Του Γιώργου Αργυρόπουλου,
Στο πρώτο μέρος του άρθρου μας αρκεστήκαμε στην παρουσίαση των περισσότερων και μάλλον πιο γνωστών παρακρατικών και παραστρατιωτικών ομάδων της δεξιάς-ακροδεξιάς που έδρασαν τις δεκαετίες του 1950 και 1960. Στο δεύτερο και τελευταίο μέρος του θα παραθέσουμε συνοπτικά, αλλά ελπίζουμε κατανοητά μερικά γεγονότα από τη δράση του παρακράτους εκείνο το χρονικό διάστημα, όπως η «Δίκη των Αεροπόρων», το «Σχέδιο Περικλής» και το «Σαμποτάζ του Έβρου» που μεθοδεύθηκαν από τον «ΙΔΕΑ», καθώς και τα γεγονότα του Γοργοποτάμου το 1964, που φημολογείται πως σχεδιάστηκαν από την «Κόκκινη Προβιά». Εκτός αυτών οφείλουμε να μην ξεχνάμε τη δολοφονία Λαμπράκη το 1963 που πραγματοποιήθηκε από σύμπαν το παρακράτος της δεξιάς-ακροδεξιάς.
Το 1952 στη σκιά της «δίκης Μπελογιάννη» κατώτερα και ανώτερα στελέχη της αεροπορίας κατηγορήθηκαν πως είχαν οργανώσει κομμουνιστική συνωμοσία στο στράτευμα. Το κατηγορητήριο έλεγε ότι είχαν προκαλέσει βλάβες και φθορές σε αεροσκάφη, συνέβαλαν στη μείωση της απόδοσης στη σχολή των «Ικάρων», ενώ λέγεται ότι φυγάδευσαν αεροσκάφος σε εχθρική χώρα(!). Οι κατηγορούμενοι, φυσικά, αντιμετωπίστηκαν με βάναυσο τρόπο απ’ το «δημοκρατικό κράτος», αφού βασανίστηκαν μετά απ’ την καταδίκη τους και 2 εξ αυτών πέθαναν έπειτα απ’ τα βασανιστήρια. Η συνωμοσία, όμως, μόνο κομμουνιστική δεν ήταν, αλλά όλο το σκηνικό ήταν δάκτυλος του «ΙΔΕΑ». Επικεφαλής αυτής της επιχείρησης ήταν ο Αντώνης Σκαρμαλιωράκης, στέλεχος του απριλιανού πραξικοπήματος του 1967. Στόχος του «ΙΔΕΑ» ήταν να απομακρύνει τα δημοκρατικά στελέχη από την Πολεμική Αεροπορία, να πλήξει την κυβέρνηση Πλαστήρα και να οδηγήσει τη «δίκη Μπελογιάννη» εκεί που ήθελε. Περιττό να πούμε ότι ακόμη και μετά την απόδειξη της σκευωρίας από τον «ΙΔΕΑ» δεν υπήρξε ποτέ καταδίκη των υπαιτίων και των βασανιστών, αλλά απ’ την άλλη αμνηστεύθηκαν.
Στις εκλογές του 1961 η ΕΡΕ κερδίζει τη νεοσύστατη Ένωση Κέντρου, με τον Γεώργιο Παπανδρέου (αρχηγό της Ένωσης Κέντρου) να δηλώνει λίγο μετά τη γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων ότι έγινε νοθεία. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό φυσικά, η βία και η τρομοκρατία από το παρακράτος ήταν ανελέητη όλο αυτό το διάστημα πριν τις εκλογές, όσο και κατά τη διάρκεια αυτών. Το «σχέδιο Περικλής» είχε καταστρωθεί από το 1955 από μέλη του «ΙΔΕΑ», όμως τέθηκε σε εφαρμογή στις εκλογές του 1961 από στελέχη του στρατού, της χωροφυλακής και των παρακρατικών ομάδων. Οι συγκεκριμένες ομάδες άσκησαν απίστευτη πίεση, βία και τρομοκρατία στις πόλεις και την ύπαιθρο προς του δημοκρατικούς ανθρώπους, ώστε όχι μόνο να μην στηρίξουν την αριστερά, αλλά να μην ψηφίσουν και την Ένωση Κέντρου.
