Της Ανθής Ντόλα,
Το δημογραφικό ζήτημα είναι σημαντικό, καθώς κάθε χρόνο που περνά, η κατάσταση χειροτερεύει αντί να βελτιώνεται. Η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία είχε κάνει μια εκτίμηση το 2021 για την Ελλάδα, πως έως το 2023 θα είναι η γηραιότερη χώρα της Ευρώπης. Το πρόβλημα, περνώντας τα χρόνια, διογκώνεται και ως εκ τούτου η κυβέρνηση της Ν.Δ. δημιούργησε ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό.
To Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας παρουσίασε στις 2 Οκτωβρίου τους άξονες του σχεδίου, ώστε να βελτιωθεί το ζήτημα του δημογραφικού. Το σχέδιο είναι δεκαετές και προβλέπει τη διαχείριση του ζητήματος. Χωρίζεται σε πέντε άξονες και θέτει 20 στόχους, ενώ περιλαμβάνει περισσότερες από 100 δράσεις για την εξασφάλιση των αποτελεσμάτων.
Πρώτος άξονας είναι η Ενίσχυση γεννήσεων και η Στήριξη οικογένειας. Αυτός ο άξονας, περιλαμβάνει 17 δράσεις με κάποιες από αυτές να είναι ο προγεννητικός έλεγχος, η αύξηση εισοδηματικών κριτηρίων για vouchers, η αύξηση επιδόματος παιδιού (Α21), η αύξηση θέσεων βρεφονηπιακών, η διεύρυνση ωραρίου βρεφονηπιακών κλπ.. Ο δεύτερος άξονας είναι η ενίσχυση απασχόλησης. Αυτός ο άξονας περιλαμβάνει πέντε δράσεις, οι οποίες είναι επαγγελματική εκπαίδευση, Γυναικεία Επιχειρηματικότητα, Upskilling, κώδικας δεοντολογίας για τηλεργασία, απασχόληση ηλικιωμένων κλπ.. Ο τρίτος άξονας είναι η διαχείριση Μακροζωίας με επτά δράσεις, κάποιες εκ των οποίων είναι η Θεσμοθέτηση Γηριατρικής, η Προληπτική Ιατρική, η αναβάθμιση ΚΑΠΗ, η επέκταση «Βοήθεια στο Σπίτι» και οι Φροντιστές της Γειτονιάς. Ο τέταρτος άξονας, ο οποίος είναι η Τοπική Ανάπτυξη και η Προώθηση Καινοτομίας περιλαμβάνει εννέα δράσεις, κάποιες εκ των οποίων είναι 13 Περιφερειακά Σχέδια Δράσης, οι σύγχρονες Φοιτητικές Εστίες, η τηλεϊατρική και ο Εθνικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας. Ενώ ο πέμπτος και τελευταίος άξονας είναι η Ενημέρωση, η Ευαισθητοποίηση και η Έρευνα, ο οποίος περιλαμβάνει έξι δράσεις με κάποιες από αυτές να είναι το παρατηρητήριο για το Δημογραφικό, η δημιουργία πλατφόρμας “MyPaidi”, ενημέρωση για θέματα γονιμότητας και υγείας, πανελλαδική καμπάνια ενημέρωσης κλπ.. Το σχέδιο καλύπτει και ενισχύει όλες τις ηλικιακές ομάδες στη χώρα.
Σύμφωνα με την Υπουργό Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό είναι «το αποτέλεσμα της πολύμηνης προσπάθειας του ΥΚΟΙΣΟ να φτιάξουμε ένα σχέδιο 10ετίας που στοχεύει να μετριάσουμε τις δυσμενείς συνέπειες της δημογραφικής κρίσης που βιώνει η χώρα από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Οι στατιστικές και τα μοντέλα πρόβλεψης για τη δημογραφική εξέλιξη είναι δυσοίωνες. Αλλά οφείλουμε όλοι μαζί να κάνουμε υπερπροσπάθεια για την υπέρβαση». Τόνισε πως το σχέδιο «αφορά όλους τους πολίτες και απαιτεί το μέγιστο από όλους τους φορείς της διοίκησης. Είναι εθνικό πρόσταγμα».
