Της Μαριάνθης Κοκοράκη,
Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε την έκτη μέρα του Λώου μήνα, σύμφωνα με το μακεδονικό ημερολόγιο. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, θα λέγαμε ότι πρόκειται για τον μήνα Ιούλιο, ο οποίος κατά τα αρχαία χρόνια ήταν αφιερωμένος στην θεά Δήμητρα. Η άφιξη του Αλεξάνδρου σε αυτόν τον κόσμο σημαδεύτηκε από την ολική καταστροφή του ναού της Αρτέμιδος στην Έφεσο από τον Ηρόστρατο. Κάποιος, εν ονόματι Ηγησίας Μαγνήσιος, είπε ότι ο ναός κάηκε επειδή η θεά Άρτεμις ήταν απασχολημένη με τη γέννηση του Αλεξάνδρου, αφού θεωρούταν και προστάτιδα του τοκετού. Οι Πέρσες ιερείς, από τη δική τους οπτική γωνία, είδαν τον εμπρησμό αυτό, ως τον προάγγελο μιας μεγάλης καταστροφής για ολόκληρο τον ασιατικό κόσμο.
Εκείνη τη μέρα της γεννήσεως του Στρατηλάτη, ο Φίλιππος είχε κυριεύσει την Ποτίδαια, που αποτελούσε πρώην κορινθιακή αποικία στην περιοχή της Χαλκιδικής, η οποία βρισκόταν κάτω από τον έλεγχο των Αθηναίων. Εκτός από τα παραπάνω γεγονότα, ο Φίλιππος την ίδια μέρα έλαβε και άλλα δύο χαρμόσυνα νέα, εκτός από τη γέννηση του γιου του: την ήττα των Ιλλυριών από τον στρατηγό Παρμενίωνα και τη νίκη των αλόγων του στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι μάντεις κατά αυτόν τον τρόπο, προέβλεψαν ότι το νεογέννητο, θα ήταν αήττητο και προορισμένο για μεγάλα πράγματα.
Ο Αλέξανδρος μεγάλωσε με πολλή αγάπη και τρυφερότητα από τους γονείς του. Η Ολυμπιάδα τον λάτρευε και ο Φίλιππος, τον ξεχώριζε ανάμεσα σε όλα του τα παιδιά. Άλλωστε, δεν είναι και καθόλου τυχαίο, ότι διάλεξε τους καλύτερους διδασκάλους για διαπαιδαγωγήσουν τον γιο του, αφού τον προόριζε μελλοντικά για διάδοχό του. Ο πρώτος άνθρωπος που ανέλαβε τη διαπαιδαγώγηση του Αλεξάνδρου ήταν κάποιος Λεωνίδας, συγγενής της Ολυμπιάδας. Ήταν άνθρωπος αυστηρός για να προσανατολίσει τον νεαρό διάδοχο στον δρόμο της αρετής. Από τους υφιστάμενους παιδαγωγούς, ξεχώριζε ο Ακαρνάνας Λυσίμαχος, που δίδαξε πρώτος στον Αλέξανδρο τα έπη του Ομήρου, ταυτίζοντάς τα πρόσωπα του οικογενειακού του κύκλου, με τους ομηρικούς ήρωες.
Μέχρι στιγμής, ο Αλέξανδρος δεν έχει μπει στην εφηβεία. Ο Πλούταρχος περιγράφει τον μικρό Αλέξανδρο ως ένα πολύ συνετό παιδί και, ταυτόχρονα, ένα παιδί εξαιρετικά φιλόδοξο. Ήταν σοβαρός και μεγαλόψυχος και ενίοτε ορμητικός και βίαιος. Κάποτε, όταν έτυχε να λείπει ο πατέρας του, υποδέχτηκε ο ίδιος τους πρεσβευτές του Μεγάλου Βασιλιά και τους εντυπωσίασε με τις ερωτήσεις του. Τους ρωτούσε πράγματα που αφορούσαν τα μήκη των δρόμων της περσικής αυτοκρατορίας, τα μέσα των μετακινήσεων, την συμπεριφορά του περσικού στρατού στις μάχες, τη συνολική ισχύ των περσικών ενόπλων δυνάμεων και άλλα παρόμοια πράγματα. Κάθε φορά που ο πατέρας του κέρδιζε μια νίκη σε πεδίο μάχης, ο Αλέξανδρος στεναχωριόταν και δήλωνε πως όλα τα κάνει ο πατέρας του και πως στο τέλος, δεν θα του αφήσει κανένα σπουδαίο έργο. Με άλλα λόγια, ήταν ένα παιδί, που από πολύ μικρή ηλικία, λαχταρούσε πολύ τη δόξα και την αρετή. Φυσικά, οι μεταγενέστερες επιδόσεις του στα πεδία των μαχών, αποδεικνύουν ακράδαντα το γεγονός, ότι ο Αλέξανδρος είχε από την παιδική του ηλικία, διακεκριμένους δασκάλους στην ξιφομαχία, την τοξοβολία, την οπλομαχία και γενικότερα σε ό,τι αφορά τις πολεμικές ενασχολήσεις, όπως λόγου χάριν και στην ιππασία.
