Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Η σύγκρουση μεταξύ του Πρωθυπουργού και Προέδρου της ΝΔ, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τους προκατόχους του στην ηγεσία της Κυβέρνησης και του κόμματος, Αντώνη Σαμαρά και Κώστα Καραμανλή, παραμένει προς ώρας στο επίπεδο του «Ψυχρού Πολέμου». Ο κίνδυνος, όμως, να εκτραχυνθεί, εξαιτίας των «αναφλέξεων», είναι παρών…
Το μέτωπο που έχουν συμπτύξει Σαμαράς και Καραμανλής έχει σαν συγκολλητική του ουσία τόσο ιδεολογικοπολιτικές διαφωνίες με τις κατευθύνσεις της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, όσο και διαφορές προσωπικής φύσεως. Με τον Μεσσήνιο η οικογένεια Μητσοτάκη, εν συνόλω, είχε διαχρονικά μια ταραγμένη σχέση, που περνούσε από τη φάση της συμμαχίας σε αυτήν της αδυσώπητης σύγκρουσης, η οποία έφτανε στα όρια του προσωπικού μίσους. Όταν ο νέος ηλικιακά, πλην έμπειρος κοινοβουλευτικά, Αντώνης Σαμαράς περνούσε από το εσωκομματικό στρατόπεδο του σκληρού Δεξιού Ευάγγελου Αβέρωφ σε αυτό του κεντρογενούς Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, εμφανιζόταν σαν το νέο αστέρι της εγχώριας πολιτικής. Η σύγκρουσή τους για τον χειρισμό του Σκοπιανού προκάλεσε την αποπομπή Σαμαρά από τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών και κορυφώθηκε με την πτώση της Κυβέρνησης Μητσοτάκη το 1993. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις επί του επίμαχου ζητήματος, με τη σκληρή γραμμή Σαμαρά να έρχεται σε αντίθεση με τον ενδοτισμό του Μητσοτάκη, είχε σαφώς ιδεολογικά χαρακτηριστικά που καθρεφτίζονταν στο ανώτατο πεδίο άσκησης πολιτικής. Το άδοξο τέλος, όμως, της ήδη έντονα αντιδημοφιλούς Κυβέρνησης Μητσοτάκη του πρεσβύτερου (που άλλωστε, κατόπιν, συνετρίβη εκλογικά) και ο καταλυτικός ρόλος Σαμαρά σε αυτήν έδωσε στην κόντρα τους διαστάσεις προσωπικής βεντέτας.
Η δεκαετία που μεσολάβησε άμβλυνε, ως έναν βαθμό, τα πάθη, ενώ η ανάγκη μετετράπη σε φιλοτιμία. Το σύνθημα: «αλήτη – προδότη – Σαμαρά» ξεχάστηκε, όπως επίσης και η διαβεβαίωση του Μεσσήνιου ότι δεν επιστρέφει στη ΝΔ ούτε ως αρχηγός της. Εν τέλει, ο Κώστας Καραμανλής κατάφερε την άρση του «μητσοτακικού» veto και ο Σαμαράς, μετά την αποτυχία της Πολιτικής Άνοιξης, επέστρεψε στη ΝΔ. Καίτοι, διατείνετο ότι διατηρούσε στιβαρή την ιδεολογικοπολιτική του συγκρότηση, δεν αμφισβήτησε εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές της Κυβέρνησης Καραμανλή. Ούτε καν στο Σκοπιανό, όπου με την κόρη του Μητσοτάκη, Ντόρα Μπακογιάννη, στο ΥΠΕΞ, η πάγια εθνική γραμμή περί μη αναγνώρισης κράτους με το όνομα «Μακεδονία» μετεβλήθη σε «σύνθετη ονομασία με τον όρο Μακεδονία και γεωγραφικό προσδιορισμό». Συνέπεια της νομιμοφροσύνης Σαμαρά και της πάγιας αντιπάθειας των Καραμανλήδων προς τους Μητσοτάκηδες ήταν ότι ο τελευταίος έλαβε τη στήριξη του ιδρυτικού «τζακιού» της ΝΔ και κέρδισε τις εσωκομματικές εκλογές του 2009 κόντρα την κόρη του ιστορικού, πλέον, εχθρού του. Μάλιστα, έφτασε στο σημείο να τη διαγράψει από τη ΝΔ, όταν η Ντόρα Μπακογιάννη υπερψήφισε το πρώτο Μνημόνιο, «σπάζοντας» την κομματική γραμμή. Όλα τούτα, για να τη δεχθεί πίσω δύο χρόνια αργότερα στο μεσοδιάστημα των δύο εκλογικών αναμετρήσεων του 2012, όταν και το παραδοσιακό μεταπολιτευτικό σύστημα σαρώθηκε. Ο Σαμαράς πήγε τη ΝΔ πιο δεξιά, πιστός στις καταβολές του. Τούτο, όμως, δεν τον εμπόδισε να στηρίξει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στις εσωκομματικές εκλογές του 2016 απέναντι στον εκλεκτό του συστήματος Καραμανλή, Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Άλλωστε, ο σημερινός Πρωθυπουργός δεν είχε διστάσει να αντιπαρατεθεί εκλογικά με την ίδια την αδερφή του, παραμένοντας στη σαμαρική ΝΔ και αρνούμενος να την ακολουθήσει στη βραχύβια Δημοκρατική Συμμαχία!