Με το σχέδιο αυτό, το Υπουργείο στοχεύει στην αλλαγή της οπτικής απέναντι στην οικογένεια και την απόκτηση παιδιών. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μιας σύγχρονης δημογραφικής πολιτικής είναι αποτέλεσμα συνεργασίας φορέων διοίκησης, οργανώσεων, και επαγγελματικών ομάδων. Το ΕΣΔΔ συνδέεται και με άλλα εθνικά σχέδια, όπως αυτό της ισότητας των φύλων, της παιδικής φτώχειας και του αποκλεισμού, την Εθνική Στρατηγική για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, το Σχέδιο Δράσης για την Ορεινότητα και Νησιωτικότητα και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία.
Η κατάσταση είναι ανησυχητική, καθώς η τελευταία απογραφή πληθυσμού έδειξε αύξηση 25% στον πληθυσμό άνω των 60 ετών και 132% στα άτομα ηλικίας άνω των 80 ετών. Ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας είναι σήμερα πάνω από 46 ετών έναντι 39 ετών το 2000, ενώ από το 2011, το φυσικό ισοζύγιο είναι αρνητικό, αφού οι θάνατοι υπερτερούν αριθμητικά των γεννήσεων. Το 2022, οι γεννήσεις έπεσαν για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας κάτω από τις 80.000, έναντι 150.000 το 1980, στοιχεία που πρέπει να κινητοποιήσουν.
Ο Βύρων Κοτζαμάνης, διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ), μιλώντας στην «Καθημερινή» εξήγησε για ποιο λόγο οι γέννες στην Ελλάδα έχουν μειωθεί. Αρχικά αναφέρθηκε στο κόστος, το οποίο είναι υψηλό σε σχέση με το εισόδημα. Δεύτερον, υπάρχουν ασυμβατότητες εργασιακού – οικογενειακού βίου, όπως η προσχολική παιδεία, οι γονικές άδειες κλπ.. Τρίτον, το μεγάλωμα των παιδιών επιβαρύνει περισσότερο τη γυναίκα, γεγονός που αποτελεί δείγμα έμφυλης διάκρισης. Τέταρτον, το εισόδημα είναι χαμηλό και η αβεβαιότητα για το παρόν και η δυσοίωνη πρόβλεψη για το μέλλον λειτουργούν ως τροχοπέδη. Πέμπτον, δεν υπάρχει κοινωνική πολιτική και τέλος, είναι εξαιρετικά δύσκολη η πρόσβαση στην κατοικία.
Είναι σημαντικό το γεγονός πως δόθηκε βάση στο ζήτημα του Δημογραφικού, καθώς ένα πλάνο ενεργειών ίσως βοηθήσει στην αποφυγή μιας δημογραφικής κατάρρευσης. Η Ελλάδα βρίσκεται σε δυσμενέστερη θέση σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη στο κομμάτι του δημογραφικού. Το ΕΣΔΔ περιλαμβάνει ενέργειες που θα βοηθήσουν σε όλες τις ηλικίες και στοχεύει στην ενίσχυση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών. Μπορεί να αποτελέσει μια αρχή για την αντιμετώπιση του προβλήματος αρκεί οι ενέργειες που αναγράφονται σε αυτό το Σχέδιο να εφαρμοστούν. Με την εφαρμογή του σχεδίου, το οποίο λειτουργεί συνδυαστικά με άλλα εξίσου σημαντικά σχέδια, ίσως η χώρα πλησιάσει περισσότερο στα πρότυπα κρατών κοινωνικής πρόνοιας και εν τέλει, να λύσει και άλλα προβλήματα πέρα από το δημογραφικό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το εθνικό σχέδιο για το δημογραφικό στο «μικροσκόπιο» των ειδικών, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δημογραφική βόμβα: Άνω των 65 ένας στους πέντε Έλληνες – Τα μέτρα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Υπογεννητικότητα: Στοχευμένο σχέδιο εντός του 2024, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ωρολογιακή βόμβα το δημογραφικό: Τι προβλέπει το εθνικό σχέδιο δράσης έως το 2035, imerisia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ζαχαράκη: Στόχος η ανάκαμψη των γεννήσεων έως το 2035 και η στήριξη της οικογένειας, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
