Της Άννας Ηλίου,
Διασχίζοντας τον 21ο αιώνα, η γη γυρίζει με ταχύτητα κατά βάση σταθερή, μα οι ρυθμοί της καθημερινότητας συνεχώς επιταχύνονται. Η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας αλλοιώνει αισθητά τον χωροχρόνο σε κάθε τομέα της ανθρώπινης ύπαρξης· από τα ταχύτατα μέσα μεταφοράς που ενώνουν κάθε γωνιά του κόσμου μέχρι το διαδίκτυο, που είναι παράθυρο ταυτόχρονα προς το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
Στα πλαίσια αυτής της τεχνολογικής επιρροής εμπλέκεται και η σύγχρονη ιατρική εκπαίδευση με μια από τις πιο ενδιαφέρουσες εξελίξεις: τη χρήση βιντεοπαιχνιδιών στην εκπαίδευση των χειρουργών. Τα βιντεοπαιχνίδια συστήθηκαν στην ανθρωπότητα ως μια μορφή ψυχαγωγίας, ωστόσο, πλέον, αποτελούν σημαντικά εργαλεία που μπορούν να ενισχύσουν τις δεξιότητες και τις ικανότητες των μελλοντικών ιατρών. Κι ίσως τώρα αναρωτιέστε: «Πώς;».
Η χειρουργική απαιτεί έναν συνδυασμό τεχνικών ικανοτήτων, γνωστικής ευχέρειας και ταχύτητας αντίδρασης. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι ιατροί που παίζουν ή έπαιζαν βιντεοπαιχνίδια πάνω από 6 ώρες την εβδομάδα τείνουν να έχουν καλύτερες επιδόσεις σε χειρουργικές διαδικασίες συγκριτικά με εκείνους που δεν είχαν αντίστοιχη ενασχόληση. Η ικανότητα να εστιάζουν και να ανταπεξέρχονται σε ταχέως εξελισσόμενες καταστάσεις, στα πλαίσια των παιχνιδιών, τους επιτρέπει να εκτελούν πολύπλοκα καθήκοντα με μεγαλύτερη ευχέρεια και χαμηλότερη αναλογία σφαλμάτων. Επιπλέον, τα βιντεοπαιχνίδια συνιστούν μια ιδανική πλατφόρμα για την εξάσκηση δεξιοτήτων όπως η χωρική αντίληψη, ο συντονισμός χεριού-ματιού και η ικανότητα να διαχειρίζεται κανείς πολλαπλές πληροφορίες ταυτόχρονα. Αυτές οι ικανότητες είναι θεμελιώδεις για τις σύγχρονες χειρουργικές διαδικασίες, όπου η ακρίβεια και η ταχύτητα φέρουν ζωτική σημασία.
Μια μελέτη που επικεντρώθηκε στην εκπαίδευση ιατρών στη λαπαροσκοπική χειρουργική (“Video game experience affects performance, cognitive load, and brain activity in laparoscopic surgery training”, Hasan Onur Keleş και Ahmet Omurtag) αναγνώρισε μια από τις πιο σημαντικές επιδράσεις των βιντεοπαιχνιδιών στους παίκτες τους: τη μείωση της γνωστικής φόρτισης, δηλαδή της νοητικής προσπάθειας. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε ομάδες με βάση την εμπειρία τους στα βιντεοπαιχνίδια και αναλύθηκαν οι επιδόσεις τους σε ορισμένα εκπαιδευτικά καθήκοντα. Βρέθηκε, λοιπόν, ότι οι ιατροί που έπαιζαν video games είχαν μικρότερη εγκεφαλική δραστηριότητα σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου κι αυτό γιατί, καθώς εκτίθενται σε περίπλοκες καταστάσεις μέσω των παιχνιδιών, ανέπτυξαν την ικανότητα να εκτελούν καθήκοντα με λιγότερη προσπάθεια και περισσότερο αυτοματοποιημένο τρόπο. Μπορούν, δηλαδή, να εστιάζουν στην εκτέλεση των καθηκόντων τους, αντί να αποσπώνται από τις πολυάριθμες λεπτομέρειες της διαδικασίας. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι οι χειρουργοί σταματούν να σκέφτονται ή να αξιολογούν τις καταστάσεις, αλλά, τουναντίον, τους δίνεται η ελευθερία να εστιάζουν στις κρίσιμες πτυχές της χειρουργικής επέμβασης, όπου η πίεση και η ανάγκη για γρήγορες αποφάσεις είναι περισσότερο αναγκαίες απ’ οπουδήποτε αλλού.
