Του Γεώργιου Κιόση,
Προεπισκόπηση
Το σύνδρομο Stokes-Adams (καλείται και σύνδρομο Adams-Stokes ή καρδιακή συγκοπή) είναι μια καρδιακή παθολογική κατάσταση. Οι ασθενείς εμφανίζουν περιοδικές και μικρής διάρκειας λιποθυμίες, οι οποίες οφείλονται σε ελάττωση της καρδιακής παροχής. Η λιποθυμία προέρχεται από ανεπαρκή αιμάτωση –και άρα οξυγόνωση– του εγκεφάλου. Το 34% των περιπτώσεων ασθενών άνω των 65 ετών που λιποθυμούν προκαλείται από το σύνδρομο αυτό.
Συμπτώματα
Το πιο κοινό σύμπτωμα των ασθενών με σύνδρομο Stokes-Adams είναι η λιποθυμία. Τα περιστατικά αυτά είναι περιοδικά και διαρκούν μικρή χρονική διάρκεια (δευτερόλεπτα συνήθως), ενώ οι ασθενείς ανακτούν στη συνέχεια τις αισθήσεις τους. Το σύμπτωμα αυτό μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή. Επίσης, η εμφάνιση κυανού χρώματος στο δέρμα είναι συνήθης κατά τη λιποθυμία.
Υπάρχουν και ορισμένα συμπτώματα τα οποία εμφανίζονται λίγες ώρες πριν την επικείμενη λιποθυμία. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι αρρυθμίες, ο ανώμαλος καρδιακός ρυθμός, η έντονη εφίδρωση, καθώς, επίσης, και οι σπασμωδικές κινήσεις. Τα συμπτώματα αυτά πρέπει να εκτιμηθούν πριν το περιστατικό της καρδιακής συγκοπής.
Η εμφάνιση καρδιακών συσπασμών είναι δυνατό να μπερδέψουν τους ειδικούς ιατρούς (καρδιολόγοι) με την επιληψία.
Αιτιολογία
Το σύνδρομο Stokes-Adams οφείλεται σε απότομες αλλαγές στον ρυθμό λειτουργίας της καρδιάς (ταχυκαρδία ή βραχυκαρδία). Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο, οδηγώντας σε λιποθυμία. Επίσης, αιτίες αποτελούν η καρδιακή μαρμαρυγή, καθώς και ο κολποκοιλιακός καρδιακός αποκλεισμός. Ο αποκλεισμός αυτός αναφέρεται στην ανικανότητα διάδοσης του ηλεκτρικού καρδιακού ερεθίσματος μέσω του κολποκοιλιακού κόμβου.
Ασθενείς ηλικίας 60 ετών και άνω, ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό, καθώς και αυτοί με παρακείμενες καρδιακές παθήσεις έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης του συνδρόμου.
Στους παράγοντες κινδύνου για το σύνδρομο αυτό συμπεριλαμβάνονται η ηλικία του ασθενούς, ο υπερθυροειδισμός, διάφοροι τύποι καρκίνου, οι καρδιομυοπάθειες, εκ γενετής καρδιακά προβλήματα, καθώς και η σαρκοείδωση. Το εκ γενετής σύνδρομο Stokes-Adams εμφανίζεται κατά τη γέννηση του ατόμου.
Διάγνωση
Άτομα τα οποία εμφανίζουν λιποθυμίες χωρίς κάποια αίτια είναι απαραίτητο να επισκεφτούν έναν ειδικό γιατρό. Ο γιατρός, αρχικά, θα ζητήσει από τον ασθενή ένα μικρό ιστορικό, το οποίο θα επικεντρώνεται στις περιπτώσεις λιποθυμίας, καθώς και σε άλλα παρακείμενα καρδιακά προβλήματα. Στη συνέχεια, είναι πιθανό να πραγματοποιηθεί μια σειρά εξετάσεων, ώστε να διαπιστωθεί η ασθένεια. Στις εξετάσεις αυτές περιλαμβάνονται οι εξής:
- Αιματολογικές εξετάσεις: υπολογίζονται τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα: καταγράφει τα ηλεκτρικά κύματα διέγερσης της καρδιάς
- Υπέρηχος καρδιάς: με τη χρήση υπερήχων διαμορφώνεται η μορφή της καρδιάς και των βαλβίδων
- Καταγραφή με Holter: καταγραφή 12 έως 48 ωρών των καρδιακών χτύπων και του καρδιακού ρυθμού
Θεραπεία
Η θεραπεία του συνδρόμου γίνεται με τη χειρουργική εμφύτευση ενός βηματοδότη. Σε πρώτη φάση εισάγεται ένας προσωρινός και στη συνέχεια ένας μόνιμος βηματοδότης. Με τον βηματοδότη:
- Διατηρείται ο καρδιακός ρυθμός σταθερός
- Προλαμβάνεται η πιθανότητα λιποθυμίας
- Προστατεύεται ο ασθενής από καρδιακή συγκοπή
Παρόλες τις θετικές συνέπειες από τη χρήση βηματοδότη, ενέχονται ορισμένοι κίνδυνοι, οι οποίοι αφορούν τόσο την εισαγωγή όσο και τη χρήση του. Με την εγχείρηση εμφύτευσης βηματοδότη είναι πιθανή η μόλυνση του ασθενούς. Επίσης, η δυσλειτουργία της συσκευής, όπως και η πιθανότητα εξάντλησης της ενέργειάς του (μπαταρία) είναι επίφοβα γεγονότα. Γι΄ αυτόν τον λόγο, ο βηματοδότης ελέγχεται και αλλάζεται είτε ο ίδιος είτε οι μπαταρίες του, ώστε να αποφευχθούν τέτοια φαινόμενα.
Η απαιτούμενη χρονική διάρκεια ανάρρωσης του ασθενή από τη θεραπεία είναι συνήθως τέσσερις (4) εβδομάδες.
Πρόληψη
Είναι αναγκαίο όλοι οι ασθενείς να ακολουθούν έναν τρόπο ζωής με τον οποίο θα μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης του συνδρόμου αυτού. Στις συνήθειες, λοιπόν, τις οποίες είναι απαραίτητο να ακολουθήσουν περιλαμβάνονται οι εξής:
- Τακτική άσκηση,
- Υγιεινή διατροφή, χωρίς την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λίπη και αλάτι,
- Αποφυγή καπνίσματος,
- Αποφυγή άγχους,
- Περιορισμένη κατανάλωση αλκοόλ,
- Ικανοποιητικές ώρες νυχτερινού ύπνου.
Με τα παραπάνω ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες εμφάνισης του συνδρόμου, ενώ η τακτική επίσκεψη στον ειδικό καρδιολόγο κρίνεται αναγκαία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Stokes – Adams Syndrome, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- What is Stokes – Adams Syndrome?, Healthline, διαθέσιμο εδώ
- Management of Stokes-Adams syndrome, Pubmed, διαθέσιμο εδώ