Από την ανάληψη της Κυβέρνησης το 2019 και μέχρι σήμερα, οι σχέσεις Σαμαρά–Μητσοτάκη είχαν σκαμπανεβάσματα για σειρά ζητημάτων, οδηγούμενες, εν τέλει, στη σημερινή διάσταση. Στη λογική «ο εχθρός του εχθρού είναι φίλος μου», προέκυψε και το μέτωπο των «πρώην» με τον Κώστα Καραμανλή, ο οποίος μετά από υπερδεκαετή αποχή από τις δημόσιες παρεμβάσεις, πλέον δραστηριοποιείται εκ νέου σε ρόλο θεματοφύλακα της παρακαταθήκης του ιδρυτή του κόμματος. Ο ρόλος του αυτός δεν θα μπορούσε, βεβαίως, να χαρακτηριστεί απολύτως συμβατός με τις διαχρονικές απόψεις Σαμαρά, αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα…
Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι η ιδεολογία και η άσκηση εφαρμοσμένης πολιτικής διαπλέκονται με τις πρόσκαιρες προσωπικές επιδιώξεις και τις διαχρονικές προσωπικές σχέσεις. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σκοπίμως, προσπαθεί να απαξιώσει τις κινήσεις αμφισβήτησης των προκατόχων του, εντάσσοντας αυτές αποκλειστικά στο πεδίο των προσωπικών, υστερόβουλων επιδιώξεων. Το πράττει διότι γνωρίζει ότι αν η συζήτηση οδηγηθεί στο πεδίο της ιδεολογικής αντιπαράθεσης, τότε ο ίδιος παραμένει εντελώς ανοχύρωτος. Πράγματι, έχει διαστρέψει, σε μεγάλο βαθμό, τη φυσιογνωμία της ΝΔ, ερχόμενος σ’ ευθεία σύγκρουση με την παραδοσιακή της βάση, κυρίως στα εθνικά και κοινωνικά ζητήματα. Η κατευναστική πολιτική στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής δεν είναι κάτι καινούργιο για τη «γαλάζια» παράταξη, για όποιον γνωρίζει ιστορία –δυστυχώς είναι λίγοι. Στα κοινωνικά ζητήματα, όπως τη θεσμοθέτηση του δικαιώματος των ζευγαριών ομοφυλοφίλων στον γάμο και την υιοθεσία τέκνων δεν τόλμησε να τη φέρει ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ!
Από την άλλη, οι δύο «πρώην» θα συνεχίσουν να βάζουν μπροστά το ζήτημα των ιδεών. Μέχρι πρότινος, το έκαναν διότι ο Μητσοτάκης είχε κατορθώσει να είναι κυρίαρχος του πολιτικού συστήματος κατόπιν συνεχόμενων εκλογικών θριάμβων κι ελλείψει, ουσιαστικά, αντιπολίτευσης. Είναι δε ιστορικά καταγεγραμμένο ότι στη ΝΔ, η αποτελεσματικότητα ενός ηγέτη βάρυνε πάντοτε περισσότερο από την ιδεολογική του συνέπεια (ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έγινε αρχηγός της ως ο «αντι-Ανδρέας» παρότι «μουσαφίρης» της παράταξης). Το στραπάτσο των Ευρωεκλογών τούς έδωσε και το πάτημα άσκησης κριτικής και στο επίπεδο της αποτελεσματικότητας. Μένει να φανεί, όμως, μέχρι που είναι διατεθειμένοι να φτάσουν τη σύγκρουση. Ιδίως ο Σαμαράς που έχει μεν στο ενεργητικό του την απόλυτη ρήξη μ’ έναν Μητσοτάκη, αλλά βίωσε κι από πρώτο χέρι την επιβεβαίωση της ρήσης του πολιτικού του μέντορα Αβέρωφ σχετικά με το πρόβατο που φεύγει από το μαντρί…
Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις δημιουργούν στρατόπεδα εντός της ΝΔ, με πρόσκαιρο χαρακτήρα ως προς την ύπαρξή τους, αλλά και με «πυρηνικά όπλα» στη διάθεσή τους. Θα υπάρξει η πλευρά που θα «πατήσει το κουμπί»; Ουδείς μπορεί να το προβλέψει με ασφάλεια. Πάντως, σε μια τέτοια περίπτωση, το «μανιτάρι» θα σκεπάσει όχι μόνο το κόμμα, αλλά και τη χώρα…
