Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Ομολογουμένως, βιώνουμε μια πραγματικότητα, στην οποία οι πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται έχουν παγκόσμιο έρεισμα. Αυτή ακριβώς η δυναμική των πολιτικών αποφάσεων, να επηρεάζουν δηλαδή ανεξαιρέτως κάθε πολίτη αυτού του κόσμου, προκαλεί ταυτόχρονα την ανάγκη ο ίδιος ο πολίτης να συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία διαμόρφωσης αυτών των πολιτικών αποφάσεων, που εν τέλει προορίζονται για αυτόν και τον αφορούν εξ΄ ολοκλήρου, καθώς πρέπει με κάποιον τρόπο να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της αυθυπαρξίας των δικαιωμάτων του.
Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ένας θεσμός ο οποίος είναι υπεύθυνος για την προστασία των κρατών-μελών που την απαρτίζουν και αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς πόλους απονομής δημοκρατίας και δικαιοσύνης, βρίσκεται αρκετά συχνά σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση, καθώς κατηγορείται μια έλλειψη αλληλεπίδρασης μεταξύ της Ένωσης και των πολιτών της. Δεδομένου του γεγονότος πως η πλειονότητα των πολιτικών αποφάσεων λαμβάνεται κατά κύριο λόγο από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης, οι πολίτες διαμαρτύρονται έντονα για αποξένωση και περιθωριοποίησή τους από τον θεσμό, δημιουργώντας ένα γενικότερο αίσθημα αποστροφής.
Η παραπάνω κατάσταση αμβλύνεται σημαντικά από τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίζει να εντάξει στους μηχανισμούς της την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών. Πρόκειται για ένα εργαλείο, το οποίο ουσιαστικά λειτουργεί πρωτίστως ως διαμεσολαβητής της κοινής γνώμης των πολιτών και της ίδιας της Ένωσης. Μέσω αυτού του εργαλείου, ο πολίτης βρίσκεται πιο κοντά στην Ένωση και έχει την δυνατότητα να εκπροσωπηθεί, αποτελώντας κομμάτι της διαμόρφωσης της νομοθεσίας. Πιο συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών είναι μια διαδικασία που προσφέρει την δυνατότητα στους πολίτες να αποκτήσουν φωνή εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αναλυτικότερα, ένας πολίτης μπορεί να ξεκινήσει την διαδικασίας εκκίνησης μια τέτοιας πρωτοβουλίας, η οποία θα στρέψει ουσιαστικά την προσοχή της Ένωσης επί του συγκεκριμένου ζητήματος. Η πρωτοβουλία αυτή εφόσον πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις και συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο υπογραφές από πολίτες που διαβιούν στην Γηραιά Ήπειρο επρόκειτο να εξεταστεί στη συνέχεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι διαδικασίες είναι πολυάριθμές ωστόσο, αυτό καταδεικνύει και την ευθύνη που έχει η Ένωση να διαφυλάξει την ακεραιότητα της και να μην δίνει άμεση πρόσβαση σε περιπτώσεις που ενδεχομένως την βλάψουν.
Πώς όμως πραγματώνεται μια τέτοια πρωτοβουλία; Προκειμένου να διαρθρωθεί μια τέτοια ενέργεια απαιτείται η σύσταση μιας ομάδας διοργανωτών. Η εν λόγω ομάδα πρέπει να απαρτίζεται από τουλάχιστον 7 πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι να ζουν σε 7 διαφορετικές χώρες της Ένωσης, και ταυτόχρονα να κατέχουν το δικαίωμα ψήφου κατά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τη χώρα τους. Αμέσως μετά η εκάστοτε πρωτοβουλία διαπερνά από με την μορφή αίτησης από τον φορέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος αποφασίζει αν εμπίπτει ή όχι στον τομέα της δικαιοδοσίας της. Επακόλουθα, αφότου έχει καταχωρηθεί η πρωτοβουλία ορίζεται μια ημερομηνία η οποία θα σηματοδοτήσει την έναρξη εκδήλωσης υποστήριξης από την πλευρά των πολιτών της Ένωσης προς την εκάστοτε πρωτοβουλία.
Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών αποτελεί ένα εργαλείο που έχει ισχύ επί παντός κρατιδίου της Ένωσης και προσφέρει ουσιαστική αλληλεπίδραση. Οι πολίτες μέσω αυτής συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής ατζέντας και έτσι τα φαινόμενα αποκλεισμού και περιθωριοποίησης πολιτών αμβλύνονται σημαντικά. Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι αρκετά σημαντικός καθώς είναι ο φορέας που εξετάζει την εκάστοτε πρωτοβουλία και αναλαμβάνει τον ρόλο του κριτή, απαντώντας είτε θετικά, είτε αρνητικά, σύμφωνα όπως προαναφέρθηκε με το αν καλύπτονται ορισμένα νομικά κριτήρια που καθιστούν την Πρωτοβουλία αποδεκτή ή μη, και εν τέλει αποφασίζει το πλαίσιο δρομολόγησής της.
Η δημιουργία αυτού του ευρωπαϊκού εργαλείου αποσκοπεί αφενός στην συνολική αναβάθμιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ενισχύεται επικοινωνιακά αλλά και ως φορέας δημοκρατίας. Καθότι πλέον οι πολίτες αποτελούν κομμάτι της διαμόρφωσης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και προάγεται το επικοινωνιακό σκέλος του θεσμού, ενδυναμώνοντας ταυτόχρονα την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Αφετέρου, το ευρωπαϊκό αυτό εργαλείο αποσκοπεί στην ανέλιξη των σχέσεων συνεργασίας και αγαστής αλληλεπίδρασης μεταξύ τόσο των κρατών-μελών της Ένωσης, όσο και των ίδιων των πολιτών της. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα στο οποίο έχει προβεί η Ευρωπαϊκή Ένωση προς την ανάπτυξη των επικοινωνιακών σχέσεων των πολιτών με τον θεσμό, και φέρνει τους πολίτες πιο κοντά παρότι απευθύνεται σε ένα υπερεθνικό επίπεδο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, pdm.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
-
Πώς η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ΕΠΠ) αλλάζει την Ευρώπη, voria.gr, διαθέσιμο εδώ
-
Guide to the European Citizens’ Initiative, ypes.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, commission.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
