Της Μελίνας Μπάστα,
Συγκλονισμένη παραμένει η κοινή γνώμη στην Ευρώπη μετά την τραγική ανατροπή σκάφους στα ανοικτά των Κανάριων Νήσων, κατά την οποία τουλάχιστον εννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 48 ακόμα παραμένουν αγνοούμενοι. Το περιστατικό έλαβε χώρα κοντά στο νησί Ελ Ιέρο στις 28 Σεπτεμβρίου, όταν το υπερφορτωμένο σκάφος, που μετέφερε μετανάστες από τη Δυτική Αφρική, ανατράπηκε εν μέσω επιχείρησης διάσωσης από τις ισπανικές αρχές. Αυτή η τραγωδία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κρίσεις που συνεχίζει να ταλαιπωρεί την Ευρώπη, καθώς οι μεταναστευτικές ροές προς τις ακτές της συνεχώς αυξάνονται.
Το χρονικό της τραγωδίας
Οι ισπανικές αρχές έλαβαν κλήση από το σκάφος λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ενώ το πλοιάριο βρισκόταν περίπου 6 χιλιόμετρα από τις ακτές του Ελ Ιέρο. Παρά τις προσπάθειες διάσωσης, οι δύσκολες συνθήκες, όπως οι ισχυροί άνεμοι και η περιορισμένη ορατότητα, δυσχέραναν το έργο των διασωστών. Το σκάφος, υπερφορτωμένο με 84 άτομα, ανατράπηκε, οδηγώντας σε έναν ανείπωτο εφιάλτη.
Από τα 84 άτομα που επέβαιναν στο σκάφος μόνο 27 διασώθηκαν, ενώ οι υπόλοιποι είτε ανασύρθηκαν νεκροί είτε εξακολουθούν να αγνοούνται. Ανάμεσα στους νεκρούς βρέθηκε και ένα παιδί, γεγονός που προσδίδει επιπλέον δραματικότητα στην κατάσταση. Οι αρχές εξέφρασαν την ανησυχία τους, ότι οι ελπίδες για την ανεύρεση επιζώντων είναι πια ελάχιστες, δεδομένου ότι οι αγνοούμενοι βρίσκονται στη θάλασσα για πάνω από δύο ημέρες χωρίς τροφή και νερό. Ο αριθμός των αγνοούμενων καθιστά αυτό το περιστατικό μία από τις πιο πολύνεκρες τραγωδίες στη Μεσόγειο εδώ και δεκαετίες.
Η σκιά της ανθρωπιστικής κρίσης
Η τραγωδία αυτή είναι μόνο το τελευταίο παράδειγμα της τεράστιας πίεσης που ασκείται στα νότια σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ισπανία, ως βασικό μέλος της Ένωσης, έχει αναλάβει το δύσκολο έργο της φύλαξης των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων, αλλά και της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας στους μετανάστες που καταφθάνουν. Παρά τις προσπάθειες διάσωσης από τις ισπανικές αρχές, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώρες πρώτης υποδοχής είναι τεράστιες και συχνά υπερβαίνουν τις δυνατότητές τους.
Οι χώρες της Ε.Ε. καλούνται να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη μεταναστευτική ροή με συντονισμένες πολιτικές, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη την ασφάλεια των ευρωπαϊκών συνόρων, αλλά και τις ανθρωπιστικές ανάγκες των μεταναστών. Η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτής της κρίσης, έχουν ζητήσει επανειλημμένα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες μεγαλύτερη αλληλεγγύη και κατανομή των ευθυνών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Frontex έχουν προσπαθήσει να ενισχύσουν τις επιχειρήσεις διάσωσης στη Μεσόγειο και τον Ατλαντικό, όμως τα τραγικά περιστατικά δείχνουν πως οι υπάρχουσες πολιτικές δεν επαρκούν. Στοιχεία της Frontex αναφέρουν ότι οι αφίξεις μεταναστών στις Κανάριες Νήσους αυξήθηκαν κατά 154% το πρώτο μισό του 2024, γεγονός που καταδεικνύει την αδυναμία ελέγχου των ροών με τα σημερινά μέτρα. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να εξετάσουν λύσεις που θα στοχεύουν στη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης, ενώ ταυτόχρονα θα προσφέρουν νόμιμες οδούς για την ασφαλή μετακίνηση των ανθρώπων που αναζητούν άσυλο.