Επιπλέον, σε επίπεδο που δεν περιορίζεται μόνο εντός ιατρικών ορίων, αξίζει να αναφερθεί το πώς τα βιντεοπαιχνίδια καλλιεργούν το πνεύμα ομαδικότητας. Απαιτούν συχνά συνεργασία και στρατηγικό σχεδιασμό, στοιχεία που είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία και στις ιατρικές διαδικασίες, καθώς η ιατρική είναι μια ομαδική επιστήμη και οι χειρουργοί εργάζονται συνεχώς με άλλους επαγγελματίες υγείας. Οι ιατροί, λοιπόν, αλλά και οι φοιτητές που παίζουν βιντεοπαιχνίδια μαθαίνουν με τρόπο ψυχαγωγικό να εργάζονται ως ομάδα, να επικοινωνούν και να λαμβάνουν κοινές αποφάσεις ακόμα κι υπό πίεση.
Με αυτά τα δεδομένα και καθώς οι τεχνολογίες εξελίσσονται, είναι πιθανό ότι η χρήση των βιντεοπαιχνιδιών στην ιατρική εκπαίδευση θα επεκταθεί. Οι ιατρικές σχολές αναγνωρίζουν ολοένα και περισσότερο την αξία αυτών των εργαλείων και τονίζουν τη σημασία της ενσωμάτωσης τεχνολογιών, όπως τα βιντεοπαιχνίδια και τα ρομποτικά συστήματα, στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τα τελευταία προσφέρουν στους φοιτητές τη δυνατότητα να εξασκούνται από νωρίς σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον μεν, ρεαλιστικών συνθηκών δε, χωρίς τον κίνδυνο να βλάψουν ασθενείς.
Το παράδοξο, ίσως, πάντρεμα της ιατρικής και των βιντεοπαιχνιδιών δε σταματά σε επίπεδο θεωρητικό ή στα πλαίσια μελετών. Προ ολίγων ημερών, σε μια πρωτοποριακή διαδικασία, χειρουργοί στην Ελβετία πραγματοποίησαν επιτυχώς μια ενδοσκοπική επέμβαση από απόσταση 5.780 μιλίων σε ένα χοίρο στο Χονγκ Κονγκ, χρησιμοποιώντας ένα χειριστήριο PlayStation (!). Η διαδικασία αυτή έγινε δυνατή μέσω ενός ρομποτικού συστήματος και ενός μαγνητικού ενδοσκοπίου, με τη σύνδεση να επιτρέπει την άμεση μετάδοση των δεδομένων. Η επιτυχία αυτής της επέμβασης, εκτός του ότι ενισχύει τη δύναμη της σύγχρονης ρομποτικής ιατρικής που δεν υπακούει σε χιλιομετρικές αποστάσεις, είναι ίσως η μεγαλύτερη –ως τώρα– απόδειξη ότι τα βιντεοπαιχνίδια κι οι κονσόλες, όπως και τα περισσότερα (υλικά ή όχι) πράγματα σε αυτή τη ζωή, μπορούν να είναι τόσο «χάσιμο χρόνου» όσο και εξαιρετικά ευεργετικά. Αρκεί μόνο να πέσουν στα κατάλληλα χέρια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Julia E. Hollmann, Julia Scholsching, Dennis Muensterer & Oliver J. Muensterer, The impact of video gaming and playing a musical instrument on robotic surgical simulator performance – the Robotic Surgical Simulator Study, Journal of Pediatric Surgery Open, 2024, διαθέσιμο εδώ
- Video game experience affects performance, cognitive load, and brain activity in laparoscopic surgery training, turkjsurg.com, διαθέσιμο εδώ
- Muhammad Meeran Saleem, Muhammad Siddiq Zubair, Adam Ali Asgher & Usaid Ahmed, How video games can help medical students become better surgeons in the future – Correspondence, International Journal of Surgery, 2022, διαθέσιμο εδώ
- Surgeons use PlayStation controller for long-distance endoscopy, foxnews.com, διαθέσιμο εδώ
