Της Ευτυχίας Αντωνοπούλου,
Στο Moco museum της Βαρκελώνης φιλοξενείται η δεύτερη ατομική έκθεση ζωγραφικής του Βρετανού καλλιτέχνη και γνωστού τραγουδιστή, Robbie Williams. Κεντρική θεματολογία της έκθεσης, όπως μαρτυρά και ο ίδιος ο τίτλος της, Εξομολογήσεις ενός συνωστισμένου μυαλού, είναι η εξωτερίκευση του αληθινού μας εαυτού και ο δρόμος προς την απενοχοποιημένη αποδοχή του.
Ο καλλιτέχνης —όντας παρών σε ένα σημαντικό φάσμα της σύγχρονης pop κουλτούρας— ακολουθεί τις τάσεις και υιοθετεί μία δημιουργική προσωπικότητα που απέχει πολύ από το αλάνθαστο, αποδομώντας, έτσι, την τελειότητα. Αποδίδει στα έργα του ύφος ανεπιτήδευτο και άμεσο, τεχνοτροπία απλοϊκή, παιδική και ατημέλητη και έντονα προσωπικά στοιχεία που μετατρέπουν την έκθεση σε μία ιδιαίτερη μορφή ημερολογίου γεμάτου εξομολογήσεις. Αυτό συμβαίνει καθώς τόσο οι πολύχρωμοι όσο και οι ασπρόμαυροι πίνακες συνδυάζουν με μινιμαλιστικό αλλά, ταυτόχρονα, παιχνιδιάρικο τρόπο σκίτσο με κείμενο. Ακόμα, η κωμική προσέγγιση που υιοθετεί ο δημιουργός ως προς το «φως και το σκοτάδι» συμβάλλει και αυτή με τη σειρά της στην ευχάριστη και ανώδυνη ταύτιση και επεξεργασία των έργων από τους επισκέπτες. Πετυχαίνει, τελικά, ο δημιουργός, με τον τρόπο αυτό, να παρασύρει και να καθοδηγήσει τον επισκέπτη στο ταξίδι της αυτοαποδοχής και της αυτοεκτίμησης. Συνιστά μία πραγματική απόπειρα επαφής με τον εαυτό, μία έκθεση που λειτουργεί ευεργετικά όχι μόνο για το κοινό αλλά και για τον ίδιο τον καλλιτέχνη που εξομολογείται.
Πέρα, όμως, από το πρωταρχικό αυτό μέλημα του καλλιτέχνη, η έκθεση «ακουμπά» σε βάθος και το ζήτημα της τελειότητας. Ειδικά στη σημερινή κοινωνία, η οποία επιδοκιμάζει την ανταγωνιστικότητα και τη φιλοδοξία, η τελειότητα συνιστά ζήτημα που ταλανίζει το κάθε μέλος της. Την πιεστική και αγχωτική καθημερινότητα αποπειράται, λοιπόν, ο Βρετανός τραγουδιστής να ανατρέψει κάνοντας το πρώτα βήμα της αποδοχής και της εξομολόγησης. Είναι γεγονός ότι μέσω της έκθεσης αυτής ο Robbie Williams επιλέγει να ξεγυμνωθεί, όπως άλλωστε κάνει και μέσω της μουσικής του. Αναλαμβάνει το βάρος να έρθει αντιμέτωπος με τις ανασφάλειές του, να αγκαλιάσει τις αυθόρμητες σκέψεις του και να αγαπήσει στο σύνολό του τον πραγματικό του εαυτό χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
Πιο συγκεκριμένα, σε ένα από τα έργα του που έχει ως βάση το χαρακτηριστικό ταμπελάκι Hello I’ m… Ο Bρετανός καλλιτέχνης επιλέγει να καταγράψει στοιχεία του εαυτού του τα οποία εκείνος θεωρεί ότι τον χαρακτηρίζουν. Οι απλοϊκές φράσεις που αποτυπώνονται σε αυτή τη μεγάλη και εντυπωσιακή σύνθεση αφορούν κυρίως σκέψεις τις οποίες θα ντρεπόταν ίσως κανείς να εκφράσει ρητά και δυνατά ακόμα και στον ίδιο του τον εαυτό. Μικρές καθημερινές σκέψεις και πράξεις που μπορούν, όμως, να καταστούν τροχοπέδη για την εξωτερίκευση της αλήθειας του καθενός. Με το έργο αυτό, ο Robbie Williams κάνει τις σκέψεις αυτές δημόσιες, τις αναγνωρίζει και παραδέχεται σε κοινή θέα. Εκθέτει στην ουσία σκέψεις που ο ίδιος κρίνει συγκεχυμένες και χρησιμοποιεί την τέχνη ως μέσο για να έρθει σε άμεση επαφή με αυτές.
