Της Δήμητρας Ψύλλια,
Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (Deep Vein Thrombosis – DVT) προσβάλλει 900.000 ανθρώπους κάθε χρόνο στις ΗΠΑ και ο επιπολασμός της αυξάνει όλο και παραπάνω κάθε χρόνο. Η ασθένεια αυτή προσβάλλει το φλεβικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού και στην πλειονότητα των περιπτώσεων αφορά τις φλέβες των κάτω άκρων. Οι φλέβες είναι τα αγγεία που έχουν τον ρόλο της μεταφοράς και επιστροφής του αίματος πίσω στην καρδιά. Το οξυγονωμένο αίμα πηγαίνει στην καρδιά, συγκεκριμένα στον αριστερό κόλπο, μέσω των 4 πνευμονικών φλεβών. Η θεραπεία της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης εκτιμάται σε κόστος δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως και συγχρόνως απαιτεί ένα μεγάλο αριθμό εξόδων, τα οποία σχετίζονται με τη μακροχρόνια και δύσκολη πορεία της νόσου.
Αιτιολογία
Ο ακρογωνιαίος λίθος για την προσέγγιση και τη μέτρηση του κινδύνου για την εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση είναι η τριάδα του Virchow, η οποία αποτελεί την εκτίμηση και παρατήρηση τριών στοιχείων του ανθρώπινου οργανισμού, τη στάση του αίματος, το αγγειακό τραύμα και την ιδιότητα της υπερπηκτικότητας του αίματος. Ωστόσο, οφείλεται να σημειωθεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα αίτια της DVT αποτελούν ένα συνονθύλευμα παραγόντων. Ξεκινώντας με τους επίκτητους παράγοντες, αυτοί περιλαμβάνουν τη μεγάλη ηλικία, τα τραύματα, την ύπαρξη καρκίνου, την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και γενικά την ακινησία, τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, τη χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, την κύηση, τυχόν νευρολογική και καρδιολογική νόσο, καθώς και την ύπαρξη αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι πάνω από το 30% των ασθενών που θα νοσήσουν με νέα εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (άνω και κάτω άκρων) θα εμφανίσουν κακοήθεια μέσα στα επόμενα 5 χρόνια. Χαρακτηριστικά, ο καρκίνος του παγκρέατος και του παχέος εντέρου φαίνεται να είναι σημαντικά συνδεδεμένοι με τον κίνδυνο θρόμβωσης, ιδίως στον ανδρικό πληθυσμό. Ο καρκίνος του μαστού, ειδικά κατά τη χημειοθεραπεία, αποτελεί επίσης έναν απειλητικό παράγοντα κινδύνου θρομβωτικών επιπλοκών. Ακόμα, οι αιματολογικές παθήσεις που σχετίζονται με αυτήν τη νόσο περιλαμβάνουν τη διάχυτη ενδαγγειακή πήξη, τη θρομβοκυτταροπενία που σχετίζεται με την ηπαρίνη, το σύνδρομο του αντιφωσφολιπιδικού αντισώματος, τη θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα, το αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο, το συστηματικό ερυθηματώδη λύκο και την παχυσαρκία.
Συμπτώματα και σημεία
Η διάγνωση της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης, δυστυχώς, δεν μπορεί να τεθεί μόνο με βάση συμπτώματα και σημεία, καθώς παραπάνω από τους μισούς ασθενείς δεν έχουν ανιχνεύσιμη παθολογία στο εμπλεκόμενο μέλος όταν πρόκειται για μια οξεία κατάσταση θρόμβωσης. Το σημείο Homans (το άλγος στη γαστροκνήμια κατά την παθητική ραχιαία έκταση του άκρου ποδός) είναι μη ειδικό και θετικό μόνο στο 50% των περιπτώσεων, ένα γεγονός που το καθιστά μη αξιόπιστο. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζονται χωρίς συμπτώματα οιδήματος ή χωρίς να πονάει κάποιο σκέλος τους. Οι συμπτωματικοί ασθενείς συνήθως αιτιώνται ένα ιδιαίτερο βουβό άλγος στην περιοχή της γαστροκνήμιας ή στο μέλος που συνοδεύεται από ήπιο οίδημα. Σε περίπτωση εκτεταμένης κεντρικής DVT μπορεί να παρατηρηθεί σημαντικό οίδημα, κυάνωση και ένα διατεταμένο δίκτυο επιφανειακών παράπλευρων φλεβών. Ακόμα, μπορεί να συνυπάρχουν πυρετός και ταχυκαρδία. Μια θρόμβωση στις λαγόνιες και στις μηριαίες φλέβες μπορεί να οδηγήσει σε μια επώδυνη φλεγμονή, όπου το άκρο δε έχει σφυγμούς και μπορεί να εξελιχθεί σε κυάνωση του μέλους και τελικά εξέλιξη σε γάγγραινα.
Θεραπεία
Η θεραπεία στοχεύει σε μείωση της συχνότητας των επιπλοκών που σχετίζονται με τη νόσο της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης. Ειδικότερα, στις πιο άμεσες επιπλοκές συμπεριλαμβάνονται η υποτροπιάζουσα DVT και η πνευμονική εμβολή. Αντίθετα, οι μακροχρόνιες επιπλοκές περιλαμβάνουν την ανάπτυξη κιρσών και τη χρόνια φλεβική ανεπάρκεια. Ως πρωταρχική θεραπεία χρησιμοποιείται η συστηματική αντιπηκτική αγωγή. Η χορήγηση αυτής διαφαίνεται να ελαττώνει τον κίνδυνο πνευμονικής εμβολής, καθώς και να μειώνει την επέκταση του θρόμβου και μαζί και το ποσοστό της υποτροπής της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης κατά ένα 80%. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η αντιπηκτική αγωγή δεν καταστρέφει άμεσα το θρόμβο, αλλά αυτό στο οποίο, ουσιαστικά, επιδρά είναι ο έλεγχος της διαδικασίας της ινωδόλυσης. Η αγωγή σταματά την επέκταση του θρόμβου και επιτρέπει τη φυσική διαδρομή της ινωδόλυσης.
Ολοκληρώνοντας, έχει αποδειχθεί σήμερα ότι η επίτευξη θεραπευτικής αντιπηκτικής δράσης στο πρώτο 24ωρο, μετά τη διάγνωση με την υπερηχητική φλεβογραφία, μειώνει καθοριστικά το ποσοστό υποτροπής της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης, ενώ στο σχήμα αγωγής προστίθεται και η βαρφαρίνη, έπειτα τα αντιπηκτικά ή και ταυτόχρονα με αυτά, ανάλογα με την εξέλιξη και τη χρονιότητα της νόσου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Deep vein thrombosis, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov, διαθέσιμο εδώ
- Deep vein thrombosis – advances in diagnosis and treatment, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov, διαθέσιμο εδώ