Οι μετανάστες, απο την άλλη αναζητούν μια καλύτερη ζωή μακριά από τη φτώχεια και τις συγκρούσεις, ρισκάροντας τη ζωή τους σε επισφαλή σκάφη, ελπίζοντας ότι θα φτάσουν σε ασφαλέστερες χώρες. Αυτή η ελπίδα, ωστόσο, συχνά καταλήγει σε τραγωδία, όπως έγινε και στην προκειμένη περίπτωση. Το γεγονός ότι οι επιβάτες του σκάφους βρίσκονταν για δύο ημέρες χωρίς φαγητό και νερό υποδεικνύει την απελπιστική κατάσταση στην οποία βρισκόταν πριν ακόμα ξεκινήσει η μοιραία θαλάσσια διαδρομή.
Οι προκλήσεις της διάσωσης και της διεθνούς κοινότητας
Οι ισπανικές αρχές, σε συνεργασία με άλλους ευρωπαϊκούς φορείς, συνεχίζουν τις προσπάθειες διάσωσης, ενώ τοπικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης παρακολουθούν στενά την εξέλιξη της υπόθεσης. Αν και η κινητοποίηση των σωστικών δυνάμεων ήταν άμεση, οι σφοδρές καιρικές συνθήκες και η απομακρυσμένη τοποθεσία κατέστησαν το έργο τους εξαιρετικά δύσκολο.
Παρά τις προκλήσεις, η διεθνής κοινότητα καλείται να αναγνωρίσει το μέγεθος της ανθρωπιστικής κρίσης και να λάβει ουσιαστικά μέτρα για την αντιμετώπισή της. Οι αυξανόμενες ροές μεταναστών και προσφύγων από περιοχές που πλήττονται από τη φτώχεια και τις συγκρούσεις απαιτούν άμεση και συντονισμένη δράση. Οι εικόνες από τα ναυάγια που επαναλαμβάνονται σχεδόν καθημερινά στη Μεσόγειο και τον Ατλαντικό Ωκεανό δεν μπορούν να συνεχίσουν να θεωρούνται ως «ένα ακόμα περιστατικό». Η απώλεια δεκάδων ζωών θα πρέπει να προβληματίσει τις ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις και να οδηγήσει σε ουσιαστικότερη συνεργασία για την πρόληψη τέτοιων τραγωδιών.
Η ευθύνη των αρχών και η ελπίδα για αλλαγή
Η διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης αποτελεί ένα από τα πιο διχαστικά ζητήματα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρόσφατη τραγωδία στα Κανάρια Νησιά αναδεικνύει τη συνεχή πίεση στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε., καθώς και την ανάγκη για ριζικές αλλαγές στη μεταναστευτική πολιτική της Ένωσης. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τους επόμενους μήνες θα καθορίσουν όχι μόνο την αποτελεσματικότητα της Ευρώπης στη διαχείριση της κρίσης, αλλά και την ίδια τη συνοχή της Ένωσης. Οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών κρατών καλούνται να επιδείξουν την απαραίτητη πολιτική βούληση για την επίλυση αυτού του πολυδιάστατου προβλήματος, ενισχύοντας τη συνεργασία και την αλληλεγγύη.
Η τραγωδία αυτή υπενθυμίζει σε όλους μας το ανθρώπινο κόστος της μετανάστευσης και την επιτακτική ανάγκη για μια πιο δίκαιη και ανθρώπινη μεταναστευτική πολιτική. Οι ψυχές των ανθρώπων που χάθηκαν στη θάλασσα ζητούν δικαίωση, και αυτή η δικαίωση μπορεί να έρθει μόνο μέσα από την αλλαγή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Tragedy in the Canaries: 9 dead and 48 missing after boat capsizes near El Hierro, Canarian Weekly, διαθέσιμο εδώ
- 9 dead, 48 still missing nearly a day after migrant boat sinking off Canary Islands, Global NEWS, διαθέσιμο εδώ
