Του Γιώργου Αργυρόπουλου,
Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου και τη νίκη των αστικών δυνάμεων έναντι της αριστεράς, η τελευταία τέθηκε εκτός νόμου και αναγκάστηκε να δρα στην παρανομία για αρχή και ύστερα στη νομιμότητα, χρησιμοποιώντας ως προκάλυμμά της την ΕΔΑ. Το κέντρο όπως έχουμε παρουσιάσει σε άλλα άρθρα, βγήκε αποδυναμωμένο και εντελώς ανοργάνωτο από την εμφύλια ρήξη, αφήνοντας την πολιτική ηγεσία στα χεριά της δεξιάς. Διαχρονικά, η δεξιά-ακροδεξιά κατείχε κύρια θέση στο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας, έχοντας όμως πίσω της έναν παρακρατικό στρατό να «λύνει και να δένει» γι’ αυτή, ώστε η ίδια να μην σπιλώσει το όνομά της. Στο συγκεκριμένο άρθρο μας θα επικεντρωθούμε στα πεπραγμένα του παρακράτους της δεξιάς, τη 18ετία μετά τον εμφύλιο και πριν τη δικτατορία των Συνταγματαρχών.
Η γνωστότερη παρακρατική και παραστρατιωτική οργάνωση ήταν ο Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών (ΙΔΕΑ), που ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1945 στην Αθήνα, αλλά έδρασε κυρίως μετεμφυλιακά. Ο ΙΔΕΑ ήταν μια αντικομμουνιστική, φιλοβασιλική και συντηρητική οργάνωση απόρροια συγχώνευσης δύο παλαιότερων όμοιών του οργανώσεων, της Τρίαινας και της Ένωσης Νέων Αξιωματικών. Η στελέχωσή του γινόταν από χαμηλόβαθμα στελέχη του στρατού, διότι επικρατούσε η άποψη, πως οι ανώτεροι ήταν διεφθαρμένοι και κοντά στο φαύλο πολιτικό σύστημα. Κατάφερε να κατατάξει στο δυναμικό του, μεγάλο μέρος των πιο σημαντικών σωμάτων του ελληνικού στρατού (ΕΟΤ, ΛΟΚ).
Από το 1951 η υποστήριξη του Ιερού Δεσμού προς το πρόσωπο του Βασιλιά μετατοπίστηκε προς αυτό του Στρατάρχη Παπάγου. Μάλιστα, όταν ο Παπάγος παραιτήθηκε από την Αρχιστρατηγία εκείνο το έτος για να ασχοληθεί με την πολιτική, επιχειρήθηκε πραξικόπημα από τον ΙΔΕΑ, που αντιμετωπίστηκε ύστερα από προσωπική παρέμβαση του «Στρατάρχη». «Οι βιαστές» της ας πούμε τότε ελληνικής δημοκρατίας «ΙΔΕΑΤΕΣ», όπως κατανοείτε στελέχωσαν καίριες θέσεις του κρατικού μηχανισμού υπό τον Παπάγο πρωθυπουργό, όπως όταν έγινε μέλος της ΚΥΠ. Μετά και την ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ, ο Ιερός Δεσμός απέκτησε στενότερους δεσμούς με τους Αμερικανούς, μην ξεχνάμε ότι απ’ το 1952 ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο μετέπειτα δικτάτορας, ήταν έμμισθος συνεργάτης της CIA. Τέλος ο ΙΔΕΑ πρωταγωνίστησε όπως θα δούμε στο δεύτερο μέρος του άρθρου, σε τουλάχιστον 3 πολύκροτες υποθέσεις, όπως η «Δίκη των Αεροπόρων», το «Σχέδιο Περικλής» και το «Σαμποτάζ του Έβρου». Μια ακόμα παρακρατική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1958 ήταν η Εθνική Ένωση Νέων Αξιωματικών (ΕΕΝΑ). Ηγέτης της ήταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και απαρτιζόταν από διάφορα στελέχη του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, όπως οι Μακαρέζος και Λαδάς, όντες τοποθετημένοι σε καίριες θέσεις του στρατεύματος και της ΚΥΠ.
Άλλη παραστρατιωτική οργάνωση ήταν η «Κόκκινη Προβιά» που έδρασε στη χώρα μας την «ψυχροπολεμική περίοδο». Σύμφωνα με μυστικό πρωτόκολλο του ΝΑΤΟ, όσες χώρες θα εισέρχονταν σ’ αυτό, θα αναλάμβαναν τη δημιουργία ενός παραστρατιωτικού μηχανισμού. Το ελληνικό μέρος αυτού το πρωτοκόλλου ιδρύθηκε από τη CIA, εντός των ΛΟΚ, με την επιχείρηση «Κόκκινη Προβιά». Στόχος αυτής ήταν να μην αφήσει να ανέλθει στην εξουσία δημοκρατική κυβέρνηση, καθώς και ανατρέψει τις δυνάμεις της αριστεράς που βρέθηκαν μετά τις εκλογές του 1958 στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Μάλιστα, αυτή η οργάνωση διατηρούσε γραφεία εντός του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και συμβατικά αυτοκίνητα, ενώ ήταν στελεχωμένη με ακροδεξιά στοιχεία που είχαν υπηρετήσει κυρίως στα ΛΟΚ. Φημολογείται επίσης ότι η συγκεκριμένη οργάνωση βρέθηκε πίσω απ’ τα γεγονότα του Γοργοποτάμου το 1964, όπου σκοτώθηκαν 13 άτομα και τραυματίστηκαν άλλα 51. Τέλος, σημειώνουμε ότι η «Κόκκινη Προβιά» διαλύθηκε το 1988 έχοντας πράξει πολύ καλά το έργο που της είχε αναθέσει η CIA, δηλαδή να μηχανορραφεί εναντίον των δημοκρατικών κυβερνήσεων.
