Του Χάρη Χρυσανθόπουλου,
Η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη από πολέμους από τους οποίους ο καθένας πραγματοποιήθηκε για διαφορετικούς λόγους και διεξήχθη με διαφορετικούς όρους. Κάθε λογής σύγκρουσης μπορεί να εντοπιστεί στο παρελθόν. Συγκρούσεις τόσο αλλόκοτες που ο άνθρωπος του σήμερα θα διστάσει να πιστέψει ότι πράγματι συνέβησαν. Στην Ιταλία του Μεσαίωνα -μια περιοχή χωρισμένη σε διαφορετικά βασίλεια και πόλεις-κράτη- πραγματοποιήθηκε ένας ιδιαίτερος, βραχύβιος πόλεμος, ο «Πόλεμος του Κουβά». Η πόλη της Μπολόνιας πήγε σε πόλεμο με την πόλη της Μόντενας, με αφορμή να υπήρξε ένας «κουβάς». Ή τουλάχιστον αυτό ορίζει ο μύθος που περιβάλει το περιστατικό.
Στην περίοδο του μεσαίωνα, η Ιταλία ήταν διαιρεμένη σε πόλεις-κράτη, το καθένα με τους δικούς του θεσμούς, πολιτική, παραδώσεις και κουλτούρα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι συγκρούσεις μεταξύ των ιταλικών δυνάμεων ήταν σαφώς αναπόφευκτες. Το 1154, ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Φρειδερίκος Μπαρμπαρόσα, κήρυξε τον εαυτό του ως τον εκπρόσωπο του θεού «επί της γης». Αυτό τον έφερε, όμως, σε άμεση αντιπαράθεση με τον πάπα. Στον Μεσαίωνα οι πάπες, οι ηγετικές φιγούρες της καθολικής χριστιανοσύνης, ήταν αυτοί που, ύστερα από ένα σημείο, έδιναν στους Ευρωπαίους ηγεμόνες την πνευματική αναγνώριση για να κυβερνήσουν. Συνεπώς, ο πάπας θεωρούσε τον εαυτό του ως ανώτερο του αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η ένταση μεταξύ του πάπα Αλεξάνδρου Γ΄ και του αυτοκράτορα, οδήγησε στην εισβολή του Μπαρμπαρόσα στην ιταλική χερσόνησο. Ο Μπαρμπαρόσα κατόρθωσε να κυριεύσει το Μιλάνο, την Τορτόνα, την Παβία, τη Μπολόνια και την Τοσκάνη, πρώτού νικηθεί τελικά από τις φιλοπαπικές δυνάμεις στην μάχη του Λενιάνο. Ο Μπαρμπαρόσα αναγκάστηκε να υποχωρήσει από την Ιταλία. Η παρουσία του όμως σε αυτήν οδήγησε στην δημιουργία δυο αντίπαλων πολιτικών ομάδων, τους Γιβελίνους, οι οποίοι υποστήριζαν τον αυτοκράτορα ενάντια στον πάπα και τους Γκουέλφους, οι οποίοι υποστήριζαν τον πάπα. Το πολιτικό αυτό ρήγμα θα συνέχιζε να υπάρχει για αιώνες στην βόρεια Ιταλία και θα συμβόλιζε τους πολέμους μεταξύ των κρατών, οι οποίοι γίνονταν από φυσικά αίτια, για εδαφικά και οικονομικά κέρδη.
Δυο αιώνες μετά την εισβολή του Μπαρμπαρόσα στην Ιταλία, η Μπολόνια διοικούταν από τους Γκουέλφους, ενώ η Μόντενα από τους Γιβελίνους. Το καλοκαίρι του 1325, συγκρούσεις στα σύνορα των δυο πόλεων άρχισαν να κλιμακώνουν την ήδη δύσκολη σχέση τους. Δυνάμεις της Μπολόνια ξεκίνησαν να λεηλατούν χωράφια εντός της επικράτειας της Μόντενα. Η ένταση οδήγησε σε πόλεμο τον Νοέμβριο.
Σύμφωνα με τον μύθο, μοντενέζοι στρατιώτες έκλεψαν ένα βράδυ έναν κουβά από ένα πηγάδι στην περιοχή της Μπολονεζ που άνηκε στην Μπολόνια, πράξη που πυροδότησε εισβολή από την πλευρά της Μπολόνια. Αυτό που πραγματικά ξεκίνησε την σύγκρουση ήταν η κατάληψη από τους Μοντενέζους του κάστρου του Μοντεβέλιο. Η σύγκρουση ήταν απροσδόκητα μεγάλης κλίμακας και υπήρξε η μοναδική μάχη του πολέμου. Στο Ζαπολίνο, ο πολυάριθμος στρατός της Μπολόνια, περίπου 30.000 άνδρες, κατατροπώθηκε από μια μοντενέζικη δύναμη τουλάχιστον τρεις φορές μικρότερη. Οι συνολικοί θάνατοι από τη σύγκρουση υπολογίζονται γύρω στους 2.000 άνδρες. Αυτόπτες μάρτυρες ανάφεραν πως μετά την μάχη, Μοντενέζοι στρατιώτες αρπάξαν έναν κουβά από ένα πηγάδι έξω από τη πόλη προκειμένου να «ρεζιλέψουν» τους ηττημένους αντιπάλους τους και να τον εκθέσουν ως τρόπαιο. Λόγω της κίνησης αυτής των στρατιωτών, με τα χρόνια αναπτύχθηκε ένας μύθος σχετικά με την αιτία του πολέμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ο «Πόλεμος του Κουβά». Η μεσαιωνική διαμάχη που εξελίχθηκε σε αιματηρό πόλεμο με αφορμή έναν κουβά, mixanitouxronou.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Did Medieval Italians declare war over a wooden bucket?, historynet.com, Διαθέσιμο εδώ
- Inside the War of The Bucket: The Medieval Italian Battle Sparked by the Τheft of a wooden pail, allthatsinteresting.com, Διαθέσιμο εδώ
