Της Ανθής Ντόλα,
Η συνεργασία μεταξύ Αλβανίας και Τουρκίας είναι στενή και το νέο Τζαμί στα Τίρανα αποτελεί έναν ακόμα παράγοντα σύσφιξης σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών. Τα Τίρανα και η Άγκυρα έχουν ή δημιουργούν κοινά σημεία επαφής, ενώ οι δύο ηγέτες δείχνουν να κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση. Το Τζαμί που εγκαινιάστηκε στα Τίρανα, πέρα από το μεγαλύτερο των Βαλκανίων, αποτελεί και μία ακόμα επισφράγιση της στενής σχέσης των δύο χωρών.
Ο Recep Tayyip Erdogan εγκαινίασε το νέο Τζαμί στα Τίρανα στις 10 Οκτωβρίου μέσα σε ένα κλίμα εγκαρδιότητας. Το νέο Τζαμί στην αλβανική πρωτεύουσα είναι χτισμένο σε μία έκταση 10 στρεμμάτων, μπορεί να εξυπηρετεί 8.000 προσκυνητές, έχει τέσσερις μιναρέδες ύψους 35 μέτρων ο καθένας και η δομή του παραπέμπει στην Οθωμανική αρχιτεκτονική. Γύρω από το Τζαμί δημιουργείται ένα πολιτιστικό κέντρο, το οποίο θα περιλαμβάνει βιβλιοθήκη, εκθεσιακό χώρο, αίθουσα συνεδρίων, «μουσείο συνύπαρξης» και σχολή εκμάθησης του Κορανίου. Τη διαχείρισή του θα έχουν από κοινού η Μουσουλμανική Κοινότητα Αλβανίας και η Τουρκία, με επικεφαλής τον μουφτή Τιράνων, Belial Gazmend Tekia, ενώ ο ιμάμης του έχει σταλεί από την Τουρκία. Στην ομιλία που έκανε ο Τούρκος Πρόεδρος στα εγκαίνια ανέφερε πως «το μεγαλύτερο τζαμί της Βαλκανικής θα πάρει τη θέση του στη μνήμη ως το νεότερο σύμβολο των έξι αιώνων κοινής ιστορίας και αδελφοσύνης» και πως σχεδιάστηκε «με τρόπο που συνδυάζει τη σύγχρονη τεχνολογία με την κλασική οθωμανική αρχιτεκτονική που κυριαρχεί στα Βαλκάνια».
Βέβαια, τα δύο κράτη, πέρα από το ισλάμ, έχουν και άλλα πράγματα που τα ενώνουν, όπως το ότι και δύο χώρες είναι κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Η επίσκεψη του Αλβανού Πρωθυπουργού, Edi Rama, στην τουρκική πρωτεύουσα κάποιους μήνες νωρίτερα έκανε ξεκάθαρη τη σημασία του στρατιωτικού τομέα και για τις δύο χώρες, καθώς ο Rama, μέσα στα έξι συμφωνητικά που υπέγραψε, ξεχώρισε αυτό της στρατιωτικής συνεργασίας. Στην τότε συνάντηση, ο Erdogan εξέφρασε και την επιθυμία συνεργασίας με την Αλβανία «στην αμυντική βιομηχανία και τον στρατιωτικό τομέα». Αυτή η συνεργασία προκύπτει μέσα από την επιθυμία του Τούρκου Προέδρου να αναλάβει την κάλυψη των αναγκών των αλβανικών ενόπλων δυνάμεων σε εξοπλισμό και εκπαίδευση.
Η επιθυμία του Τούρκου Προέδρου έγινε πράξη. Στα εγκαίνια που πραγματοποιήθηκαν με αφορμή το «μεγαλύτερο τζαμί των Βαλκανίων», ο Αλβανός Πρωθυπουργός ανακοίνωσε πως η Τουρκία έχει δωρίσει ένα «σημαντικό αριθμό» καμικάζι drones στην Αλβανία, χωρίς να λέει ακριβές αριθμό. Ο Rama ανέφερε πως «πρόκειται για ένα δώρο που έρχεται ως ισχυρό μήνυμα από τη Δημοκρατία της Τουρκίας ότι η Αλβανία είναι άτρωτη», ενώ τόνισε ότι «η Αλβανία δεν θα επιτεθεί σε κανέναν», αλλά και ότι «η Αλβανία δεν μπορεί να χτυπηθεί από κανέναν». Άλλωστε, η Αλβανία διαθέτει τουρκικό εξοπλισμό, όπως τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2, και έχει παραχωρήσει χώρο στην Τουρκία, ώστε η τελευταία να διατηρεί ναυτική βάση στον Αυλώνα.