Καταγράφει όσα τον απασχολούν και φέρνει ένα κομμάτι του εσωτερικού του κόσμου στο χαρτί. Βρίσκει εκεί καταφύγιο και αισθάνεται την ασφάλεια να εξομολογηθεί όλα αυτά που τον τυραννούν «ξεδιαλύνοντας τον διάλογο μεταξύ καρδιάς και μυαλού», όπως ο ίδιος χαρακτηριστικά αναφέρει. Αυτό παροτρύνει, μάλιστα, να κάνουν και οι επισκέπτες της έκθεσης. Κάνοντας εκείνος την αρχή, δίνει θάρρος και κουράγιο στον κάθε παρατηρητή να αποδεχτεί ακόμα και τις όχι τόσο λαμπερές και περήφανες πτυχές του εαυτού του. Μοιράζεται το ασφαλές του μέρος με το κοινό ενθαρρύνοντας, παράλληλα, τον κάθε επισκέπτη να μοιραστεί και αυτός ανώνυμα τις δικιές του σκέψεις, ως ένα πρώτο βήμα επαφής με το ποιος είναι πραγματικά και το πώς θα καταφέρει να γνωρίσει και στους γύρω του τον αληθινό αλλά όχι τόσο τέλειο εαυτό του. Στα χαρτάκια αυτά, έτσι, δίπλα από το έργο του υπήρχαν πολλές προσωπικές εξομολογήσεις, πράγματα που οι επισκέπτες μοιράζονταν καλυπτόμενοι βέβαια από την ανωνυμία τους.
Είναι, όμως, μήπως αυτό το πρώτο βήμα απενοχοποίησης των λαθών και ελαττωμάτων μας; Το αρνητικό στίγμα που εμείς δίνουμε στις αθώες σκέψεις και ανησυχίες μετατρέποντάς τες σε ανασφάλειες, δύναται να εξαλειφθεί μέσω της τέχνης; Θα ήταν, ίσως, ο κόσμος μας καλύτερος εάν απαλύναμε αρχικά την αυτοκριτική που κάνουμε μέσα μας και κατ’ επέκταση την κριτική που κάνουμε στους γύρω μας;
Γενικότερα, στο σύνολό τους τα έργα είναι προσιτά, οικεία, φιλόξενα και ιδιαίτερα ελκυστικά προς τον κάθε επισκέπτη της έκθεσης. Φιλοξενείται, άλλωστε, σε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης που προσελκύει κοινό όλων των ηλικιακών ομάδων και εξαιτίας του παιχνιδιάρικου χαρακτήρα της αποτελεί μία έκθεση που εκτιμάται ακόμη και από νεότερες ηλικίες.
Συμπερασματικά, ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται τα έργα και αρχικά επικεντρώνεται στο κείμενο που συνοδεύει αυτά, παράλληλα, όμως, επηρεάζεται από την εικαστική δημιουργία και παρασύρεται στο ταξίδι των εξομολογήσεων με τρόπο αβίαστο. Εξάλλου, βασικός στόχος μίας έκθεσης ζωγραφικής είναι να ικανοποιήσει αισθητικά το μάτι και να ψυχαγωγήσει. Σε μία δεύτερη ανάγνωση —εξίσου όμως σημαντική— στόχος του καλλιτέχνη είναι να μεταδώσει το όραμά του και το βαθύτερο νόημα πίσω από τις δημιουργίες του, αποδίδοντας προορισμό στο κάθε έργο του ξεχωριστά αλλά και σε όλη την έκθεση ως σύνολο, όπως κάνει και ο Robbie Williams στην έκθεσή του στοχεύοντας στην αποδόμηση της τελειότητας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Confessions of a crowded mind, Robbie Williams, mocomuseum.com, διαθέσιμο εδώ