Δύο χρόνια μετά απ’ την εκπόνηση του «σχεδίου Περικλής» δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης. Όπως είχαμε αναφέρει, η βασίλισσα Φρειδερίκη ένα μήνα πριν τη δολοφονία Λαμπράκη, είχε αναρωτηθεί αν επρόκειτο να την απαλλάξει κάποιος απ’ αυτό τον άνθρωπο. Δεν άργησε πολύ να πραγματοποιηθεί αυτό, από το αγαπητό και στη Φρειδερίκη, παρακράτος της δεξιάς-ακροδεξιάς. Γκοτζαμάνης, Εμμανουηλίδης και Χατζηαποστόλου ήταν οι παρακρατικοί δολοφόνοι του Λαμπράκη που έπεσαν πάνω του με ένα τζιπ, έπειτα από μια συγκέντρωση της ΕΔΑ στη συμπρωτεύουσα. Όμως δολοφόνοι του ήταν και οι ένστολοι που αντί να σπεύσουν να επιληφθούν του συμβάντος έβαλαν τα γέλια όταν πραγματοποιήθηκε το συμβάν.
Προχωρώντας χρονικά φτάνουμε στο Νοέμβριο του 1964, όταν κατά τη διάρκεια γιορτής αντιστασιακών οργανώσεων στο Γοργοπόταμο σημειώνονται ισχυρές εκρήξεις. Απ’ αυτές προκλήθηκες ο θάνατος 13 ατόμων και ο τραυματισμός άλλων 51. Στην πορεία των ερευνών αποδείχθηκε ότι οι νάρκες, αμερικανικής κατασκευής, ήταν πρόσφατα τοποθετημένες, γεγονός που προκάλεσε την έντονη καχυποψία προς τη CIA και τον ελληνικό κρατικό και παρακρατικό μηχανισμό, ως υπεύθυνες για εκείνη την τραγωδία.
Κλείνουμε την παρουσίαση της δράσης του παρακράτους με το λεγόμενο «σαμποτάζ του Έβρου» που αποκαλύφθηκε λίγο πριν τα «Ιουλιανά» του 1965. Το κατηγορητήριο βάρυνε 2 στρατιώτες του πυροβολικού Ορεστιάδας, όπου οι ειδήσεις τους παρουσίαζαν ως εντολοδόχους του ΚΚΕ, ώστε να προβούν σε δολιοφθορές στρατιωτικών οχημάτων, ρίχνοντας ζάχαρη στα ρεζερβουάρ. Οι στρατιώτες έπειτα απ’ τα συνήθη βασανιστήρια ομολόγησαν την πράξη τους και καταδικάστηκαν, όμως γρήγορα αποδείχτηκε ότι το σαμποτάζ προήλθε από αλλού. Συγκεκριμένα ηθικός αυτουργός του ήταν ο γνωστός και μη εξαιρετέος, Γεώργιος Παπαδόπουλος, διοικητής τότε της συγκεκριμένης μονάδας του Έβρου. Αρχικά ασκήθηκε δίωξη στον μετέπειτα δικτάτορα, η οποία αποσύρθηκε έπειτα από παρέμβαση υψηλά ιστάμενου προσώπου. Οι φήμες ήθελαν το Γεώργιο Παπανδρέου να έχει βάλει το χέρι του στη μη καταδίκη του Παπαδόπουλου, καθώς φέρεται να τον είχε βαφτίσει ο «Γέρος» και να διατηρούσαν οικογενειακώς κάποιες σχέσεις, αν και κάτι τέτοιο υπονοείται, χωρίς να αποδεικνύεται προς ώρας γραπτώς.
Έτσι, καταλήγει και το δεύτερο μέρος του άρθρου μας για το παρακράτος στη μετεμφυλιακή Ελλάδα. Μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε πως παρότι η δεξιά-ακροδεξιά είχε την εξουσία σχεδόν όλο αυτό το διάστημα, αισθανόταν ανασφάλεια και αντιμετώπιζε εχθρικά και με μένος καθετί το δημοκρατικό. Γι’ αυτό χρειάστηκε όλον αυτό τον παρακρατικό στρατό, ώστε να αντιμετωπίσει στο παρασκήνιο οιαδήποτε δημοκρατική εκδήλωση του λαού, χωρίς να σπιλώσει και αλλοιώσει το όνομα και τη φήμη της η πολιτική και κομματική ηγεσία της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γιάννης Κάτρης (1974), Η γέννηση του Νεοφασισμού στην Ελλάδα (1960-1970), εκδ: Παπαζήση
- Αθανάσιος Γκανούλης (2016), Ακροδεξιές οργανώσεις και παρακράτος στη μεταπολεμική Ελλάδα, 1949-1967, διπλωματική εργασία, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, διαθέσιμο εδώ.