Κατά τα εφηβικά του χρόνια, ο Αλέξανδρος ήταν ένας δύσκολος χαρακτήρας, πεισματάρης και ανυποχώρητος. Ο Φίλιππος, βλέποντας πως ο γιος του παίρνει αυτήν την τροπή, χρησιμοποιούσε περισσότερο την τέχνη της πειθούς, παρά τον εύκολο δρόμο του «διατάζειν». Και εκεί, κάπου στο 342 π.Χ., ο Φίλιππος αποφασίζει να προσφέρει στον γιο του, την αττική αγωγή. Ο καταλληλότερος διδάσκαλος, δεν θα μπορούσε να είναι κάποιος άλλος, εκτός από τον φιλόσοφο Αριστοτέλη. Ο Αλέξανδρος αποτέλεσε μαθητής του Σταγειρίτη, μόνο για ενάμιση ή δύο χρόνια, παρόλο που ο τελικός χαρακτήρας του διαμορφώθηκε, ως επί το πλείστον, πλάι στον Αριστοτέλη. Σύμφωνα με τις πηγές που μας προέρχονται από τον Πλούταρχο, ο Αλέξανδρος δεν διδάχθηκε μόνο ηθικά και πολιτικά θέματα, αλλά και βαθύτερες μυστικές διδασκαλίες, που ονομάζονταν και ακροαματικές και τις διδάσκονταν πολύ λίγα άτομα.
Στην συνέχεια, ο Πλούταρχος μας αναφέρει, πως ο Αλέξανδρος είχε μία μεγάλη κλίση προς την ιατρική, γνώσεις που του μεταδόθηκαν από τον Αριστοτέλη. Ο Αλέξανδρος συνήθιζε να βοηθάει πρόθυμα τους φίλους του όταν αρρώσταιναν και στις επιστολές του πρόσφερε ιατρικές συμβουλές, δίαιτες και θεραπείες. Οπότε μέχρι στιγμής, παρατηρεί κανείς το γεγονός, ότι ο Αλέξανδρος ήταν ένας άνθρωπος συμπονετικός και φιλεύσπλαχνος, κατά τη διάρκεια της μαθήτευσής του στο πλευρό του Σταγειρίτη.
Αποτελεί γεγονός αδιαμφισβήτητο πως ο έφηβος Αλέξανδρος θαύμαζε και αγαπούσε τον Αριστοτέλη σαν πατέρα του. Όταν ο ίδιος ερωτήθηκε αν αγαπάει περισσότερο τον Φίλιππο ή τον φιλόσοφο ως πατέρα, απάντησε πως αγαπάει τον Φίλιππο επειδή του χάρισε τη ζωή και τον Αριστοτέλη, διότι του χάρισε την «ωραία» ζωή. Οι σπουδές του Αλεξάνδρου ολοκληρώθηκαν επιτυχώς, όταν πια είχε φτάσει στην ηλικία των δεκαέξι χρόνων. Τα χρόνια που ακολούθησαν δεν ήταν και τα καλύτερα για τον Αλέξανδρο. Παρόλο που είχε διοριστεί ως αντιβασιλέας από τον πατέρα του και κατάφερε νικηφόρες μάχες, υπήρξε μια ξαφνική ρήξη ανάμεσα σε εκείνον και τον Φίλιππο, κάτι το οποίο τον ανάγκασε κακήν κακώς, να φύγει εσπευσμένα από τη μακεδονική αυλή, μαζί με τη μητέρα του. Πρόκειται για μια κατάσταση, η οποία πρέπει να τον στεναχώρησε και να τον πλήγωσε πολύ, αφού αγαπούσε πολύ τον πατέρα του και η συμπεριφορά που δέχθηκε από εκείνον, δεν του άρμοζε.