Οι δύο ηγέτες φαίνεται πως έχουν αναπτύξει μία πολύ στενή σχέση που θα μπορούσε να είναι ανησυχητική σε ό,τι αφορά τις ισορροπίες στη Βαλκανική Χερσόνησο. Ο Erdogan, εκμεταλλευόμενος την ύπαρξη μουσουλμανικών πληθυσμών ή μειονοτήτων σε διάφορα κράτη των Βαλκανίων, εμπλέκεται εσωτερικά, προωθώντας την εικόνα άλλοτε του υποστηρικτή, άλλοτε του σωτήρα και άλλοτε του στρατιωτικού εταίρου που έρχεται πάντα να βοηθήσει και να ενισχύσει το εκάστοτε «αδελφικό» κράτος. Αυτό συμβαίνει και με την Αλβανία. Ο μουσουλμανικός πληθυσμός της Αλβανίας είναι πολυάριθμος τόσο σε σχέση με τα άλλα βαλκανικά κράτη, αλλά και σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο γενικότερα. Η προσπάθεια του Erdogan να εισχωρήσει στο κράτος με τη δημιουργία τζαμιού, με την παροχή οπλικών συστημάτων, αλλά και την ύπαρξη 600 τουρκικών εταιρειών, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Αλβανία, στοχεύει στην εξασφάλιση ενός τρόπου που θα του δώσει τη δυνατότητα να καθορίζει τις ισορροπίες τόσο στα Βαλκάνια, όσο και στην Ε.Ε. Ο Τούρκος ηγέτης γνωρίζει πως τέτοιου είδους ευεργεσίες είναι τις περισσότερες φορές δεσμευτικές, επομένως είναι μία συνήθης πολιτική στρατηγική για τον ίδιο.
Από την πλευρά του, ο Rama δημιουργεί μία σημαντική σχέση με ένα ισχυρό γειτονικό κράτος, το οποίο στήριξε τη χώρα του σε εθνικά ζητήματα, όπως αυτό του Κοσόβου. Η Τουρκία είναι η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Κοσόβου, κάτι που ο Rama δεν ξεχνά. Επιπλέον, η «παρέα» με έναν ηγέτη μεγάλου και ισχυρού κράτους μόνο πλεονεκτήματα έχει και απόδειξη είναι ο στρατιωτικός εξοπλισμός που έχει λάβει η Αλβανία ως δώρο. Επιπλέον, η ενίσχυση της άμυνας της Αλβανίας, αλλά και η ύπαρξη επενδυτικών δραστηριοτήτων από τουρκικές εταιρείες στο αλβανικό κράτος είναι σημαντικοί παράγοντες ώστε ο Rama να θέλει να διατηρήσει φιλικές ή και «αδελφικές», σύμφωνα με τον Erdogan, σχέσεις με την Τουρκία. Άλλωστε, αυτήν τη στιγμή οι επενδύσεις των τουρκικών εταιρειών ανέρχονται στα $ 3,5 δις, ποσό σημαντικό για την αλβανική οικονομία. Σύμφωνα με τα παραπάνω, είναι λογικό ο Rama να χαρακτηρίζει την Τουρκία ως τον «διαχρονικά αδιαμφισβήτητο φίλο» της Αλβανίας.
Οι δύο ηγέτες έχουν να συζητήσουν ακόμα πολλά, καθώς οι διμερείς συμφωνίες είναι αρκετές και η συνεργασία τους δείχνει να έχει μέλλον προς το παρόν. Μπορεί η «φιλία» να είναι πραγματική, αλλά το πιο πιθανό είναι κάποια στιγμή να αποδειχθεί το αντίθετο και τότε μπορεί το κόστος για κάποιον από τους δύο να είναι μεγαλύτερο από αυτό που περιμένει. Άλλωστε, η Δύση δεν χαίρεται με όσες χώρες των Βαλκανίων «φλερτάρουν» με τρίτες χώρες (Τουρκία ή Ρωσία), αλλά το κόστος λάθους ίσως ο Rama είναι αρκετά ισχυρός για να το πληρώσει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο Ερντογάν και το χαρτί του Ισλάμ στην Αλβανία, liberal.gr, διαθέσιμο εδώ
- Εγκαινίασε το νέο τζαμί στα Τίρανα ο Ερντογάν, parallaximag.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο Ερντογάν εγκαινιάζει το μεγαλύτερο τζαμί των Βαλκανίων στα Τίρανα, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τουρκία – Αλβανία: Με δώρο καμικάζι drones στα Τίρανα ο Ερντογάν, EuroNews, διαθέσιμο εδώ
