμού περιλαμβάνει φαρμακευτικές επιλογές όπως τη χορήγηση αντισπασμωδικών ή μυοχαλαρωτικών φαρμάκων. Ακόμη, χρησιμοποιούνται τα νιτρώδη ή οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου για τη μείωση των σπασμών. Ωστόσο, στην πλειονότητα των περιπτώσεων η συντηρητική θεραπεία εμφανίζεται αναποτελεσματική ιδίως στις κρίσιμες περιπτώσεις. Σε αυτές τις πιο σοβαρές καταστάσεις, υπάρχει η πιθανότητα να εξεταστεί και η χειρουργική παρέμβαση, όπως η μυοτομή κατά Heller ή η διαστολή με μπαλόνι. Η πρώτη έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τόσο τη δυσφαγία όσο και τη θωρακαλγία στο 80% περίπου των ασθενών.
Ολοκληρώνοντας, ο διάχυτος οισοφαγικός σπασμός παραμένει μια δύσκολη διαταραχή τόσο στη διάγνωση και όσο και τη θεραπεία. Γι’ αυτό, η εξατομικευμένη προσέγγιση κάθε ασθενούς ανάλογα με τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα σημαντική.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Esophageal Structure, National Library of Medicine, διαθέσιμο εδώ
- Γενική Χειρουργική, Ιωάννης Δ.Κανέλλος, 3η έκδοση, Εκδόσεις Ιπποκράτης