Όλα επανήλθαν στα φυσιολογικά πλαίσια, όταν γεφυρώθηκαν οι σχέσεις πατέρα και γιου. Οι δυο τους πολέμησαν πλάι, ο ένας στον άλλον, στη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.), όπου ο δεκαοχτάχρονος πια, Αλέξανδρος ανέλαβε την ηγεσία του αριστερού κέρατος της μακεδονικής παράταξης. Δύο χρόνια αργότερα, ο Φίλιππος Β’ δολοφονείται στον γάμο της κόρης του Κλεοπάτρας. Ο Αλέξανδρος, έχασε έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους. Όμως, καθήκον του πλέον, αποτελεί ο μακεδονικός θρόνος, ο οποίος του ανήκει δικαιωματικά. Πρέπει να ένιωθε πολύ χαμένος έπειτα από αυτήν την απρόσμενη δολοφονία του αγαπημένου του πατέρα. Παρόλα αυτά, είχε λάβει σωστή καθοδήγηση και άριστη διαπαιδαγώγηση από νηπιακή ηλικία, όντας πλέον, ένας άνδρας μορφωμένος, συγκρατημένος και γνωρίζοντας κάλλιστα, τα πολεμικά πράγματα.
Ο εικοσάχρονος πλέον Αλέξανδρος παγίωσε τη θέση του ως βασιλιάς της Μακεδονίας. Εξόντωσε πιθανές απειλές και εξαφάνισε από «προσώπου γης», άλλους μακρινότερους και πιθανούς διαδόχους. Κέρδισε πολλές μάχες και έκανε πολλές εκστρατείες, διευρύνοντας κατά πολύ τα σύνορα του μακεδονικού βασιλείου, φτάνοντας έως και την Ασία. Κατάφερε το ακατόρθωτο. Ήταν ένας φιλόδοξος νεαρός με πολλά όνειρα και σχέδια. Ωστόσο, οι άπειρες νίκες στα πεδία μάχης, του έφεραν πάμπολλα και θανατηφόρα χτυπήματα, που σταδιακά, εξασθένιζαν τον «ατρόμητο» οργανισμό του. Το τελευταίο θανατηφόρο χτύπημα του, ήταν όταν ένα βέλος είχε διαπεράσει τον θώρακα του και τρύπησε το δεξί του πνεύμονα. Οι πηγές αναφέρουν πως όλοι νόμιζαν ότι ο Αλέξανδρος θα καταλήξει. Αντιθέτως, έζησε από θαύμα και πολλοί άρχισαν να τον θεοποιούν.
Ο Αλέξανδρος πλέον ήταν πολύ ταλαιπωρημένος, κουρασμένος, επιρρεπής σε οποιαδήποτε ασθένεια (λόγω του τελευταίου τραύματος), αλλά πανευτυχής, που έχει καταφέρει τόσα πολλά. Αυτή η χαρά δεν έμελλε να μακροημερεύσει. Μετά τον θάνατο του Ηφαιστείωνα, του παιδικού του φίλου, ο Αλέξανδρος ήταν καταρρακωμένος. Ο ίδιος εμφάνισε συμπτώματα γρίπης (σύμφωνα με τα δεδομένα εκείνης της εποχής) και ο οργανισμός του δεν άντεξε. Ο Μεγάλος Στρατηλάτης πέθανε στην ηλικία των τριάντα δύο χρόνων. Κηδεύτηκε και τάφηκε με πολλές τιμές. Μέχρι και σήμερα, η μορφή του προκαλεί θαυμασμό και δέος. Πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν να τον έχουν πρότυπο και να πιστεύουν πως τίποτα στην ζωή δεν είναι ακατόρθωτο. Η ζωή και το έργο του Αλεξάνδρου είναι παγκοσμίως γνωστά και πολλοί μελετητές ασχολούνται ακόμα με την σκιαγράφηση του χαρακτήρα του, μπαίνοντας έτσι στην προσπάθεια να «απεικονίσουν» τον άνθρωπο που άλλαξε τη ροή της Παγκόσμιας Ιστορίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Άγγελος Χανιώτης (2021), Η Εποχή των Μεγάλων Κατακτήσεων: Ο ελληνικός κόσμος από τον Αλέξανδρο στον Ανδριανό (336-138 π.Χ) , Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
- Γ.Α Πίκουλας (2020), Αλέξανδρος Γ’ ο Μέγας: Δώδεκα ερωτήματα και κάποιες απορίες, Αθήνα: εκδ. Καλλιγράφος
- Μάριος Βερέττας (2017), Μέγας αλέξανδρος: Η μεγάλη περιπέτεια του Ελληνισμού (με βάση τα κείμενα του Αρριανού, του Πλούταρχου, του Διόδωρου και άλλων αρχαίων συγγραφέων), Ρόδος: εκδ. Βερέττα
- Ulrich Wilcken (2015), Αρχαία Ελληνική ιστορία, Θεσσαλονίκη: εκδ. Δέσποινα Κυριακίδη