Παρακρατικές ομάδες δεν δημιουργήθηκαν μόνο στον στρατό, όπως είναι λογικό επηρεάστηκε και το πιο δυναμικό μέρος της κοινωνίας από τις ακροδεξιές φανφάρες, η νεολαία. Στόχος αυτών των ακροδεξιών ομάδων νεολαίας που δρούσαν κυρίως στα νυχτερινά σχολεία και τα πανεπιστήμια τις δεκαετίες του 50’ και του 60’ ήταν η εξάλειψη των δημοκρατικών στοιχείων από τα πανεπιστήμια, η χειραγώγηση μαθητών και φοιτητών καθώς και ο εκφασισμός του μαθητικού και του φοιτητικού κινήματος.
Η γνωστότερη παρακρατική οργάνωση στο χώρο της νεολαίας υπήρξε η Εθνική Κοινωνική Οργάνωση Φοιτητών (ΕΚΟΦ). Ιδρύθηκε το 1959, μην προβάλλοντας κάποιο πολιτικό και κομματικό χρώμα. Στόχος της ΕΚΟΦ ήταν να βοηθήσει την κυβέρνηση της ΕΡΕ να θέσει υπό τον έλεγχο της το φοιτητικό κίνημα. «Ιθύνων νους» για την ίδρυση της οργάνωσης φοιτητών ήταν ο μετέπειτα θεωρητικός της χούντας Σάββας Κωνσταντόπουλος, ενώ στο παρασκήνιο της δημιουργίας της βρισκόταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. Έχοντας την υποστήριξη του επίσημου κράτους και των Αρχών, η ΕΚΟΦ τρομοκρατούσε ανελέητα εντός των πανεπιστημίων τους φοιτητές, σε μια περίοδο που γινόταν σκληρός αγώνας για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη οργάνωση τροφοδοτούνταν από μυστικά κονδύλια της ΚΥΠ και στηριζόταν οικονομικά κι’ από το υπουργείο Βορείου Ελλάδος. Η βία ήταν από τις κύριες μεθόδους της και σε επεισόδια στη Θεσσαλονίκη συνελήφθη ο γιός του Κωνσταντίνου Μήτσου, που έγινε γνωστός ο τελευταίος για την εμπλοκή του στη δολοφονία Λαμπράκη το 1963.
Το 1957 ιδρύθηκε η Οργάνωση Εθνικής Νεολαίας-Σώμα Ελπιδοφόρων Νέων (ΟΕΝ-ΣΕΝ), μια ακροδεξιά παραστρατιωτική οργάνωση νεολαίας. Είχε στρατιωτική δομή και ιεραρχία, χρηματοδοτούταν από την ΚΥΠ και συνεργαζόταν με την Αστυνομία στην παρακολούθηση της ΕΔΑ. Εκείνη την περίοδο εμφανίστηκε και η Οργάνωση Σπουδαστών Εθνικής Νεολαίας (ΟΣΕΝ) ως παρακλάδι της ΟΕΝ-ΣΕΝ. Το 1963 δημιουργήθηκε η Εθνική Βασιλική Οργάνωση Νεολαίας με έδρα τον Πειραιά. Για να προσηλυτίσει νέους στην οργάνωσή της, η ΕΒΟΝ υποσχόταν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ιματισμό, εύρεση εργασίας και ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί. Η εκπαίδευσή της ήταν στρατιωτικού τύπου, ενώ ήταν σαφώς αντικομμουνιστική και φιλομοναρχική.
Άλλες ακροδεξιές ομάδες νεολαίας προέρχονταν από το κόμμα της 4ης Αυγούστου του Κωνσταντίνου Πλεύρη που είχε αντιδημοκρατικό και φιλοχουντικό προσανατολισμό, ενώ άλλες όπως ο Εθνικός Σύνδεσμος Ελλήνων Σπουδαστών Ιταλίας που ιδρύθηκε το 1967 στη Νάπολη και υποστήριζε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, ήταν επηρεασμένες απ’ αυτόν. Πιο άγνωστες σχετικά οργανώσεις ήταν: η Εθνική Κοινωνική Δράση, ο Σύλλογος Πνευματικής και Εκπολιτιστικής Αναπτύξεως Νέων Βύρωνος, η Οργάνωση Εθνικοφρόνων Φοιτητών Ιατρικής, η Νεολαία Εθνικής Δράσεως, η Φοιτητική Πνευματική Εστία Πειραιώς και η Πανελλήνια Εθνική Κοινωνική Ένωση Νέων.
Αυτό ήταν το πρώτο μέρος της παρουσίασης των παρακρατικών και παραστρατιωτικών οργανώσεων που δημιουργήθηκαν τη 18ετία μετά τον εμφύλιο και πριν τη δικτατορία του 1967. Στο δεύτερο και τελευταίο μέρος του άρθρου μας, θα παρουσιάσουμε τα πεπραγμένα αυτών των ουκ ολίγων παρακρατικών ομάδων που συγκλόνισαν την ελληνική πραγματικότητα τις δεκαετίες του 1950 και του 1960.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ακροδεξιές οργανώσεις και Παρακράτος στη Μεταπολεμική Ελλάδα (1949-1967), space.lib.uom.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Πως κατεστάλη το κίνημα του ΙΔΕΑ το 1951 από τον Παπάγο, iapopsi.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Το «παρακράτος» κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο, chronontoulapo.wordpress.com, Διαθέσιμο εδώ
